<div class="lead">
Een hypotheek, zonder vast contract? Dat kan, zegt de Hypotheekbond, als je op Facebook maar genoeg vrienden hebt. Want iemand met een hoop vriendjes, heeft vast en zeker een goede baan.
</div>
Het was nieuws waarover je je pas later achter de oren ging krabben. Het soort bericht dat je opvangt tijdens het douchen of tandenpoetsen, en waarvan je pas achteraf denkt: huh?
Gisterochtend meldde BNR dat een vast contract er steeds minder toe doet bij het krijgen van een hypotheek. Uit <a href="http://www.bnr.nl/nieuws/326013-1605/hoe-meer-facebookvrienden-hoe-sneller-een-hypotheek" target="_blank">een rondgang</a> langs hypotheekverstrekkers bleek dat het sleutelwoord tegenwoord ‘toekomstperspectief’ is. Dus: hoeveel baanzekerheid heeft de hypotheekaanvrager?
Het klonk logisch, best eerlijk zelfs, in tijden waarin een hele nieuwe generatie opgroeit zonder vast contract. Maar toen ging directeur van de Nationale Hypotheekbond Jeroen Oversteegen verder: we gaan steeds meer toe naar een situatie waarin mensen een hypotheek verkrijgen op grond van hun sociale profiel, legde hij uit. ‘Wie ken je? Wat is je omgeving? Hoeveel relaties heb je?’ Facebook-vrienden, zijn daarvoor een prima graadmeter, aldus Oversteegen. ‘Iemand met veel Facebook-vrienden maakt meer kans op een baan, want die heeft een groot netwerk.&#8217; Ook Instagram werd in het voorbijgaan nog even genoemd, want waarom ook niet?
Niet: als je wint heb je vrienden. Maar: als je vrienden hebt, win je.
Ook dat klonk tijdens het douchen heel redelijk. Als digitaal, openbaar vriendenboekje kon Facebook prima dienen als certificaat van betrouwbaarheid. Kom maar door met die hypotheek, dacht ik, terwijl ik fluitend de handdoek ophing.
Maar later op de dag begon ik me toch een beetje zorgen te maken. Als hypotheekloze zzp&#8217;er besloot ik toch maar even kritisch door mijn vriendenlijst te gaan. Die antiautoritaire Spanjaard, ontmoet tijdens een uitwisselingsprogramma: moest ik die niet maar eens verwijderen? Of anders die ietwat afgegleden oud-klasgenoot? Plots staken mijn paar honderd vrienden ook wel wat magertjes af bij die tweeduizend van een eveneens freelancende concullega. Toch maar wat meer mensen toevoegen? Of kwam dat te eager over? Als het om mijn Instagram ging kon ik het na die foto van de troep na een huisfeestje sowieso wel vergeten.
<q class="pull-left">Sociale media zijn helemaal geen neutrale, objectieve afspiegeling van je leven. </q>
Dacht ik dat allemaal echt? Nee, natuurlijk niet. Het zou belachelijk zijn om op die manier naar sociale media te kijken. Het geval wil namelijk: sociale media zijn helemaal geen neutrale, objectieve afspiegeling van je leven. Er is geen ‘normaal’ gebruik van Facebook, Twitter, Instagram of welk medium dan ook. De betekenis hangt af van de persoon. De een gebruikt het voor werk, de ander voor familie en weer een ander als buurtclubje. En waar de een lustig deelt, verre kennissen toevoegt en de hele dag liketet, socialiseert een ander meer in stilte, of buiten het zicht. Of liever offline. Niets zo wispelturig als de mens op internet. Of daarbuiten, for that matter.
Het is nooit verkeerd om bewust met social media om te gaan. Maar de illusie dat het zou kunnen dienen als een objectief, authentiek visitekaartje van jezelf is absurd.
Stelde dat me gerust? Nee. De uitspraken van de Hypotheekbond wijzen namelijk wel op een groeiend probleem: in hun datahonger en zucht naar informatie, gaan instanties op de meest willekeurige online-gegevenheden af. Wat precies wordt meegewogen en welke data ze gebruiken wordt steeds onduidelijker. In die zin is de hypotheekverstrekker er in elk geval eerlijk over. Wat banken, werkgevers, gemeenten of andere overheidsinstanties bekijken om je te beoordelen is minder duidelijk. In China zijn ze <a href="http://www.volkskrant.nl/buitenland/china-kent-elke-burger-score-toe-ook-voor-internetgedrag~a3980289/" target="_blank">daarin</a> al een stukje verder: daar wordt iedere burger binnenkort opgenomen in het Sociaal Krediet Systeem en krijgt zij of hij een score op basis van kredietwaardigheid, strafblad en, inderdaad, sociale mediagebruik.
Dat is net zo eng als dat het klinkt. Naar een hypotheek zou ik in China waarschijnlijk kunnen fluiten. Maar ook over die in Nederland maak ik me steeds meer zorgen.

Clara van de Wiel

Gerelateerd