<div class="summary">
<div class="lead">
<p class="p_1">Hoe ziet de wereld eruit als Vrij Nederland 150 jaar bestaat? Hoogleraar robotica Vanessa Evers waagt zich voor ons aan het voorspellen van de toekomst.</p>
</div>
<p class="p_1">Die ochtend heeft Emily zin in echte Duitse braadworst. Terwijl ze haar voordeur in Enschede achter zich dichttrekt, komt haar auto voorgereden. Ze stapt in en commandeert ‘Naar Berlijn.’ Haar trui kleurt rood van opwinding bij het vooruitzicht. Haar besturingssysteem reageert minder enthousiast. ‘Misschien moeten we eerst even langs je favoriete gym in Maastricht rijden. Je hebt al drie dagen niet gesport en je bloeddruk begint op te spelen,’ klinkt het vermanend. Emily knikt, als teken dat het goed is. Haar auto is uitgerust met magnetische levitatie en het ommetje zal hooguit een half uurtje extra kosten.</p>
</div>
<p class="tekst">Realistisch? Wie weet. Speciaal ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan van VN waagt hoogleraar robotica Vanessa Evers zich aan een hachelijke onderneming: het voorspellen van de toekomst. Ze zet haar kennis, creativiteit en fantasie in om op basis van de huidige technologische ontwikkelingen op haar vakgebied 75 jaar vooruit te blikken. ‘Ik stel mezelf de volgende vragen: wat kan er nu, wat kan er waarschijnlijk over twintig jaar en hoe ziet het eruit als je die trend doortrekt?’</p>
<h5 class="tussenkop">De zelfrijdende auto</h5>
<p class="tekst">Over 75 jaar zijn robots niet meer weg te denken uit het straatbeeld. Ze rijden, varen en vliegen. Ze bezorgen post en pizza. De robot die de grootste omwenteling veroorzaakt, is de zelfrijdende auto, zeker als deze ‘vies snel’ rijdt door gebruik te maken van magneetvelden. ‘Als je onderweg gewoon kunt werken, krijgen afstanden een andere betekenis. Dan kun je prima in Parijs wonen en in Amsterdam werken.’</p>
<h5 class="tussenkop">Aanraken en ruiken op afstand</h5>
<p class="tekst">Hoe <span class="Cursief">cool</span> is dat: in 2090 kunnen we niet alleen op afstand horen en zien, maar ook voelen, ruiken en proeven. Verschillende universiteiten werken aan technologie die voorwerpen op afstand tastbaar maakt, zoals 3D-printing of oppervlaktes die verschillende vormen kunnen aannemen. ‘Handig voor modeontwerpers die even een stofje uit Japan willen voelen.’ Als ook geur en smaak op afstand nagebootst kunnen worden, verrijkt dat de virtuele ervaring enorm. ‘Stel je voor wat dat betekent voor menselijke relaties. Nu al zorgt Skype ervoor dat grootouders hun kleinkinderen veel intensiever zien opgroeien. Straks kunnen ze op afstand ook een vorm van fysiek contact hebben.’</p>
<h5 class="tussenkop">Nieuwe zintuigen</h5>
<p class="tekst">Het kan nóg beter: technologie schept compleet nieuwe communicatievormen. ‘Kijk maar naar sms. Emoticons vormen in feite een nieuwe vorm van communiceren.’ Trek dat door en straks kun je tijdens een spannende Skype-date ook elkaars hartslag zien, of wordt iemands verhaal over een jeugdherinnering of vakantie volledig automatisch geïllustreerd met beelden uit het persoonlijke fotoarchief. ‘Technologie kan informatie tonen die je anders niet kunt communiceren. Dat geeft je nieuwe zintuigen.’ De vakgroep van Evers ontwikkelde onlangs samen met ontwerper Kristin Neidlinger een <span class="Cursief">goosebumps sweater</span> die registreert of de drager kippenvel heeft. Als dat zo is, blaast hij allemaal luchtzakjes op, zodat iedereen het kan zien. ‘Kleding die je emotie toont, biedt allerlei nieuwe mogelijkheden.’</p>
<h5 class="tussenkop">Levende meubels</h5>
<p class="tekst">De grens tussen niet-technologische objecten, technologische objecten en organisch materiaal vervaagt. <span class="Cursief">Enter</span> de levende stoel, gemaakt van groeiend organisch materiaal dat volledig is geïntegreerd met technologie. ‘Hij voelt wanneer je erop gaat zitten en past zijn vorm optimaal aan jouw lichaam aan.’</p>
<h5 class="tussenkop">Overal sensoren</h5>
<p class="tekst">De ijskast, de wc, de wasbak en de tafel – zo’n beetje alle gebruiksvoorwerpen in je huis zitten over 75 jaar volgepropt met sensoren die onderling verbonden zijn. Dit is het <span class="Cursief">internet of things</span> dat alles van je weet. ‘De spiegel registreert de nieuwe rimpeltjes, de wc analyseert je poep. Die informatie leidt tot actie: de ijskast geeft een seintje aan de supermarkt om meer fruit of rood vlees te bezorgen om je gezond te houden.’ Nu al ontwerpt onderzoeker Khiet Truong in Twente een systeem dat aan de hand van stemgeluid bepaalt hoe vermoeid iemand is, dat combineert met de hoeveelheid lichaamsbeweging en vervolgens een persoonlijk bewegingsadvies formuleert. ‘In 2090 hebben we allerlei complexe keuzes uit handen gegeven: wanneer je een wortel moet eten, wanneer je een uurtje vroeger naar bed moet of wanneer je een afspraak bij de dokter moet maken.’</p>
<h5 class="tussenkop">Meten van menselijke relaties</h5>
<p class="tekst">Dat systeem kan straks ook menselijke relaties meten? Jazeker. Jaren geleden al lieten Evers en collega Hayley Hung vrijgezelle studenten speeddaten in een ruimte vol camera’s. Stelletjes bij wie de onderlinge afstand veel fluctueerde, gingen opvallend vaak met elkaars telefoonnummer naar huis. ‘Wij konden automatisch laten voorspellen of een date een succes zou worden of niet.’ Die techniek is in 2090 geperfectioneerd. ‘Organisaties gaan die data ook gebruiken. Straks adverteren clubs daarmee: op onze dansvloer ontstaan de meeste relaties.’</p>
<h5 class="tussenkop">Sociaal neuraal netwerk</h5>
<p class="tekst">We krijgen er allemaal een langdurige relatie bij: die met ons persoonlijke besturingssysteem, dat al onze apparaten en voorwerpen bestuurt. Zie de film <span class="Cursief">Her</span> of de tv-serie <span class="Cursief">Knight Rider </span>om een idee te krijgen. ‘Het kan een sociaal systeem zijn, dat weet of jij je rot voelt en met empathie reageert,’ zegt Evers. ‘Je zou ermee kunnen interacteren, zoals wij met elkaar, gewoon door te praten of aanstalten tot iets te maken. Misschien gaat het wel verder en kunnen we het met onze gedachten aansturen.’ De huidige stand van techniek is binnenkort op de afdeling Schiphol te ervaren: ‘Wij beginnen daar de testfase van een project waarbij een sociale robot passagiers de weg wijst.’</p>
<h5 class="tussenkop">Privacy</h5>
<p class="tekst">Met de explosieve groei van slimme apparaten moeten we ons afvragen of privacy nog bestaat in 2090. Evers gokt van wel. Nu overhandigen we technologiebedrijven onze persoonlijke informatie omdat we hun programma’s willen gebruiken, maar dat verandert. ‘Honderd jaar geleden lieten mensen hun familiefoto’s door een professionele fotograaf maken. Die had ook de negatieven in bezit. Daarna was het lange tijd ondenkbaar om zoiets persoonlijks uit handen te geven. Maar nu doen we dat eigenlijk opnieuw. Dropbox en Google hebben onze negatieven, en nog veel meer. Over 75 jaar vinden we dat vreemd.’</p>
<h5 class="tussenkop">Utopisch of dystopisch</h5>
<p class="tekst">Technologie zorgt ervoor dat mensen nog minder gevaarlijk, vies of saai werk hoeven doen. ‘We krijgen meer tijd voor leuke dingen: cultuur, hobby’s, vrije tijd en sociale relaties.’ Aan de andere kant kan techniek ons gedrag steeds beter manipuleren. ‘Dat heeft ook iets dystopisch. Als ik me het leven van mijn kleinkinderen probeer voor te stellen, dan wil ik helemaal niet nadenken over techniek waarmee hun poep constant wordt geanalyseerd. Ik hoop vooral dat ze geluk en liefde vinden.’</p>
<h5 class="tussenkop">Vrij Nederland</h5>
<p class="tekst">Evers: ‘De manier waarop Vrij Nederland zich zal manifesteren, is moeilijk te voorspellen; technologie verandert razendsnel. Maar de menselijke behoefte ergens bij te horen, eensgezinden te vinden, informatie in een herkenbare stem te horen, blijft bestaan. In de toekomst gaan we de dingen <span class="Cursief">real time</span> meemaken. Je hoort niet achteraf dat er iemand is neergeknald, maar je gaat het proces real time volgen en misschien zelfs beïnvloeden (doe het wel, doe het niet!) via sensordata en sociale media van de toekomst. We zullen kiezen door welke stemmen van “onze groep” we ons laten beïnvloeden bij cruciale keuzes, omdat je nu eenmaal niet iedereen kan volgen. VN vertegenwoordigt dan wellicht zo’n groepering van mensen die een gedachtengoed en bepaalde normen aanhangen en biedt een specifiek filter op al die stemmen en real time informatie. Hiermee geeft het een bril waarmee die groep naar data, events en informatie kijkt via een platform dat we ons nu nog niet kunnen voorstellen: direct signaleren naar de hersenen? Google glass-achtig? Een of ander apparaatje? Een artificieel nieuw zintuig? Een nanochip in het oog? De technologische veranderingen in het medium zullen elkaar rap opvolgen, maar de behoefte te begrijpen en begrepen te worden blijft.’</p>
<h5 class="tussenkop">Disclaimer</h5>
<p class="tekst">‘Eén ding weten we zeker,’ zegt Evers aan het einde van het gesprek, ‘over 75 jaar zal blijken dat ik vrijwel niets goed heb voorspeld.’</p>
<div class="info-box">
<p class="tekst">Vanessa Evers (1974) is hoogleraar sociale robotica aan de Universiteit Twente. Ze treedt veelvuldig op in de media en won als ‘hipste professor van Nederland’ de Opzij Talent Award 2014.</p>
</div>


Gerelateerd