<div class="wpg-element lead-bold">
<h3>De grootste denker van Nederland</h3>
Hoe kunnen denkers en hun ideeën ons de weg wijzen in deze verwarrende tijden? April is de maand van de filosofie, een mooie aanleiding voor Vrij Nederland om te onderzoeken wat de intellectuele voorhoede van Nederland aan denkkracht te bieden heeft. (<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Standaard-Media-Pagina/Inleiding-op-De-Intellectuele-voorhoede-volgens-Vrij-Nederland.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Standaard-Media-Pagina/Inleiding-op-De-Intellectuele-voorhoede-volgens-Vrij-Nederland.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Inleiding op 'De Intellectuele voorhoede volgens Vrij Nederland'">Lees de volledige inleiding</a>)
</div>
<div class="wpg-element paragraaf-kader">
De 12 meest scherpzinnige denkers van Nederland
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-rechtvaardigt-een-oorlog-Hans-Achterhuis-antwoordt..htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-rechtvaardigt-een-oorlog-Hans-Achterhuis-antwoordt..htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat rechtvaardigt een oorlog? Hans Achterhuis antwoordt.">Hans Achterhuis</a> Dertig jaar lang heeft emeritus professor in de filosofie Hans Achterhuis (1942) knuppels in het hoenderhoek gegooid en standpunten verkondigd die vaak afwijken van de standaardopvattingen. Het publieke debat is regelmatig grondig beïnvloed door zijn boeken. Of je het nu met hem eens bent of niet, &#8216;de manier waarop hij zich nu al zo&#8217;n dertig jaar telkens weer vernieuwt, is bewonderenswaardig&#8217;. Bovendien is het iemand &#8216;die zijn politieke ongelijk kan bekennen &#8211; een ongekendheid binnen het intellectuele milieu&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-democratie-Frank-Ankersmit-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-democratie-Frank-Ankersmit-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat is democratie? Frank Ankersmit antwoordt">Frank Ankersmit</a> Hoogleraar intellectuele en theoretische geschiedenis uit Groningen, Frank Ankersmit (1945), &#8216;heeft het niet de hele tijd over die kloof tussen burgers en politiek&#8217; in zijn politieke analyses. Erg invloedrijk in het buitenland, maar hij krijgt de laatste jaren meer aandacht in Nederland, &#8216;vooral in kringen van kenners&#8217;. Het is een denker met &#8216;de meest gewaagde politieke filosofie&#8217;, die &#8216;weet door te denken en te actualiseren zonder te veel in vooringenomenheden te vervallen&#8217;. Hij geeft het publieke debat een &#8216;diepte die bij veel denkers in het post-Fortuynistische Nederland verloren is gegaan&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-mogen-we-hopen-Erik-Borgman-antwoordt..htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-mogen-we-hopen-Erik-Borgman-antwoordt..htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat mogen we hopen? Erik Borgman antwoordt.">Erik Borgman</a> &#8216;De theologen zijn helemaal terug op het intellectuele toneel, sterker nog, zonder theologie komen we geen stap verder, alhoewel velen dat enkele decennia geleden niet hebben zien aankomen&#8217;. Erik Borgman (1957), theoloog in Tilburg, en auteur van het &#8216;magnifieke&#8217; Metamorfosen, wordt geroemd vanwege zijn brede en diepgravende analyse van onze cultuur. Een van de weinige &#8216;echte, zelfstandige denkers&#8217; die ons land kent.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Jos-de-Beus-over-Jacques-van-Doorn.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Jos-de-Beus-over-Jacques-van-Doorn.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Jos de Beus over Jacques van Doorn">Jacques (J.A.A.) van Doorn</a> Jacques (J.A.A.) van Doorn (1925) &#8216;verdient het om erkenning te krijgen&#8217;. Zijn stukken zijn altijd heel kritisch en tegendraads. Een &#8216;eclectisch, generalistisch en onbevangen&#8217; denker. Publicist en voormalig hoogleraar sociologie Van Doorn heeft met zijn politiek realisme het intellectuele klimaat in Nederland beïnvloed. Hij bracht realisme in het denken en schrijven, &#8216;zonder minachting van geschiedschrijving en sociale wetenschappen&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-vrijheid-van-meningsuiting-Marjolijn-Februari-antwoordt..htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-vrijheid-van-meningsuiting-Marjolijn-Februari-antwoordt..htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat is vrijheid van meningsuiting? Marjolijn Februari antwoordt.">Marjolijn Februari</a> Moraalfilosoof en schrijver Marjolijn Februari (1963) is &#8216;een prachtig denker&#8217;. In haar Volkskrant-columns komt haar juridische, kunsthistorische en filosofische scholing regelmatig tot uitdrukking. De &#8216;combinatie van ironie, maatschappijkritiek en ethische bezinning&#8217; maakt Februari uniek. &#8216;Haar werk is een hedendaagse vorm van intellectualisme dat herinnert aan het beste van Socrates&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-kunnen-we-weten-Gerard-t-Hooft-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-kunnen-we-weten-Gerard-t-Hooft-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat kunnen we weten? Gerard &rsquo;t Hooft antwoordt">Gerard &#8216;t Hooft</a> Het werk waarvoor natuurkundige Gerard &#8216;t Hooft (1946) de Nobelprijs heeft gekregen, is baanbrekend geweest; zijn eigenzinnige speculaties over dat wat voorbij het huidige front van de natuurkunde ligt, ten aanzien van kwantummechanica, zijn goed gefundeerd en zelfs &#8216;briljant&#8217;. Bovendien een &#8216;heel aardige communicator&#8217;, ondanks zijn geringe activiteit in het publieke debat.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-filosofie-Rudy-Kousbroek-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-filosofie-Rudy-Kousbroek-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat is filosofie? Rudy Kousbroek antwoordt">Rudy Kousbroek</a> Schrijver en essayist Rudy Kousbroek (1929) is een &#8216;buitengewoon scherpzinnig en verfrissend&#8217; denker. Bovendien een groot stilist en een &#8216;ongekend veelzijdig&#8217; beschouwer van kunst, taal, wetenschap, Frankrijk en filosofie. &#8216;Een goede opruimer&#8217;. Bij sommigen wekt het wel verbazing dat deze aartsrationalist en PC Hooftprijswinnaar van 1975 lijstduwer werd voor de Partij voor de Dieren.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Standaard-Media-Pagina/Wie-zijn-wij-Harry-Kunneman-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Standaard-Media-Pagina/Wie-zijn-wij-Harry-Kunneman-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wie zijn &lsquo;wij&rsquo;? Harry Kunneman antwoordt">Harry Kunneman</a> Een filosoof die niet met alle winden meewaait, en bovendien verstand heeft van concrete, maatschappelijke domeinen is hoogleraar sociale en politieke theorie Harry Kunneman (1948). &#8216;Hij treedt op in ongelooflijk veel gremia en is geen monolithisch denker. Voelt verschrikkelijk goed de gesitueerdheid van het lot van mensen aan. Hij weet een verbinding te maken tussen zijn moraalfilosofie en de maatschappelijke praktijk&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Bestaan-klassieke-vragen-nog-Annemarie-Mol-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Bestaan-klassieke-vragen-nog-Annemarie-Mol-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Bestaan klassieke vragen nog? Annemarie Mol antwoordt">Annemarie Mol</a> Twents hoogleraar politieke filosofie Annemarie Mol (1958) is &#8216;onmiskenbaar een twintigste-eeuwse intellectueel&#8217;. Zo houdt ze zich bezig met &#8216;schijnbare banaliteiten, zoals de wc-loze sprinter, en gunt ze de filosofische hoofdrol die ze verdienen&#8217;. Mol stelt consequent de grote vragen, als: &#8216;Wat is subjectiviteit? Hoe toont het mondiale zich in het lokale? Wat is verantwoordelijkheid?&#8217;, die zij op experimentele wijze beantwoordt.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-technologie-Jos-de-Mul-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-is-technologie-Jos-de-Mul-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat is technologie? Jos de Mul antwoordt">Jos de Mul</a> Een &#8216;erg originele denker&#8217; is de Rotterdamse hoogleraar filosofie van mens en cultuur Jos de Mul (1956). Als hij de actualiteit becommentarieert, doet hij dat &#8216;diepgaand en weet daarin zowel wat met de filosofische traditie te doen als een zinvolle bijdrage aan het debat te leveren&#8217;. De Mul doet vernieuwend onderzoek naar de informatiesamenleving, en hij onderscheidt zich van &#8216;de vele oppervlakkige analisten omdat hij ook heel veel van klassieke culturen weet en dat weet te verbinden met de hedendaagse cultuur&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-vermag-de-rede-Ad-Verbrugge-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Wat-vermag-de-rede-Ad-Verbrugge-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Wat vermag de rede? Ad Verbrugge antwoordt">Ad Verbrugge</a> Universitair hoofddocent van de VU Ad Verbrugge (1967) is &#8216;vrij radicaal in zijn denken&#8217;. Hij uit een fundamentele kritiek vanuit een goed doordachte achtergrond waarvan de &#8216;boodschap breed is herkend, hij weet de tijdgeest te raken&#8217;. Verbrugge &#8216;participeert op een uitstekende manier als filosoof in het publieke debat&#8217;, soms wellicht een beetje te veel. &#8216;Het is te hopen dat hij op den duur zijn publieke optredens matigt om meer ruimte te krijgen voor het echte intellectuele werk&#8217;.
<a href="https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Is-god-dood-Michael-Zeeman-antwoordt.htm" onclick="windowObj = top.open('https://www.vn.nl.kpnis.nl/Archief/Wetenschapmilieu/Artikel-Wetenschapmilieu/Is-god-dood-Michael-Zeeman-antwoordt.htm','new27029','width=800,height=600,directories=yes,location=yes,menubar=yes,resizable=yes,scrollbars=yes,status=yes,toolbar=yes');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="Is god dood? Micha&euml;l Zeeman antwoordt">Michaël Zeeman</a> Michaël Zeeman (1958), literatuurrecensent en schrijver, vaart al twintig jaar met grote eruditie een onafhankelijke koers. Een &#8216;fenomenaal geheugen met dito verbindingsvermogen&#8217;. &#8216;Zijn talent om vijanden te maken is legendarisch en juist daaraan is behoefte in de gezellige kwekvijver van het Nederlandse debat&#8217;. Dit talent is wel &#8216;deels retorisch en dat is zijn zwakte&#8217;, maar zijn grote kennis en belezenheid maken hem tot een &#8216;excellente&#8217; kandidaat.
</div>

Padu Boerstra

Maurits Martijn

De intellectuele voorhoede volgens Vrij Nederland

Column

VN-lezers zijn natuurlijk slim, kritisch en oplettend, maar het zou zomaar kunnen dat enkele nieuwsontwikkelingen uit het recente verleden aan jullie aandacht zijn ontsnapt. Dat wil ik even checken:
&#8211; Weten jullie dat het kabinet is gevallen, dat de PVV is opgestapt en het nu tot aan de verkiezingen demissionair verder gaat met de VVD, NSC en BBB?
&#8211; Weten jullie dat die resterende partijen na de kabinetsval dagenlang hebben gesoebat over de vraag wie PVV-minister Faber van Asiel zou opvolgen? En dat ze uiteindelijk de buit (ten koste van efficiënt bestuur) hebben verdeeld?
Natuurlijk weten we dat, hoor ik jullie zeggen. Maar stel nu dat je de paar weken waarin dit allemaal gebeurde net even het land uit was, verstoken van kranten en televisie, verstoken van al dat nieuws.
Dan zou je toch denken dat de PVV nog steeds in het kabinet zit? Dan zou je zelfs kunnen geloven dat Wilders Schoof heeft gewipt en eindelijk de, door hem zo begeerde, premierspositie heeft ingenomen. Want nu de leider van extreem-rechts uit het kabinet is gestapt, is het kabinet PVV’iger en rechtsextremer dan ooit.
Nadat de drie partijen steggelden over de nalatenschap van Faber, omdat ze allemaal graag zo anti-buitenlander mogelijk  wilden overkomen, werd de mensonterende wet van de afgetreden minister aangenomen door de Tweede Kamer, inclusief een amendement van Wilders dat illegaliteit én de hulp aan illegalen strafbaar stelt. Zoiets smerigs hebben we hier in Nederland zelden gezien.
<blockquote>Misschien was die kabinetsval gewoon een rare droom. Misschien zit het er gewoon nog</blockquote>
En wie profiteert hier politiek van? De VVD, die na de kabinetsval verklaarde Timmermans net zo erg te vinden als Wilders, en alle Faber-punten enthousiast overnam? Of NSC, de partij van rechtsstaat en goed bestuur, die ná de stemming plotseling schrok van het idee dat het strafbaar wordt illegalen een kop soep te geven – de beeldspraak van die soep komt me inmiddels de neus uit – of de demissionaire VVD-minister van Justitie, die ná het aannemen van de wet om een geruststellend briefje vroeg. Dan ben je toch wel heel ver verwijderd geraakt van je kernwaarden.
Nee, niet de VVD, NSC of BBB blijken de winnaars, maar de PVV van Wilders.
Misschien was die kabinetsval gewoon een rare droom. Misschien zit het er gewoon nog. Zonder dat hij er iets voor hoeft te doen, voeren de resterende partijen immers Wilders’ beleid uit. Hij hoeft geen enkel akkoord te tekenen en geen enkele concessie te doen. De ministers die immigratie hebben verdeeld? Niet meer dan nijvere uitvoerders van Fabers plannen. Hiermee kan Wilders straks de verkiezingen in. Het beloofde, strengste asielbeleid ooit, is er gekomen. Zelfs arme drommels helpen mag straks niet meer.
Gelukkig vindt minister Uitermark van NSC het reuze lollig en kan ze ‘stiekem wel lachen’ om Wilders die NSC de ‘Nederlandse Sabotage Club’ noemt: ‘Het is ergens wel grappig en bovendien een compliment.’
Nee, mevrouw Uitermark, het is om te huilen. Uw partij heeft  extreem-rechts salonfähig gemaakt, uw partij heeft gestemd voor een schandalige wet die niet eens aan jullie eigen maatstaven voldoet en jullie maken Wilders straks weer de grootste.
Dit hele kabinet moet zich rot schamen.

<div class="newsletter-teaser bg-gray">
 <div class="teaser__content__container">
 <div class="teaser__header">Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief.</div>
 
 <div class="teaser__text">Ontvang de beste verhalen van Vrij Nederland twee keer per week in je mail. In elke nieuwsbrief ontvang je één artikel helemaal gratis.</div>
 </div>

 <div class="teaser__btn__container">
 <div class="teaser__btn">
 <a class="btn btn--rounded btn--white-bg" 
 href="/service/nieuwsbrieven"
 data-ga-category="banner-newsletter-button" 
 data-ga-label="Blijf vrij van geest. Lees onze nieuwsbrief." 
 data-ga-action="clicked">Ja, dit wil ik ></a>
 </div>
 </div>
</div>

Teun van de Keuken

Het kabinet is PVV’iger dan ooit

Als ik een ongedocumenteerde was, zouden mijn nekharen vorige week overeind hebben gestaan. Ik zou stikjaloers zijn op alle sympathie die vrijwilligers in de ongedocumenteerdenzorg ten deel viel, nadat Fabers wetten hun werk aan banden dreigden te leggen.
Natuurlijk, er was ook empathie voor de ongedocumenteerden zelf, maar véél minder dan voor de vrijwilligers die hen een helpende hand bieden.
Ik keek naar de opiniekaternen in dagbladen, naar de gesprekken aan talkshowtafels, naar de politiek en ik stelde vast dat eigen volk eerst niet alleen is voorbehouden aan extreemrechts.
Je kreeg haast het idee dat niet de ongedocumenteerden maar de hulpverleners het ultieme slachtoffer zijn van de Faberwetten.
<blockquote>Ongedocumenteerden zijn bang, voelen zich machteloos, ze worden uitgebuit en werken tegen mensonterende salarissen</blockquote>
Mensen zonder verblijfsvergunning weten wel beter. Lang voordat sprake was van de Faberwetten, konden ze bij een aanhouding al worden teruggestuurd naar hun geboortegrond. Maar het idee officieel ‘crimineel’ te zijn, brengt een nieuwe laag schaamte met zich mee.
En angsten – want je kunt vervolgd worden in een land waarvan je de taal nauwelijks spreekt en waar je bijna niemand kent, laat staan een advocaat of rechter. En alsof dat nog niet genoeg is, breng je de eerste zes maanden na je arrestatie door in de gevangenis. Om nog maar te zwijgen van de 5000 euro boete.
Waarschijnlijk wordt het verschil in consternatie veroorzaakt doordat we vinden dat vrijwilligers ‘bij ons’ horen. Vreemd, eigenlijk. Want sommige ongedocumenteerden wonen al jaren in Nederland, al leven ze een leven zonder de geneugten die wij als normaal beschouwen.
Zelf ken ik er vier. Vier aspirant-criminelen, in Faber-vocabulaire. Buiten hun Ghanese afkomst delen ze een angst voor doktoren, want je weet nooit of degene met een witte jas er niet heimelijk een jarenveertigverklikmentaliteit op na houdt. Ondertussen hebben ze een nieuwe overeenkomst, namelijk dat hun gebit meer afgebrokkelde tanden telt dan hele.
Ongedocumenteerden voelen zich machteloos, ze worden uitgebuit, werken tegen salarissen die zowel zwart als mensonterend zijn. Hulp durven ze niet te zoeken want bang voor verraad. Laat staan sociaal contact. Ze vereenzamen. En dan hebben wij het over soep en brood.
Ik heb niet het idee dat dat verbetert op het moment dat ze definitief doorgaan voor crimineel.
Ongedocumenteerden hebben zich te redden in de donkerste rafelranden van de samenleving. We zijn hen evenveel empathie verschuldigd, zo niet meer, dan ‘onze’ vrijwilligers. De Faberwetten komen waarschijnlijk niet door de Senaat. Maar het debat was tekenend voor hoeveel prioriteit we aan ongedocumenteerden geven. Ongedocumenteerden zijn dan misschien geen landgenoten, we zouden ze best zo mogen beschouwen.

De grootste denker van Nederland

Gerelateerd