<div class="lead">
Afghanistan-expert Bette Dam weerspreekt het NOS-bericht van vandaag dat de Taliban bezig is Uruzgan te veroveren: &#8216;Er is een andere machtsstrijd gaande in Uruzgan.&#8217;
</div>
Nederland werd vanochtend wakker met het bericht dat ‘<a href="http://nos.nl/teletekst#127">de Taliban Uruzgan dreigen in te nemen</a>’. Het nieuws werd verspreid door NOS-verslaggever Peter ter Velde, die voor de omroep tussen 2006 en 2010 ‘onze jongens’ in de zuidelijke Afghaanse provincie volgde toen Nederland er een militaire missie uitvoerde.
Maar klopt zijn nieuwsbericht wel? Nee, zegt Afghanistan-expert Bette Dam, voormalig correspondent van NRC Handelsblad en auteur van de bestseller <a href="http://www.amazon.com/Man-Motorcycle-Hamid-Karzai-Power/dp/9077386130">A Man and A Motorcycle: How Hamid Karzai Came to Power</a>. Op dit moment is Dam bezig met een biografie van Talibanleider Mullah Omar. Volgens Dam is in Uruzgan sprake van een ordinaire machtsstrijd tussen verschillende stammen en heeft dat met een opmars van de Taliban weinig te maken.
Op 18 maart van dit jaar werd in de Afghaanse hoofdstad Kaboel de Uruzgaanse politiechef en warlord Matiullah Khan vermoord toen hij uit een hotel naar buiten kwam. Het was een professionele aanslag door een zelfmoordenaar gekleed in een boerka. Sinds Matiullahs dood <a href="http://www.smh.com.au/world/death-of-new-age-warlord-matiullah-khan-leaves-oruzgan-at-edge-of-abyss-20150320-1m3vjw.html">is het machtsevenwicht in Uruzgan zoek</a>. Onmiddellijk na zijn dood probeerde zijn clan, die Uruzgan met harde hard bestuurde, een broer van Matiullah op de troon te zetten, maar ook hij werd vermoord. Matiullahs clan heeft zich altijd gekeerd tegen de opmars van de Taliban en was een nauwe bondgenoot van de voormalige president Hamid Karzai.
Bij de in september 2014 aangetreden president Mohammed Ashraf Ghani hadden Khan en zijn mensen volgens Dam minder entree. ‘Op dit moment worden in Uruzgan eerder leden van andere stammen benoemd, de clan van Khan komt er niet meer tussen en dat zet kwaad bloed,’ zegt Dam. En dus is het volgens haar heel waarschijnlijk dat Khans strijders hun posten hebben verlaten, waardoor anderen hun plek hebben ingenomen en chaos is ontstaan. ‘Het is een signaal aan Kaboel dat zonder Khans clan de provincie onbestuurbaar wordt,’ zegt Dam. ‘En zo hopen ze dat president Ghani inbindt. Maar om de plaatselijke groepen die nu hun kans schoon zien nou Taliban te noemen?’
Ook volgens directeur Willem van de Put van de organisatie Healthnet, waarvoor nogg steeds mensen in Uruzgan werken, geeft Ter Velde een te simpele voorstelling van zaken: ‘Bij de NOS wordt alles teruggebracht tot de vraag of de Nederlandse missie zin heeft gehad of niet. Ze versimpelen de werkelijkheid, brengen een ingewikkeld verhaal terug tot proporties die een Nederlands publiek begrijpt. De werkelijkheid is dat die hele Nederlandse aanwezigheid allang in een ver verleden ligt.&#8217; Van de Put is het eens met de analyse van Dam dat er in Uruzgan in de eerste plaats sprake is van een lokale machtsstrijd. ‘Of dat nou Taliban is of niet, dat valt moeilijk uit te maken,’ zegt hij. ‘De Taliban als organisatie bestaat niet echt meer, het is een versplinterde beweging met mensen in Qatar die onderhandelen met de regering-Ghani, maar die geen controle meer hebben over commandanten in het veld.’
NOS-verslaggever Peter ter Velde blijft bij zijn mening: het zijn wel degelijk Taliban die nu in Uruzgan actief zijn. ‘Het klopt dat Khans mensen op dit moment op hun handen zitten. Maar het zijn wel degelijk Talibanstrijders die de provincie binnen trekken. Ook in omliggende provincies als Khandahar, Helmand en Baghlan rukken ze op. Ik krijg mijn informatie van mensen die ik vertrouw, Bette heeft haar eigen bronnen. We verschillen van mening, dat kan.’
Zeker is dat de stabiliteit in Uruzgan ver te zoeken is. En dat heeft iets wrangs. Nederland investeerde miljoenen in de missie in Uruzgan. Die zou rust en stabiliteit gaan brengen. Ze legde een weg aan, deed landbouwprojecten en bouwde schooltjes. Maar van alle goede bedoelingen is niets meer over. Uruzgan is al weer jaren de wildwestprovincie die het was voor de Nederlandse komst.
&nbsp;

Gerelateerd