Na onthullingen over gerommel met pensioenpremies werd hij weggehoond als ‘charmante oplichter’ en vertrok hij uit de Kamer. Maar Henk Krol kwam terug en beleeft onder strakke regie van partijvoorzitter Jan Nagel een wonderbaarlijke wederopstanding. Volgens de peilingen maakt 50Plus nu kans op acht à tien zetels. ‘De kans is heel reëel dat wij in het nieuwe kabinet kunnen aanschuiven.’

In de aanloop naar de verkiezingen op 15 maart interviewt Vrij Nederland iedere week een politiek kopstuk (of twee) over dilemma’s en drijfveren in de politieke arena. In de tweede aflevering: Henk Krol van 50Plus.

Wandelend door het Westeinde in de Haagse binnenstad ziet Henk Krol opeens een klassieke Daf 33 op een trailer staan. Het chroom glanst in het middaglicht. ‘Kijk eens!’, zegt de voorman van seniorenpartij 50Plus opgetogen. ‘Nog een oudje, net als ik!’ Gevolgd door een vriendelijk praatje met de eigenaar. ‘Hij gaat net zo hard vooruit als achteruit.’ ‘Hahaha!’

Even later in de hal van het Westeindeziekenhuis raakt de lijsttrekker alweer in gesprek, deze keer met een oudere dame in bontjas die roept: ‘Ik ken u van tv!’ gevolgd door een bejaard echtpaar en twee oudere heren met grijze baardjes. ‘Heel veel sterkte de komende periode!’ Henk Krol geniet zichtbaar van de aandacht. ‘Zo gaat het aan de lopende band,’ zegt hij. ‘Soms voel ik me net een popster.’

Lijst met bekende namen

Dat is wel eens anders geweest. Toen in 2013 werd onthuld dat Krol in zijn eerdere leven als hoofdredacteur en uitgever van de Gay Krant een tijd lang geen pensioenpremies voor zijn personeel had betaald, kreeg hij een wagonlading kritiek over zich heen en vertrok hij uit de Tweede Kamer. Het leek gedaan met de politieke carrière van de ‘pensioenpaus’, die sindsdien wel werd aangeduid als ‘charmante oplichter’. Maar een jaar later was hij alweer terug in de Kamerbankjes.

Sindsdien beleeft 50Plus een wonderbaarlijke wederopstanding. Volgens de laatste peilingen maakt de partij kans op acht à tien zetels in het parlement. Bijna een vertienvoudiging van het huidige aantal: één. Onder strakke regie van partijvoorzitter Jan Nagel wist de partij een lijst samen te stellen met bekende namen als oud-tv-presentatrice Léonie Sazias, oud-vakbondsvoorzitter Corrie van Brenk en niet te vergeten Emile Bode, voormalig chef van de huishoudpagina van De Telegraaf, met een heel gevolg van trouwe lezeressen (Krol: ‘Ik ben heel trots dat we zulke kanjers aan ons konden binden!’). Oud-Telegraaf-hoofdredacteur Sjuul Paradijs, oud-politievoorlichter Klaas Wilting en voormalig PvdA-minister Willem Vermeend schreven een verkiezingsprogramma. En de eigen zender Radio 50Plus, waarop naast golden oldies ook de huishoudtips van Emile Bode te horen zijn, wordt druk beluisterd. Kortom: de senioren zitten in de lift. ‘Volgens Maurice de Hond hebben we zelfs een potentieel van zestien zetels,’ zegt de lijsttrekker hoopvol. ‘Maar dan moeten alle seinen op groen staan.’Volgens Maurice de Hond hebben we zelfs een potentieel van zestien zetels.Na de wandeling over het Westeinde begeven we ons in de schemering naar café De Zwarte Ruiter aan de Grote Markt, waar Krol plaatsneemt op de entresol en een glaasje rioja bestelt.

Hoe verklaart u zelf dat 50Plus zo hoog in de peilingen staat?
‘Dat kan ik niet precies vertellen. Ik weet wél dat heel veel ouderen zich veel harder gepakt voelen door het kabinetsbeleid dan de andere partijen in de Kamer zich realiseren. Dat komt doordat andere politici zelden de straat op gaan.’

Hoe doet u dat zelf dan?
‘Ik reis veel met de trein, van Eindhoven naar Den Haag en retour. Dan ga ik vaak zitten in de tweede klas en word ik voortdurend aangesproken door mensen die kwijt willen wat ze dwarszit. Het gaat weer wat beter met de economie, maar daar merken veel ouderen niks van in de portemonnee. Ze zijn geraakt door de korting op de pensioenen, door de boete op de mantelzorg, door de bezuiniging op de huishoudelijke hulp, doordat alles duurder wordt. Dat zijn feiten.’

U noemt het feiten, maar volgens het CBS zijn ouderen juist rijker dan ooit.
‘Het kan zijn dat ze gemiddeld meer vermogen hebben opgebouwd, maar dat zit in bakstenen. Daar kan je geen boterham van smeren. Mensen met AOW en een klein aanvullend pensioen zijn er de afgelopen jaren bijvoorbeeld dertien procent op achteruit gegaan, terwijl ze hun leven lang hard hebben gewerkt. Daar hebben de andere partijen níets aan gedaan.’

‘De PvdA heeft de mensen met lagere inkomens totaal verwaarloosd, en nu verkoopt Asscher opeens mooie praatjes.’
Foto: Joppe Put

Wat heeft u zelf dan voor elkaar gekregen voor de ouderen?
‘Wij hebben er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er een ambassadeur tegen ouderenwerkloosheid is gekomen. Toen ik met dat plan kwam wilde de PvdA me alleen steunen als zij de eerste ondertekenaar zouden zijn en niet ik. Prima, dacht ik, doe je best. Toen John de Wolff, de oud-voetballer, als eerste ambassadeur werd aangesteld schoten veel mensen in de lach, maar hij krijgt wél deuren open.’

U bent liberaal van huis uit. Hoe bent u bij 50Plus betrokken geraakt?
‘Ik ken Jan Nagel sinds de late jaren zeventig, toen ik persvoorlichter van de VVD-fractie in de Tweede Kamer was. Hij werkte toen nog als redacteur bij het Vara-programma In de Rooie Haan. Iedere week kwam hij langs, vragen of ik nog een nieuwtje voor hem had. Ik kon het prima met hem vinden. In 2010 belde hij opeens op, of ik even mee wilde denken over het verkiezingsprogramma van zijn nieuwe partij, die toen nog “Ook u” heette. Toen besefte ik: ze hebben een punt, ouderen wórden vergeten. In de jaren tachtig en negentig heb ik veel gedaan voor de gelijkberechtiging van homo’s. Ik dacht altijd dat ik daar nooit meer bovenuit zou komen. Maar door Jan Nagel kwam er opeens een nieuwe zaak waar ik me voor kon inzetten. Ik wilde wel lijstduwer worden voor de Provinciale Staten in Brabant, maar zonder dat ik het wist had Jan me al lijsttrekker gemaakt. Later heeft hij me dat kunstje wéér geflikt bij de landelijke verkiezingen. Zat ik opeens in de Tweede Kamer!’

Waarom bent u met Jan Nagel in zee gegaan? Hij staat bekend als een politieke avonturier, eerdere politieke partijen die hij oprichtte vielen vaak ruziënd uiteen.
‘Veel mensen hebben me afgeraden met hem in zee te gaan, maar ik heb de afgelopen jaren alleen maar meer respect voor hem gekregen. Ik hoef niet te spelen dat ik hem bewonder, want het is echt zo. We zijn héél verschillend, maar vullen elkaar prachtig aan. Ik doe de presentatie, hij is de mediastrateeg. Hij heeft een feilloos gevoel voor publiciteit. Voordat er iets gebeurd is, heeft Jan het persbericht al geschreven. Zoals laatst, toen Jan Dijkgraaf werd gepresenteerd als lijsttrekker van GeenPeil. Belt Jan Nagel meteen naar de NOS om éven te melden dat Dijkgraaf het in oktober al bij 50Plus had geprobeerd. Méésterlijk.’

Toen u de politiek in ging heeft u wel eens gezegd dat u niet goed was in cijfertjes en de ballen verstand had van pensioenen.
‘Er waren wel meer dingen waar ik de ballen verstand van had toen ik als Kamerlid begon. Maar ik heb meteen het boek Pensioen voor dummies gekocht. Daar schaam ik me geen moer voor. Ik heb me enórm ingelezen. Je kunt me nu álles over pensioenen vragen.’

Na een jaar in de Kamer bent u alweer opgestapt, toen bleek dat u bij de Gay Krant een tijd geen pensioenpremies had betaald.
‘Dat ik toen zo snel uit de Kamer ben gegaan is de grootste fout die ik óóit gemaakt heb. Ik heb dat zonder overleg gedaan. Ik dacht: de partij staat hoog in de peilingen, in één peiling zelfs op 24 zetels, ik moet ze niet in de weg zitten. Maar Jan Nagel vond het volstrekt niet nodig dat ik uit de Kamer vertrok, en daar had hij gelijk in.’

U doet nu alsof er niets aan de hand was, maar het is toch pijnlijk dat u de pensioenpremies van uw medewerkers niet betaalde. Zeker voor iemand die zich voor de pensioenen van ouderen inzet.
‘In de beeldvorming had ik het geld van die pensioenpremies in mijn eigen zak gestoken, maar dat was absoluut niet zo. Het ging toen heel slecht in bladenland. We moesten mensen ontslaan óf iets anders verzinnen. Toen kwam vanuit het personeel de suggestie om tijdelijk geen premies te betalen. Iedereen heeft later zijn inleg keurig teruggekregen. Maar in de publiciteit bleef hangen dat ik met andermans pensioen had gesjoemeld.’

U kreeg er ongenadig van langs. U werd een ‘charmante oplichter’ genoemd, en zelfs ‘De Berlusconi van de Lage Landen.’
‘O, die laatste was ik alweer vergeten. Ja, zo gaat het. Als je valt krijg je klappen.’

‘Jan Nagel is de schaker, ik de pion. Zo heb ik dat wel eens gevoeld.’ Foto: Joppe Put

Niemand gaf meer een stuiver voor uw politieke toekomst. Maar opeens zat u weer in de Tweede Kamer. Hoe is dat gegaan?
‘Een jaar na mijn vertrek werd opvolgster Martine Baay ziek. Toen nodigde Jan me uit om naar het Beatrixgebouw in Utrecht te komen. Daar kwam hij binnenlopen en zei: “Het hoofdbestuur heeft besloten dat jij weer de Kamer in moet, je hebt een kwartier om erover na te denken. Ik heb een zaaltje in Nieuwspoort gereserveerd, daar zit de pers al op je te wachten.” Toen ik even later langs de balie kwam zeiden de dames van de garderobe: “Meneer Krol, u moet weer de politiek in gaan!”’ Grinnikend: ‘Het zou me niks verbazen als Jan die garderobedames eigenhandig heeft geïnstrueerd. Jan Nagel is de schaker, ik de pion. Zo heb ik dat wel eens gevoeld.’

Plotseling kijkt Krol op zijn horloge en roept: ‘O, zo meteen wordt onze nieuwe campagnespot uitgezonden!’ Snel wordt de laptop opengeklapt. En daar verschijnt de lijsttrekker van 50Plus in de Zendtijd Politieke Partijen. Recht in de camera spreekt hij de natie toe, met de combinatie van deftige dictie en bassende verontwaardiging die oudere kiezers zo in hem lijken te waarderen. ‘Ook dit jaar zijn de pensioenen weer niet met de prijzen meegestegen,’ klinkt het. ‘Ook dit jaar gaan ouderen er opnieuw in koopkracht op achteruit. Gevestigde partijen zoals de VVD, de Partij van de Arbeid, D66 en GroenLinks trekken zich er níks van aan. Terwijl er heel veel ouderen zijn met alleen hun AOW en een klein aanvullend pensioentje die elke euro minder in hun portemonnee voelen.’ Gevolgd door een grafiek over de koopkrachtontwikkeling van werkenden en gepensioneerden. ‘Ze ontvingen tot liefst dertig procent minder. Der-tig procent! Dat zijn de feiten! Pik het niet langer!’

Een tikje populistisch is het wel: pik het niet langer!
‘Daar is helemaal niks mis mee. Die taal is nodig op de doelgroep te bereiken.’

Concurreert 50Plus vooral met de SP en de PVV?
‘We halen kiezers bij alle partijen.’

En dan vooral boze bejaarden?
‘Die groep heeft primair onze aandacht. We richten ons niet alleen op de lager opgeleiden. Ook de welgestelden voelen zich gepakt door dit kabinet, maar die zijn moeilijker los te weken van de traditionele partijen.’

Laatst heeft u gezegd dat het CBS in opdracht van de regering met de cijfers sjoemelt. Stevige taal.
‘Dat was inderdaad wel heel sterk uitgedrukt.’

Wat bedoelde u dan?
‘Het CBS vergelijkt de 75-jarige van nu met de 75-jarige van tien jaar geleden. Dan zie je dat ouderen gemiddeld rijker zijn geworden. Maar je moet de 75-jarige van nu vergelijken met de 65-jarige van tien jaar geleden. Dan zie je dat veel mensen er wel degelijk op achteruit zijn gegaan. Met gemiddelden kun je heel veel aantonen, maar ik kijk liever naar individuele burgers.’

Corrie van Brenk, de nummer vier op uw lijst, heeft tegen De Telegraaf gezegd dat de sterftecijfers van het CBS niet kloppen. Nog zo’n krasse uitspraak.
‘Ho ho, nu even heel precies. Voorstanders van het verhogen van de AOW-leeftijd komen altijd aanzetten met de stijgende levensverwachting. Corrie zei dat je die berichten met een korreltje zout moest nemen, omdat de levensverwachting afgelopen jaar licht was gedaald. Wat maakt De Telegraaf ervan? Dat Corrie van Brenk zegt dat de cijfers van het CBS niet kloppen!’

U wordt er zelf ook regelmatig van beticht dat u het met de feiten niet al te nauw neemt: factfree politics.
‘Laat ze dat vooral roepen, al die economen die bij Pauw aan tafel zitten, met hun hoge inkomens. Laatst was er ook een serie op RTLZ: “En bedankt, babyboomers”, waarin ouderen als profiteurs werden weggezet. Een en al negativisme. En Gerdi Verbeet van de PvdA beweerde op de voorpagina van De Telegraaf dat wij ouderen en jongeren tegen elkaar zouden opzetten. Nou, ik ben zulke critici dankbaar. Ik zou zeggen: ga zo door, val ons aan! Want iedere keer krijgen we stapels brieven van boze ouderen en kunnen we honderden nieuwe leden inschrijven.’

‘Ik heb meteen het boek *Pensioen voor dummies* gekocht. Daar schaam ik me geen moer voor.’ Foto: Joppe Put

Mark Rutte noemde u op zijn partijcongres een ‘wegloper’ en zei dat u helemaal niets voor ouderen gaat doen: ‘Henk Krol is alleen maar bezig met Henk Krol.’
‘Fijn dat ik met mijn ene zeteltje in zijn speech wordt genoemd. Hij zei ook dat ik bij de onderhandelingen over het Lenteakkoord in 2012 na één broodje alweer weg was. Nou, ik was vóór het broodje al weg. Ik zei: Mark, is er hier voor ons ook nog iets te halen? Het antwoord was nee. Toen dacht ik: dan ben ik weg, als ik blijf zitten ben ik een huichelaar. Ik zou het zó weer doen.’

Is 50Plus links of rechts?
‘Wij geloven niet in links en rechts.’

Jan Nagel wel: die is heel links.
‘Het zijn ouderwetse begrippen. We vinden dat het geld wel verdiend moet worden. Dat kan je rechts vinden. Maar we zijn ook voor solidariteit, en dat is weer hartstikke links.’

Gaat dat goed samen bij 50Plus?
‘Jazeker. Laatst hebben we een hele week met alle kandidaten in hotel De Slaapfabriek bij Teuge gezeten, vlak buiten Apeldoorn. Hoe verschillend de mensen ook waren, ze luisterden heel goed naar elkaars opvattingen.’

Op uw partijcongres werd Lodewijk Asscher van de PvdA een bedrieger genoemd.
‘Dat heb ik niet gezegd.’

Maar Jan Nagel wel. En u noemde Asscher ‘ongeloofwaardig’. Waarom vindt u dat?
‘Wat mij stoort is dat Asscher het als lijsttrekker heeft over eerlijk delen, terwijl hij de afgelopen vier jaar in het kabinet alles heeft laten zitten wat hij heeft beloofd. De PvdA heeft de mensen met lagere inkomens totaal verwaarloosd, en nu verkoopt Asscher opeens mooie praatjes. Dat vind ik ongeloofwaardig. Het begon al met het sluiten van de coalitie tussen PvdA en VVD. Dat was puur boerenbedrog. Allebei hebben ze kiezers gewonnen met het verhaal dat ze tegen de ander waren, en wat doen ze? Samen in een coalitie stappen! Dat neem ik Asscher kwalijk.’

Op initiatief van Asscher hebben PvdA, SP en GroenLinks net een pact gesloten voor meer zekerheid op de arbeidsmarkt. Er wordt nu ook gesproken over een soort stembusakkoord tussen VNL, Forum voor Democratie en GeenPeil. Bent u bereid daaraan mee te doen?
‘Nee hoor, wij vertrouwen op eigen kracht. We gaan niet van tevoren handjeklap doen.’

Laatst schreef u in de Volkskrant dat u de PVV niet wilt uitsluiten. Waarom niet?
‘Wij sluiten niemand uit, en dus ook de PVV niet. Ik geloof oprecht dat we eerst de kiezer aan het woord moeten laten.’

Langzamerhand bent u bijna de enige in de Kamer die dat nog zegt.
‘Ja. Maar de kans dat we met Wilders gaan regeren is nagenoeg nul.’

‘De boze bejaarden hebben primair onze aandacht.’ Foto: Joppe Put

Het klinkt als een doortrapte strategische zet. Het signaal aan de kiezer is: als u aarzelt over de PVV kunt u bij ons terecht.
‘Wij zijn inderdaad een goed alternatief voor de PVV. We zijn minder hard voor immigranten dan Wilders, maar we begrijpen de gevoelens.’

Ook als die gevoelens racistische onvrede zijn?
‘Dáár ben ik tegen, maar we moeten in dit land wel grenzen stellen.’

Op hoeveel zetels rekent u?
‘In de peilingen staan we tussen de acht en de tien zetels. Misschien halen we zelfs dubbele cijfers. Het ziet ernaar uit dat er vijf partijen nodig zullen zijn voor een coalitie. Straks kunnen ze niet meer om ons heen. De kans is heel reëel dat wij in het nieuwe kabinet kunnen aanschuiven.’

Welke coalitie heeft uw voorkeur?
‘Dat maakt me niks uit. Als onze belangrijkste punten maar worden gerealiseerd.’ Krol slaat met de vlakke hand op tafel: ‘Als er straks bij de formatie niet gesproken kan worden over het indexeren van de pensioenen en het verlagen van de AOW-leeftijd naar 65 doe ik níet mee aan een nieuw kabinet!’

Bij het vallen van de avond komt het gesprek op Labi Siffre: de zwarte Britse zanger die eind jaren tachtig wereldberoemd werd met zijn anti-Apartheidslied ‘Something inside so strong’, dat opvallend vaak wordt gedraaid op 50Plus Radio.

‘Dat is mijn lijflied,’ zegt Krol. ‘Ik heb Labi in de jaren negentig leren kennen toen hij stapelverliefd werd op Ruudje, een vriend van mij in Brabant. Iedere week kwam hij uit Londen naar Nederland vliegen en reed hij met de taxi naar de flat van Ruudje in Best. Op een keer ging de telefoon bij Ruudje thuis. Tony Blair aan de lijn, die wilde dat Labi nog één keer “Something inside so strong” kwam zingen op Downing Street. Nelson Mandela zou langskomen, en die had verteld dat juist dát lied hem erdoor heen had gesleept toen hij in de gevangenis zat. Eigenlijk was Labi al gestopt met optreden, maar toen heeft hij nog één keer de gitaar gepakt. Na die tijd is hij nog vaak naar Nederland gekomen. Afgelopen jaar sprak ik hem bij de begrafenis van Ruudje. Ik heb hem gevraagd of ik “Something inside so strong” als campagnelied mocht gebruiken. Dat had hij liever niet, want hij had het net geweigerd aan Bernie Sanders. Maar op 50Plus Radio mogen we het zo vaak draaien als we willen.’

We hebben alle interviews voor de serie ‘Kopstukken van 15 maart’ verzameld in het gratis ebook ‘Dan stemmen ze maar op mij’. Download het hier.