<div class="lead">
Toen Simone van Saarloos het bericht van de aanstormende auto op Times Square zag, voelde ze zich enigszins verantwoordelijk. Je moet schuld verzinnen om je onmacht te ontkennen.
</div>
Een tijd lang onderzocht ik hoe je een aanslag kunt plegen op Times Square. Eigenlijk wilde ik weten hoe je iets teweeg kunt brengen wat geen aanslag is, maar wel op een aanslag lijkt. Ik kroop rond met de pijlen van Google Maps en gebruikte de 360 graden blik om alle camera-ogen en de hoogte van gebouwen te bestuderen.
De bleachers, meestal gebruikt door supporters aan de rand van een sportveld, vond ik fascinerend. Ze staan in het midden van een V-splitsing, op de stoep. De tribune benadrukt: hier zijn toeristen publiek (de winkels benadrukken, uiteraard: hier zijn de mensen consument). De tribune belandde in mijn roman. In De vrouw die creëert het publiek een aanslag door hysterisch en telefoonfilmend te reageren op iets wat een kleine gebeurtenis had kunnen zijn. Van een dader of pleger is nauwelijks sprake.
Gele politielinten blokkeerden de voet van het gebouw. Janine stond waar de meeste mensen die middag hadden gestaan. Alleen de man die Mark in zijn sprong met een camera was komen storen, had dichterbij durven komen. Aan weerszijden van de V-splitsing schuifelden toeristen in rijen langs elkaar, een sloom bewegen onder spanning, alsof krachtpatsers aan weerszijden van Times Square aan een touw trokken en de winnaar eeuwig onbepaald bleef.
Metrofluimen en frituurwalmen mengden met het zoet waarmee kinderen zeulden; glazuurappels op stokjes en bakken yoghurtijs, overgoten met siroop. De geur hing zwaarder over het plein dan het kleurige licht dat vlug alle kanten op schoot en discostrepen de hemel in wierp.
Op de stoep, tussen de vele overvolle vuilnisbakken, hielden vergeten vrouwen en mannen reclameborden omhoog – het was bedelen of dit schamel betaalde staan. Wisselen van standbeen had geen zin, de vermoeidheid viel voor hen niet meer te verdelen. Tussen de zoevende reclames oogden hun aanprijzingen van karton als satire. Jongens met beenbrede bovenarmen en armlange dreadlocks probeerden toeristen naar komedieshows te lokken. Vrolijke meiden en jongens fungeerden als wandelende soda-automaten, met een koeltas op de rug en een spuit over de schouder.
De burgemeester verkondigde meteen dat extra veiligheidsmaatregelen niet nodig waren. De boel kon gewoon doordraaien. Times Square kende al meer waakogen dan er mensen waren.
Op camerabeelden was te zien hoe Mark bij de receptie gewoon om de wc had gevraagd. Bij een volgende balie had hij gewoon zijn studentenkaart opgestoken om daarna de lift te nemen, de makkelijkste weg naar boven, het dak op.
De paniek was gaan liggen zodra bleek dat Mark weliswaar op Jezus leek, maar geen religieuze motieven koesterde. Met die veilige conclusie borrelden ook de eerste tekenen van publiek medelijden op. Onder het afzetlint lagen al wat boeketten en knuffelbeesten.
Janine keek omhoog – jaarlijks werden ruim een miljoen bezoekers verleid om die kant uit te kijken. De naam van het ene merk was nog niet vervaagd of er verschenen een volgend bedrijf en product. In deze wervelstorm was er voor Mark geen vlakte geweest om te landen.
De sprong begon volgens plan. Eerst had hij snippers zwart papier gestrooid. Dat bleken flyers met de titel van het kunstwerk: Your Disappointment Is Directed. Daarna had hij het kruis in de fik gestoken. Dat bleef brandend achter terwijl hij afzette. Omdat er relatief weinig meters waren tussen dak en grond, schoot de parachute onmiddellijk uit zijn rug. Intussen was de man die hem dodelijk zou verwarren, begonnen met filmen. De man kwam hysterisch op het gebouw afgerend, hopend op een spannend beeld. Waarschijnlijk vreesde Mark om boven op zijn aanstormende publiek te belanden, want hij had een ferme ruk aan het linkertouw van zijn parachute gegeven. Het doek zwabberde, ving te weinig wind om volledig uit te vouwen en bleef een vervaarlijk gewrongen lap stof. De zorgvuldig geplande sprong werd een ongewenste val.
(…)
Metaal rammelde. Achter Janine stond een tribune. De zittingen dreunden als er iemand op de trap liep. Eerst was Mark gewoon vermaak geweest, gekte in de gekte. Zodra hij als mogelijk kwaad werd gezien – waarschijnlijk op het moment dat het kruis in de fik ging – hadden mensen de tribune verlaten. Dat had kabaal veroorzaakt. Het kletteren was op het nieuws te horen geweest. Zoals extreme temperaturen bij een chemisch proces hoorden, diende paniek de geschiedenis. Er moet escalatie zijn omdat rust en regelmaat geen herinneringen creëren.
Nu diende de tribune weer gewoon dagjesmensen. Toeristen hingen achterover, tas bij de voeten, etenswaren uitgestald alsof ze thuis op de bank zaten. Twee kinderen achtervolgden elkaar, de beat van dreunend metaal moedigde hen aan. Een frisdrankbeker viel om en even bleef de deksel zitten, tot de drank niet meer te houden was en over de zitting vloeide. De bruine plas kleurde rood. Janine keek op, de gloed kwam van een Coca-Colareclame die torenhoog voorbijflitste.
&#8212;
Op 18 mei reed er een auto in op het publiek dat Times Square bekeek. Een vrouw kwam om het leven. Achttien was ze. Een leeftijd waarop je alleen formeel ‘vrouw’ wordt genoemd als je komt te overlijden. Tweeëntwintig mensen raakten gewond. De chauffeur werd opgepakt. Hij is een oud-marinier en reed wel vaker onder invloed. Hij vertelde onder de invloed van God te zijn: hij hoort stemmen. Toch werd zijn rampdaad geen terrorisme genoemd (want God, niet Allah). Vooral hoopte hij door de politie te worden doodgeschoten.
Het had gekund. Politiekogels worden om minder uitgedeeld.
Zijn wens herinnert me aan een scène in de New Yorkse serie Girls. Hoofdpersonage Hannah Horvath ligt bij de dokter, met haar benen wijd, voor een soa-test. Paniekerig vertelt ze de dokter dat ze met HIV besmet zou willen zijn. Als ze zo’n serieuze ziekte heeft, hoeft ze niet meer zo hard te werken. Dan mag ze zichzelf echt zielig vinden en kan ze de controle laten vieren.
Er moet iets groots gebeuren voor je je eigen onmacht kan accepteren.
Op mijn tiende fantaseerde ik dat ik, net als mijn beste vriendin met spierziekte, in een rolstoel zou belanden. Dan zou ik de aandacht krijgen die ik verdiende. Een paar maanden later werd ik kreupel wakker. Pas twee jaar later kon ik weer een beetje lopen zonder hulp –zonder rolstoel, loopfiets, krukken. Ik voelde me allerminst ‘overgenomen’: ik dacht dat ik mijn plotse handicap zelf had bedacht, gewenst en veroorzaakt. Nog altijd durf ik op zwakke momenten niets te wensen wat ik niet werkelijk zou willen. Uit angst dat het – net als de rolstoel destijds – uitkomt.
Voor het schrijven van mijn roman heb ik serieuze uren doorgebracht met het bedenken van een niet-aanslag aanslag op Times Square. Toen ik op 18 mei het bericht van de aanstormende auto zag, voelde ik me enigszins verantwoordelijk.
Je moet schuld verzinnen om je onmacht te ontkennen.
Het willen, hebben, en het laten vieren van controle. Ik probeer die menselijke behoefte te grijpen, maar het lukt me niet.
&nbsp;

Gerelateerd