<div class="lead">Arnon Grunberg lost lezersproblemen op. Deze week: wat is het resultaat van uw voorhuidrestauratie? En welk gedicht ontroert u het meest?</div>
Ik krijg altijd een lach op mijn gezicht als ik uw antwoorden lees op lezersvragen. Laat ik u nu ook een vraag stellen: welk gedicht ontroert u het meest en waarom? Gewoon een belangstellende vraag dus, u hoeft dit keer wat mij betreft geen lezersprobleem op te lossen. Benieuwd naar uw antwoord. – Mirjam 

Eerder heb ik in dit verband ‘Aan Rika’ van Paaltjens genoemd en een gedicht van Miłosz. Laat ik nu eens een gedicht nemen dat een vriendin mij recentelijk per WhatsApp stuurde. Helaas ben ik de naam van deze Noorse of Zweedse dichter vergeten. In Nederlandse vertaling heet dit gedicht ‘Verdriet’. Ik citeer uit de derde strofe: 
Verdriet geeft alles wat we nodig hebben – het duwt ons door de poort wanneer we weifelen. 
Verdriet doopt de kleintjes, waakt met de moeder 
en smeedt gouden trouwringen. 
Verdriet heerst over iedereen, strijkt het voorhoofd van de denker glad. 
En in de laatste strofe staat: 
Het geeft ons een wonderlijke ziel en een bijzondere smaak, 
het geeft ons de hoogste winst in het leven: liefde, eenzaamheid en het aanschijn van de dood. 
Dat vind ik ontroerend.
Het valt mij op dat ik vroeger niet veel generatiegenoten onder mijn beste vrienden had, maar naarmate ik ouder word wél steeds meer. Alsof er richting de dood steeds meer verwantschap, een gezamenlijk lijden, ontstaat. Komt u dat bekend voor en heeft u eigenlijk veel echt goede vrienden? – Joachim 

<q class="pull-left">Je verzamelt vrienden zoals postzegels: je zoekt de exemplaren die je nog niet hebt.</q> Volgens mij ben ik niet goed in vriendschap. Ik verwaarloos vrienden, heb te weinig tijd, breng de tijd die ik niet werk door in het gezelschap van geliefden, ex-geliefden en hun kinderen. Wat dit moet worden als ik zelf kinderen krijg weet ik niet. 
Ik had altijd oudere vrienden. Nog steeds heb ik geen jongere vrienden, althans vrij weinig. Wel zou ik nog als vrienden willen hebben: 
&#8211; een man van tachtig jaar of ouder, bij voorkeur niet dement. 
&#8211; twee of drie mannelijke pubers van een jaar of zestien. 
&#8211; een alleenstaande vader van achterin de twintig, bij voorkeur een weduwnaar. 
Misschien klinkt het harteloos – dat is een beroepsafwijking – maar je verzamelt vrienden zoals je postzegels verzamelt: je zoekt de exemplaren die je nog niet hebt.
Drie jaar geleden maakte u melding van uw voorhuidrestauratie. Dat beschreef u als een stevige investering, maar u hebt zich nooit uitgelaten over het resultaat . Daar ben ik erg benieuwd naar. Ik vermoed dat er mannen zijn die voorhuidherstel overwegen, maar blijven steken in de bedenkingen. – Jelto, Groningen 
(Beste Arnon Grunberg, Deze vraag zou in de VN-rubriek kunnen (dit e-mailadres is de makkelijkste contactmogelijkheid), maar mijn vraag is gemotiveerd vanuit mijn eigen schrijfactiviteiten. Ik ben in de afrondende fase van een boek over mannen en seks, en circumcisie een terugkerend onderwerp.) 

Ik heb uw brief ingekort. Wat die voorhuidrestauratie betreft: ik heb met een aantal artsen gesproken en een aantal vrouwen, van wie slechts een enkeling ook arts was, en de consensus was dat ik er niet aan moest beginnen. Temeer daar ik in een dronken en tamelijke wanhopige bui in de zomer van 2014 met naald en draad eigenhandig aan een voorhuidrestauratie ben begonnen, wat op de Eerste Hulp eindigde. Nee, ik ben besneden en blijf besneden. Krijg ik een zoon laat ik hem ook besnijden.
Voor uw boek: neem even contact op met mijn geliefde. Ze werkt aan een boek over mannen en seks, hoewel er sporadisch ook seks met vrouwen in voorkomt. Het eigenaardige is dat ze, hoewel ze in het Nederlands schrijft, wel al een Franse uitgever heeft maar nog geen Nederlandse. Maar dat terzijde. Hoofdstuk 4 van haar boek heet ‘Opkomst en ondergang van de besneden man – althans van mijn besneden mannen.’ Helaas heb ik dat hoofdstuk nog niet mogen lezen, maar of u nou besneden bent of nog besneden moet worden, u en uw boek moeten in dit hoofdstuk absoluut niet ontbreken.
<div class="info-box">
Deze column komt uit de Vrij Nederland van deze week en bieden we voor de gelegenheid gratis online aan. Misschien wil je ons helpen dit mogelijk te blijven maken door een <a href="https://www.vn.nl/service/word-lid/">proefabonnement</a> te nemen?
</div>