Reportage / Verkiezingen in Suriname
In Alkmaar, een slaperig plaatsje in het landbouwdistrict Commewijne, zijn de meeste erven versierd met oranje vlaggen. VHP staat erop, met het symbool van een olifant ernaast. De Vooruitstrevende Hervormings Partij maakt deel uit van het Nieuw Front dat de laatste tien jaar het land regeerde. Het &#8216;planten&#8217; van al die vlaggen is vooral de verdienste van de jonge lokale politicus Dhiradj Soekhai. Als Soekhai een zetel wint in de Nationale Assemblee, zegt hij, gaat hij zorgen voor een agrarisch kennisinstituut dat gekwalificeerde ingenieurs aflevert. &#8216;We kunnen de suikerrietplantages weer tot leven wekken voor de bio-energie.&#8217;
Dan moet de huidige regering alleen wel blijven zitten, en dat is precies waar het volgens Soekhai bij deze verkiezingen om draait. De kiezer stemt voor of tegen het Nieuw Front van president Ronald Venetiaan. &#8216;Wie kijkt naar alle verworvenheden in de afgelopen jaren heeft maar één keuze. Ga maar na: vrede, veiligheid en vooruitgang.&#8217;
Het Front kan inderdaad een aardig rapport overleggen. De rechtsstaat lijkt zich te herstellen, met het strafproces van de Decembermoorden als voornaamste wapenfeit. Tegelijkertijd is de Surinaamse dollar redelijk stabiel en heeft Suriname internationaal een voorzichtige opmars ingezet. De wereldcrisis is niet voor niets grotendeels aan het land voorbijgegaan, stelt Soekhai. De vraag is alleen of dat genoeg is.
Liever in het hier en nu
Bij het andere grote blok, de Megacombinatie die wordt gedomineerd door de Nationale Democratische Partij (NDP) van Desi Bouterse, vinden ze van niet. Als het zo goed gaat met de economie, waarom leven dan zoveel Surinamers onder de armoedegrens? Ook de tientallen miljoenen dollars die buitenlandse bedrijven opstrijken met goud en bauxiet van Surinaamse bodem, zorgen voor woedende reacties bij de achterban. In de visie van de NDP wordt het hoog tijd dat Suriname zelf profiteert van die zeventiende plaats op de ranglijst van rijkste landen.
De NDP presenteert ambitieuze plannen voor vierbaanswegen, beter onderwijs en nieuwe ziekenhuizen. En dan heeft de NDP nog een belangrijke troef: de signatuur van een multi-etnische partij. Vooral om die reden sloot de populaire jeugdparlementariër Melvin Bouva zich aan: &#8216;Ik kies voor een échte multi-etnische partij. In de huidige coalitie zitten een hindoestaanse, een creoolse en een javaanse partij en het lijkt of die samen in één straat wonen. Bij onze partij woont iedereen in hetzelfde huis. Met alle respect voor elkaars geloof en cultuur. Als verenigde Surinamers moeten we gezamenlijk ons land ontwikkelen. Met alle rijkdom in ons mens-zijn en alle rijkdommen in onze grond.&#8217;
Die NDP-boodschap slaat vooral aan onder jongere Surinamers. De partij kan rekenen op het grootste deel van de 43.000 kiezers (op een totaal van 343.000 stemgerechtigden) die volgende week voor het eerst naar de stembus mogen.
Samantha Waterberg van de BEP, die opkomt voor de belangen van binnenlandbewoners, vermoedt dat het aan de heersende cultuur en mentaliteit onder jongeren ligt dat ze zich thuis voelen bij de NDP. Jonge Surinamers zien vaak om zich heen dat het slechte loont. &#8216;In de drugshandel valt snel geld te verdienen. Tegelijkertijd biedt een universitaire studie in Suriname geen garanties voor een goede baan. Daarom bestaat maar iets meer dan een kwart van onze studenten uit mannen. De meeste jongens hebben geen geduld en willen snel geld verdienen. Het is onze taak om jongeren weer hoop te geven.&#8217;
Waterberg beschouwt het informatiegebrek onder Surinaamse jongeren als een groot probleem. Daardoor ontwikkelt slechts een kleine minderheid van de jongeren enig kritisch vermogen. &#8216;Ze houden niet van ellenlange politieke speeches en kiezen voor sensatie en voor de simpele boodschap. Zeker jongeren die niet al te rooskleurige perspectieven hebben.&#8217;
Daniela Herkul van de Nationale Partij Suriname van president Venetiaan, heeft de indruk dat veel jongeren niet vóór de NDP stemmen maar vooral tegen de huidige regeringscoalitie. Omdat ze niet genoeg vooruitgang merken en tegen de gevestigde orde zijn. Herkul constateert dat Surinaame jongeren steeds kritischer worden en pressie willen uitoefenen op het overheidsbeleid. Ze snapt dan ook niet waarom de verhalen van de NDP zo aanspreken. &#8216;Misschien omdat Bouterse goed kan speechen en zich toegankelijk opstelt. Maar wie chat en op Hyves of Facebook zit, kan toch zo de geschiedenis van de NDP achterhalen?&#8217;
Maar Surinaamse jongeren leven liever in het hier en nu. En in de schoolbanken hebben ze nauwelijks iets meegekregen over de jaren tachtig. De militaire periode, de Decembermoorden en de Binnenlandoorlog zijn in de geschiedenisboekjes samengevat in een korte alinea en in bedekte termen. Zo spreekt de een van een militaire coup in 1980 terwijl de ander het consequent als revolutie aanduidt.
Volgens NDP-kandidaat Bouva is de machtswisseling onder Bouterse en vijftien andere officieren destijds de redding van de natie geweest omdat het een eind maakte aan de corrupte praktijken in de periode na de onafhankelijkheid, vijf jaar eerder. &#8216;En natuurlijk is het daarna met vallen en opstaan gegaan, maar dat overkomt elke jonge natie.&#8217; Wanneer de Decembermoorden ter sprake komen, kijkt Bouva enigszins uitdagend om zich heen. &#8216;Ja, en? Het zijn toch geen moordenaars binnen onze partij? Natuurlijk is het heel jammer wat er in december 1982 is gebeurd. Het heeft diepe wonden geslagen, maar we moeten af van het juk van het verleden. Een waarheidscommissie was wat mij betreft ook goed geweest, maar nu is de zaak in handen van de rechter. Daar heb ik alle vertrouwen in. En het proces gaat gewoon door na de verkiezingen: we moeten politiek en recht goed uit elkaar houden.&#8217;
Het beste van het slechtste
Behalve Bouterse zijn er meer Surinaamse politici met een strafblad. Ook zijn er genoeg voorbeelden van ministers die het niet al te nauw hebben genomen met gemeenschapsgelden of die gevoelig zijn geweest voor vriendjespolitiek. Het patronagesysteem is nog lang niet verdwenen in Suriname. Dat is de belangrijkste reden dat Ferranto Dongor zich aansloot bij DOE (Democratie en Ontwikkeling in Eenheid), een partij die staat voor vernieuwing en ethisch leiderschap. &#8216;Suriname heeft leiders nodig aan wie mensen zich kunnen spiegelen,&#8217; zegt Dongor. In de huidige politiek krijgen we lang niet altijd het goede voorbeeld. En als de politieke leiders het zelf niet goed voor elkaar hebben, houdt het op. Veel mensen zijn moe van alle clichés en willen niet langer kiezen uit het beste van het slechtste.&#8217;
Op 25 mei liggen drie stembiljetten klaar voor de Surinaamse kiezer. Met de Megacombinatie ruim aan kop in de peilingen, zou de nieuwe president wel eens uit NDP-gelederen kunnen komen. Bouterse zelf is beschikbaar als het land hem roept, zo heeft hij herhaaldelijk laten weten. Samantha Waterberg denkt niet dat dat goed is voor Suriname. Als Bouterse het beste voor heeft met zijn land, kan hij volgens haar nooit op die post gaan zitten: &#8216;Dan zou hij Suriname alleen maar in problemen brengen. Er loopt immers nog een internationaal arrestatiebevel tegen hem wegens handel in drugs terwijl hij nog altijd hoofdverdachte is in het strafproces van de Decembermoorden.&#8217;
Bouva grijnst bij het vooruitzicht van Bouterse als president. &#8216;Waarom niet? Als president is hij straks toch onschendbaar?&#8217; Om er meteen aan toe te voegen dat zijn partij nog moet beslissen welke presidentskandidaat naar voren wordt geschoven. Dan wordt zijn grijns nog breder. Het is dat de wettelijke minimumleeftijd van de president dertig jaar is, anders zou hij zelf &#8216;een prima kandidaat zijn. Dan zou de verjonging pas echt doorzetten.&#8217;
Een samenwerking van de twee grootste blokken, Nieuw Front en Megacombinatie, sluit geen van de jonge politici op voorhand uit. Maar het is wel oppassen geblazen met de NDP, zegt Soekhai: &#8216;Ze zeggen dat we niet naar de geschiedenis moeten kijken. En dat is ook eigenlijk logisch omdat ze maar weinig hebben om op terug te kijken. Wie terugdenkt aan de periode tussen 1996 en 2000 met het plunderen van de staatskas herinnert zich de neerwaartse trend onder de NDP.&#8217;
Maar de angst voor zo&#8217;n nieuwe periode groeit. Sinds de opiniepeilingen een forse winst voor de Megacombinatie voorspellen, ziet Soekhai om zich heen hoe ondernemers onzeker worden, dat de koersen onder druk staan en sommige mensen hun geld op een buitenlandse rekening storten.
Ferranto Dongor pleit voor een nationaal ontwikkelingsplan. In dat plan moet duidelijk zijn of Suriname zich in het vervolg richt op landbouw, mijnbouw of toerisme en hoe dat wordt bereikt. Zijn beleid en visie voor de komende vijftien, twintig jaar eenmaal uitgestippeld, dan maakt het wat Dongor betreft niet uit welke regering het uitvoert: &#8216;Elke nieuwe coalitie mag er zijn eigen flavour aan toevoegen. Ons land is te klein om elke vijf jaar andere prioriteiten te stellen. We hebben meer managers nodig die zich niet door emotie of macht laten leiden. Ministers die de politiek niet nodig hebben, maar in dienst van de staat willen werken. En wanneer een minister een goede job heeft gedaan, laten we hem in een volgend kabinet toch gewoon terugkomen? Ongeacht zijn politieke kleur.&#8217;
Daniela Herkul gelooft niet in een ommekeer waarna de jongere generatie het voor het zeggen krijgt. Toch zou het goed zijn als de oude politici het veld zouden ruimen. Dat zou een eind maken aan de vaak verlammende polarisatie binnen het huidige politieke klimaat. &#8216;Onze leiders hebben de jaren tachtig van dichtbij meegemaakt. Die laten zich sterk leiden door het gevoel dat zoiets nooit nog een keer mag gebeuren. Jongere politici zijn meer geneigd naar elkaar toe te trekken en elkaar te betrekken bij het bepalen van nieuw beleid. Wij zijn niet getraumatiseerd en we weten dat we elkaar nodig hebben in de toekomst.&#8217;
Samantha Waterberg (28)
Bestuurskundige, bezig met uiteenlopende ontwikkelingsprojecten in de regio. Van duurzame houtwinning tot onderwijs voor dropouts en ondersteuning van tienermoeders door banen voor hen te creëren. Loopt tijdens haar werk voortdurend aan tegen gebrek aan visie bij de overheid. Mede daarom voorzitter van de BEP (Broederschap en Eenheid) Jongeren. &#8216;Via regionale ontwikkeling streven we gelijke kansen na voor alle Surinamers. Ook diep in het binnenland.&#8217;
Daniela Herkul (28)
Bijna afgestudeerd internationaal recht, medewerker bureau landsadvocaat, lid wetenschappelijk instituut van de Nationale Partij Suriname van scheidend president Venetiaan. Vindt zichzelf als debater nog niet goed genoeg om in het parlement te gaan. Maar als bestuurder en carrièrediplomaat zou ze graag haar land vertegenwoordigen in het buitenland. Wie weet ook in een politieke functie. &#8216;De huidige generatie politici is getraumatiseerd door de jaren tachtig.&#8217;
Ferranto Dongor (28)
Marketingmanager telecombedrijf Telesur, onder-voorzitter Jong DOE (Democratie in Ontwikkeling en Eenheid). Voormalig jeugdambassadeur van de Caricom, de belangenorganisatie van Caribische landen. Op achtjarige leeftijd radiopresentator omdat zijn juf op de lagere school vond dat hij nooit zijn mond hield. &#8216;Suriname heeft managers nodig.&#8217;
Melvin Bouva (27)
Jurist, account manager bij telecombedrijf Telesur, columnist dagblad De Ware Tijd, voormalig voorzitter jeugdparlement en in het district Paramaribo nummer vijf op de lijst voor de NDP van Bouterse. De tijd van ontwikkelingshulp is voorbij, zegt Bouva. &#8216;We moeten een gelijkwaardige relatie met Nederland opbouwen.&#8217;
Dhiradj Soekhai (23)
Studeerde bestuurskunde in de VS, volgt nu een opleiding delfstofproductie, mede-eigenaar importbedrijf. Stapte op als voorzitter jeugd-parlement om zich verkiesbaar te stellen voor de VHP. Ging op zijn dertiende met zijn vader op campagne. &#8216;Binnen de cultuur van het hindoeïsme heb ik geleerd me dienstbaar op te stellen en op te komen voor kwetsbare groepen, natuur en milieu. Onze bodemschatten zijn eindig.&#8217;

Gerelateerd