24

Amerikaans. Met: Kiefer Sutherland, Mary Lynn Rajskub, Carlos Bernard e.a.

2001-2007, € 49,99 – € 89,99

*****

Ieder seizoen van 24 bestaat uit vierentwintig afleveringen, elk van een uur. Een seizoen duurt dus een dag, en op elke dag staat de toekomst van Amerika en van de hele wereld op het spel. Zes seizoenen zijn op dvd beschikbaar; in de VS wordt het zevende seizoen van de serie over geheim agent Jack Bauer nu uitgezonden. 24 is Jack Bauer. Of beter: Jack. Jack ademt, maar daar houdt elke vergelijking met ons stervelingen op. Jack eet, drinkt of poept niet in de 24 uur dat we bij hem zijn.

Jack verijdelt aanslagen, ontmantelt atoombommen, ontdekt samenzweringen, infiltreert in drugskartels en martelt slechteriken. Jack Bauer, voorbeeld van trouw, summum van heldendom en kroonjuweel van patriottisme, moet zich in de eerste aflevering van het zevende seizoen, dat voorjaar 2009 in Nederland wordt uitgezonden, verantwoorden tegenover een senaatscommissie voor de wijze waarop hij (soms letterlijk) informatie heeft losgepeuterd van terroristen. Jack legt zich erbij neer. Net als elke andere held met superkrachten is hij eenzaam, heeft hij pijn en mist hij liefde. Het is de keerzijde van een wereld waarin de last op de schouders van één man drukt. (MM)

Baantjer

Nederlands. Met: Piet Römer, Victor Reinier, Martin Schwab e.a

1995-2006, € 14,99

**

Deze pijler in de Nederlandse tv-cultuur hebben we te danken aan RTL4. Twaalf seizoenen lang een formule nauwgezet in stand houden – in onze omroepjungle is dat een prestatie. Nog knapper: in geen enkele aflevering gebeurt ook maar iets dat verbazing wekt; noch bij het laconieke speurdersduo De Cock en Vledder, noch bij de kijkers. Dat moet toch een bijzondere uitdaging zijn voor de scenarioschrijvers (o.a. Harm Edens, Hetty Heyting, Marieke van der Pol en Haye van der Heijden). Peter Römer als ‘De Cock-met-cee-o-cee-kaa’ en Victor Reinier als Vledder lijken meer betrokken bij het wel en wee van Ajax dan bij de moordzaken die ze in altijd dezelfde één-tweetjes oplossen. Maar wie zich neerlegt bij de totale afwezigheid van passie en actie, kan best genieten van de Amsterdamse couleur locale en het behoorlijk goede acteren van zowel de vaste cast als de vele gasten. Baantjer is als een dagelijkse sudoku, een puzzeltje ter verpozing. (MvdJ)

Beck

Zweeds. Met: Peter Haber, Mikael Persbrandt e.a.

2000-2001, € 23,99 per seizoen

***

Zou er een prijs zijn voor kleurloze anti-helden, dan komt de Zweedse inspecteur Martin Beck, uit de misdaadromans van Sjöwall en Wahlöö, zeker in aanmerking. Wat dat betreft, is de naar hem vernoemde televisiereeks zeer boekgetrouw. Alleen al het kleurenpalet is treffend: grijs, beige en wat weeïg blauw – veel feller wordt het niet. De acteur (Peter Haber) is een meester in uitdrukkingsloosheid. Het hoofd is permanent gefronst. De emotie blijft beperkt tot een enkele opgetrokken mondhoek per aflevering. Zijn innerlijke leven is een woestijn, waar zijn dochter nog af en toe een kannetje water in leeggiet.

‘Ben je kwaad?’ vraagt ze een keer hoopvol. ‘Ik ben nooit kwaad,’ antwoordt Beck mistroostig. ‘Je bent nooit wat,’ bijt ze hem toe. Nee, hij is verschrompeld tot zijn werk. Maar daar is hij dan ook goed in. De scenarioschrijvers hebben amper moeite gedaan de jarenzeventigkritiek van Sjöwall en Wahlöö op Zweden als ‘politiestaat’ te actualiseren – ze hebben het veelal gewoon links laten liggen. Wat rest is een saaie man, van wie de volhouder toch leert te houden, en een adequate reeks met verrassende en toch plausibele plots. (PG)

The Closer

Amerikaans. Met: Kyra Sedgwick, J.K. Simmons, Jon Tenney e.a.

2005-2007, € 29,99 – € 44,99

****

‘Thank you!’, zo eindigt deputy chief Brenda Leigh Johnson bijna iedere zin. Haar slepende en zuidelijke intonatie doet vermoeden dat zij helemaal niet op haar plaats is in het glamoureuze Los Angeles, maar dankzij haar keiharde ondervragingen krijgt ze bijna in alle moordzaken een bekentenis op tafel.

De doorgewinterde, ietwat norse agenten in haar priority homicide division werken deze voormalige CIA-agente uit Georgia nog nét niet tegen, maar de verhoudingen binnen de LAPD liggen wel uiterst gevoelig. Johnson (Golden Globe-winnares Kyra Sedgwick) weet daders feilloos te ontmaskeren, maar ze liegt zelf haar halve leven bij elkaar om de boel draaiende te houden: ze heeft ooit een verhouding met haar huidige hoofdcommissaris gehad, verbergt haar nieuwe partner voor haar ouders en probeert continu om onder haar zelf opgelegde snoepverbod uit te komen.

Geen moraliserende verhalen à la Law & Order, geen doorzichtige plots zoals in Cold Case of belachelijke opsporingsmethoden waar Numb3rs in grossiert en al helemaal geen supergelikte en gewelddadige actiescènes. The Closer is een vermakelijke, rond de jetset van Hollywood gesitueerde politieserie, die door een uitgekiende mix van spanning, drama en vooral humor blijft boeien. (RR)

Criminal Minds

Amerikaans. Met: Thomas Gibson, Mandy Patinkin, Lola Glaudini e.a.

2005-heden, seizoen 1 en 2, € 44,99

***

‘To catch a criminal, you have to think like one.’ Op de afdeling gedragsanalyse – specialiteit seriemoordenaars van de FBI, moet het team van profilers in het brein van de dader kruipen: volgens hen de enige manier om hem te kunnen oppakken. Dat levert elke aflevering een uiterst onderhoudende race tegen de klok op om meer slachtoffers te voorkomen; vaak jonge meisjes als doelwit van zieker-dan-zieke moordenaars. Om de kijker in volle vaart bij de les te houden, drukken de archetypes uit het team (onhandige nerd, strenge doch rechtvaardige oude rot, stoere en toch sexy dame) zich steevast uit in Kwik, Kwek en Kwak-dialogen; om de beurt een zinnetje waarin alles wordt uitgelegd. Een sterke maag is een pre vanwege de onsmakelijke details (ledematen die met chirurgische precisie worden afgesneden – let wel, van een nog levend slachtoffer), en je moet ook bestand zijn tegen het hoge tempo, want voor je het weet, is alles al weer opgelost en volgt een diepzinnig eindcitaat: ‘”Evil brings men together” – Aristotle.’ (PB)

Dalziel & Pascoe

Engels. Met: Warren Clarke, Colin Buchanan e.a.

2008, € 20,99 derde seizoen

***

Gebaseerd op de boeken van Reginald Hill, heeft de BBC een fraaie reeks met het duo Dalziel en Pascoe geproduceerd. De eerste (Warren Clarke) draagt de serie. Hij is het type ruwe-bolster-iets-minder-ruwe-pit. Grof van lijf en taal. De camera zit soms onsmakelijk dicht op zijn bolle, veelal chagrijnige gezicht en alles wat er in- en uitgaat: rook, whisky, speeksel, oude sandwiches, raspende keelklanken en soms braaksel. Een vreemd contrast met zijn maatpakken. Zijn assistent (Colin Buchanan) is zijn spiegelbeeld: jong, strak, getrouwd en voorbeeldig in veel opzichten. Samen lossen ze de zaken op in Yorkshire. Ze zijn in veel opzichten heel ouderwetse detectives. Ze moeten het niet hebben van allerlei forensische foefjes en gadgets, maar vooral van intuïtie, doordouwen in de verhoren en af en toe een gezonde achtervolging te voet, waarbij het hoofd van Pascoe nog twee keer zo dik en vuurrood wordt. De zaken en plots zijn soms wat vergezocht en nodeloos ingewikkeld. De karakters zijn sterk. En de cynische humor prikkelt. (PG)

Dexter

Amerikaans. Met: Michael C. Hall e.a.

2006-heden, seizoen 1: € 39,99 (4 dvd-box)

****

Dexter maakt de seriemoordenaar mainstream. De ideale schoonzoon, bloedspatexpert bij de politie van Miami, is de toegewijde (stief)broer van zijn single zus Deborah, bekwaam forensisch onderzoeker, fidele collega, begripvol vriendje van de getraumatiseerde divorcee Rita, onvermoeibare surrogaatvader van haar kroost. Maar ‘s nachts maakt hij jacht op andere seriemoordenaars, die hij ontvoert en bedaard afmaakt. Zijn geschiedenis komt tot ons via flashbacks. Als driejarige is hij meegenomen van een bloederige crime scene door de diender Harry Morgan, Deborahs vader, die hem leerde zijn ‘honger’ te beheersen en die te kanaliseren: Dexter leerde nooit op te vallen en op jacht te gaan naar door de mazen van de wet geglipte lui ‘die het verdienen’, zoals kinderverkrachters of massamoordende verpleegsters.

Benauwend wordt deze seriemoordenaarsgroteske als een rivaliserende seriemoordenaar opduikt – hij ensceneert de resten van zijn slachtoffers zo dat Dexter zich (verdrongen) beelden uit zijn vroegste jeugd herinnert en speelt een ragfijn, luguber kat-en-muisspel met hem.

De grote vraag is: gaat Dexter over naar de dark side, waar hij heerlijk onmens kan zijn en soeverein heerst met zijn nieuwe vriend de rivaal? Of blijft hij zijn code trouw, zodat hij zijn ware aard zal moeten blijven verbergen? Laidback, feel good, over the top, en toch spannend. (JV)

Grijpstra & De Gier

Nederlands. Met: Jack Wouterse, Roef Ragas, Jasper van Overbruggen e.a.

2004-2007, € 13,99 – € 24,99

****

Om te koesteren, deze serie naar de boeken van Janwillem van de Wetering, met in de eerste vier seizoenen de jong overleden Roef Ragas als Rinus de Gier. Een ijzersterk duo was hij met Jack Wouterse als Henk Grijpstra. De luie, chagrijnige Grijpstra komt voornamelijk op het bureau om aan zijn moeizame huwelijk te ontkomen, en om bij de snackbar om de hoek een broodje pekelvlees te scoren. De filosofische gentleman De Gier raakt te snel emotioneel betrokken in de zaken die op zijn pad komen. Wat ze delen, is hun cynische humor, een hekel aan mannetjesputters en ambtenarij, en hun jongensdroom om popmuzikant te worden. De misdaad is een welkome afleiding in het bestaan van twee heren die lijden aan het leven, maar er het beste van maken. Geniet van de onderkoelde oneliners, goedlopende één-tweetjes bij het verhoren van verdachten, en van de botte omgang met de ambitieuze assistent Cardozo. (MvdJ)

The Inspector Lynley Mysteries

Engels. Met: Nathaniel Parker, Sharon Small e.a.

2001-2005, € 14,99 per seizoen (ook verkrijgbaar in 5 dvd-box)

**

De BBC heeft kosten noch moeite gespaard om iets moois te maken van het duo inspecteur Lynley en brigadier Barbara Havers. Prachtige locaties, veel figuranten en hoogstandjes met de camera. De wat uitgedijde boeken van Elizabeth George zijn door de scenarioschrijvers vakkundig tot beter beheersbare proporties teruggebracht. En toch klopt er iets niet.

De boeken van George moeten het hebben van de complexe karakters en niet van de spanning of plot – veelal een vertrouwd recept waarin alle vingers verschillende kanten op wijzen behalve naar degene die onverwacht op het laatst de moordenaar blijkt te zijn. Lynley is van adel en gefortuneerd en zou nooit politieman zijn geworden als hij niet een bijzondere roeping had. Aan hem knaagt schuldgevoel over zijn aandeel in een ongeluk waardoor zijn beste vriend verlamd is. Als boetedoening heeft hij de liefde van zijn leven aan hem gegund, en behelpt hij zich in een relatie met veel genegenheid maar weinig passie.

Zijn sergeant, Barbara Havers (Sharon Small), komt uit een eenvoudig milieu en voert een kleine klassenstrijd tegen haar baas. Zij is tot haar verdriet het lelijke eendje dat maar niet door Lynley tot prinses wordt gekust. De acteurs, met name Nathaniel Parker, trekken het niet, waardoor de kwaliteit van George wegvalt en haar onvolkomenheden meer opvallen. (PG)

Kidnapped

Amerikaans. Met: Timothy Hutton, Jeremy Siston, e.a.

2006-2007, seizoen 1 € 34,99 (3 dvd-box)

****

Het actiedrama Kidnapped belicht alle mogelijke kanten aan een kidnapzaak. We kijken mee met het slachtoffer, met de dader (of liever: daders, want ze behoren tot een wijdvertakte, geheime organisatie), met de bezorgde ouders, met de FBI-agenten, met de lijfwachten, en met de particuliere onderzoekers, die door de ouders ingehuurd zijn. De held is zo’n bebaarde onderzoeker, die kortweg Knapp heet. Het goede aan de serie is dat zo’n zaak steeds complexer en bloedstollender wordt: de vader (dreigend verbeeld door Timothy Hutton) van zo’n ontvoerd jongetje behoorde vroeger tot de Ierse maffia; de minnaar van de moeder van het joch is een kille politicus. Ook zit er nog een sociopaat in de bak die een rekening te vereffenen heeft met Knapp en die een groezelige vinger in de ontvoeringspap heeft. Kidnapped was kennelijk te moeilijk voor het grote publiek, want deze serie heeft een te kort leven gehad. (JV)

Life

Amerikaans. Met: Damian Lewis, Brooke Langton, Sarah Shahl e.a.

2008 en 2009, € 39,99

*****

Eindelijk een serie waarbij de misdaden die per aflevering opgelost moeten worden, net zo interessant zijn als de intrige die alle afleveringen verbindt. De rossige acteur Damian Lewis is steengoed als inspecteur Charlie Crews, die na tien jaar onterechte gevangenisstraf terugkeert in het politieteam dat hem indertijd heeft genaaid. Crews is zowel in de afzonderlijke ‘cases’ als in zijn omringende team op zoek naar wie er fout zit, en de waarheid is altijd complexer dan het lijkt. Met zijn licht autistische blik op mens en technologie doet hij denken aan ziekenhuisdokter House, maar de binnenwereld van Crews is toegankelijker. Wraakzucht en het verlangen naar verlichting strijden bij hem om voorrang – in zijn met smartegeld gekochte peperdure auto luistert hij naar cassettes met zenmeditaties – en elke aflevering weer is het de vraag welke kracht het wint. De vrouwen die hem omringen, zijn Amerikaans-gladjes van uiterlijk, maar hun karakters zijn grillig genoeg om door die façade heen te breken. (MvdJ)

Numb3rs

Amerikaans. Met: Rob Morrow, Judd Hirsch, e.a.

2005-heden, seizoen 1 (4 dvd-box) € 39,99, seizoen 2, 3 en 4 (6 dvd-box), elk € 44,99

*

Het grootste raadsel aan Numb3rs is dat de broers Ridley en Tony Scott, die zich met hun actiefilms fors bewezen hebben, deze waardeloze, suffe, ijzingwekkend softe serie over de FBI-agent Don en zijn wiskundig geniale broer Charlie produceren. Samen lossen Don en Charlie misdaden op. Hun vader – die bij Charlie in huis woont – zingt een pedagogisch deuntje mee. De FBI-jongens zijn van die kortgeknipte, inwisselbare non-persoonlijkheden die in schril contrast staan met de nerderige Charlie en zijn kleine hulpjes.

Intellectueel valt er ook niks te genieten: de wiskundige nerds ontvouwen met gepijnigd gelaat en snelle stemmen hun beledigend voor de hand liggende getalstheorieën, steevast voor een gehoor dat het al snel te hoog gegrepen vindt. Nog erger is de soort van psychologie als betracht in de serie.

Allen zijn het ménsen, jawel, dus er is ook op de huiskamer toegesneden relatieleed: de nerd wil zich niet binden aan een ravissante jongedame. Wat is het week en onspannend, deze zeurserie. Hoogtepunt is het optreden van Lou Diamond Phillips die af en toe een schurk moet afknallen. Dat doet hij heel goed. (JV)

Oz

Amerikaans. Met: Dean Winters, J.K. Simmons, Edie Falco e.a.

1997-2003, seizoen 1 – 6, € 24,99 – € 34,99

****

Oz is de beste gevangenisserie aller tijden. Want de meest illusieloze en dus realistische – anders dan de spannende pulp van Prison Break. De serie speelt in voorbeeldgevangenis Emerald City, een sociaal experiment waarbij resocialisering van de gevangene centraal staat. Maar dat is buiten groepsvorming en raciale spanningen gerekend en de criminele inborst van menig ingezetene – gevangene én bewaker. Neonazi’s, homo’s, zwarte gangs, latino’s, bikers, moslims, Italiaanse maffiosi en bewakers voeren een harde machtsstrijd. De vraag is: wie naait wie? Menselijke goedheid blijkt broos en individueel en iets dat je leven kan kosten. Lastig om te zeggen wie goed is en wie niet, want de rollen wisselen. Twee personages springen eruit: voormalig advocaat Tobias Beecher die, nadat hij tot bitch is gemaakt door de neonazi-leider, geleidelijk verandert in een meedogenloos monster. En de Ierse scharrelaar Ryan O’Reilly, een opportunist, overlever pur sang, maar ook een sociopaat die omdat hij verliefd is op de gevangenisarts de moord op haar partner bestelt. Oz is experimenteel gefilmd, met een alwetende, in rolstoel gezeten verteller die de handeling voorziet van surrealistisch commentaar. Oz is inmiddels een referentiepunt. Zo sloeg de stoere homoseksuele zwarte politieagent Keith in het existentiële begrafenisondernemersdrama Six Feet Under geen aflevering over. Terecht. (JV)

Prison Break

Amerikaans. Met: Wentworth Miller, Dominic Purcell e.a.

2005-heden, seizoen 1, 2 (beide 6 dvd-box) en 3 (4 dvd-box) € 39,99 per stuk

****

De vooral bij adolescenten uitzinnig populaire, gelikte actieserie Prison Break is opgezet als de commerciële concurrent van 24. Vanaf de pilot was ik verkocht: anders dan bij 24 raak je betrokken bij de personages. In het eerste seizoen laat bouwkundig ingenieur Michael zich opsluiten in Fox River State Penitentiary, de gevangenis waar zijn broer Lincoln op executie wacht. Broerlief is onschuldig en Michael wil met hem ontsnappen. Gelukkig krijgen ze in de bak last met allerhande tuig, dat veel amusanter is dan de brave broers. In het tweede seizoen zijn ze uitgebroken, mét dat tuig dat geleidelijk opgeruimd wordt door de trigger happy, drugsverslaafde FBI-agent Mahone. Tegen het slot bevinden Michael, de sociopathische pederast T-Bag, de oerdomme gevangenisbewaarder Bellick en agent Mahone zich in een nog grotere hel: de gevangenis Soná, bij Panama-stad. Gevangenispersoneel waagt zich er niet; inmates maken er de dienst uit en buiten schiet het Panamese leger met scherp op vluchtende gevangenen. En dát is nu net wat Michael moet doen, uitbreken.

Dit is nog maar een fractie van alle verwikkelingen, dubbelspel, tegenslagen en inventieve plannen: potsierlijk, terwijl ik toch gekluisterd zat aan de buis. Het geheim? Suspense, uiteraard. Maar ook even vrijaf van serieuze problematiek, krantennieuws, diepere zielenroerselen.

Prison Break biedt fastfood aan de veertienjarige die zich in velen van ons nog ergens ophoudt. (JV)

The Shield

Amerikaans. Met: Michael Chiklis, Glenn Close e.a.

2002 – 2008, seizoen 1 – 5 € 32,99 – € 39,99

*****

The Shield is zonder twijfel de hardste en meest amorele politieserie. Al in de pilotaflevering van deze bad cop-show schiet de kaalkop Vic Mackey (Michael Chiklis) een collegadiender recht door diens hoofd. Die collega was immers als infiltrant aan Mackeys vrijgevochten ‘Strike Team’ toegevoegd om achter alle onfrisse praktijken van die bende te komen, en zo’n verrader verdiende in Mackeys optiek dan ook de kogel. Het Strike Team, opgericht in de oorlog tegen de gangs in Los Angeles, bestaat uit corrupte, harde mannen die er niet voor terugdeinzen bewijs te ‘planten’ bij verdachten, zelf in drugs te handelen, en op bestelling van bendeleiders de concurrentie uit te schakelen. Geld drijft hen, en eigenbelang. Maar de angst voor ontmaskering door hun superieuren en eerlijke collega’s is groot. Vic Mackey is zo bezien hun crisismanager, die ook nog een echtscheiding voor zijn kiezen krijgt. In de vierde reeks van deze serie een schitterende gastrol van Glenn Close als commandant die Mackey en zijn troep een seizoen lang het vuur na aan de schenen legt. Een nog grotere duivel dan Mackey blijkt in seizoen vijf Forest Whitaker als Interne Zaken-bloedhond. Maar ook de andere karakters acteren grandioos, de personages die ze verbeelden, blijven binnen de wet en verstrekken aldus de serie reliëf. (JV)

The Sopranos

Amerikaans. Met: James Gandol-fini, Edie Falco, Michael Imperioli

1999-2007, seizoen 1- 6, € 39,99

*****

Ja, The Sopranos is de absolute top. Film onder het mom van televisie. Komedie, superieur gangsterepos en klassieke tragedie ineen. Spil is de maffiabaas uit New Jersey Tony Soprano (James Gandolfini), derde generatie-nazaat van Italiaanse immigranten. Deze Prozac slikkende, bij een psychiater lopende gangster is een moderne held: uitschot en kwetsbaar gevoelsmens ineen. The Sopranos gaat over ingedut familieleven en het geheime bestaan van de georganiseerde misdaad, over twee families dus, wier banden dooreenlopen in de levens van de maffiosi en hun gezinnen. De grondtoon is ronduit nihilistisch. De Amerikaanse droom is mislukt en Tony en zijn maten zijn homofobe dinosaurussen in een snel veranderende wereld, waarin mannelijkheid niet meer telt. De enige (min of meer) deugende personages zijn Tony’s echtgenote Carmela, zijn dochter Meadow en zijn therapeute dr. Melfi. De mannen zijn overbodig geworden, maar ontkennen dat en bevechten hun ondergang. Zesenzeventig doden in zes seizoenen, van wie zesenzestig op onnatuurlijke wijze. Het complex vertelde, vernieuwende The Sopranos (zeker twaalf verhaallijnen dooreen en een twintigtal hoofdrolspelers per aflevering) veranderde, als eertijds Hill Street Blues, het televisiedramalandschap. (JV)

Spooks

Engels. Met: Matthew MacFadyen, Keeley Hawes, David Oyelowo e.a.

Seizoen 1 en 2, 2002 – heden, per seizoen € 18,99

****

Een spionnenserie met de spanning van het Amerikaanse 24 en een dramagehalte zoals alleen de Britten dat kunnen. De Britse veiligheidsdienst MI5, verantwoordelijk voor de binnenlandse veiligheid, moet zich dagelijks verweren tegen terroristische dreigingen, wapenhandel door corrupte politici en andere gevaren op hoog niveau. Tot zover niets nieuws onder de zon, toch is het BAFTA-winnende Spooks anders en veel beter dan de gemiddelde spionageserie: niks geen James Bond-stoerdoenerij. De personages kampen met menselijke problemen, kunnen geen relaties onderhouden vanwege hun dubbele identiteit en verplichte geheimhouding. En kantoorperikelen zijn er ook bij MI5. Inclusief de kinderachtige concurrentie met MI6, dat over de buitenlandse veiligheid gaat: de draaideur die precies vast komt te zitten als de MI6 baas erdoorheen gaat. Het zijn net gewone mensen. Die om de haverklap moeten voorkomen dat de wereld vergaat, dat wel. (PB)

Unit 13

Nederlands. Met: Peter Tuinman, Frederik de Groot, Yvonne van den Hurk, e.a.

1996-1998, seizoen 1: € 14,99, seizoen 2 en 3 € 24,99 per stuk (in 4 dvd-box)

****

Wie de drie seizoenen van Unit 13, een fascinerende, nog niet verouderde Nederlandse politieserie uit de jaren negentig, bekijkt, dondert uit zijn stoel: hier kunnen ze het ook, een puike Amerikaanse serie maken, met volwassen scenario’s en dito acteerspel – lichtjaren verwijderd van de verschrikkelijke Baantjer-serie.

Het verhaal is enigszins gebaseerd op de IRT-affaire: een klein team – bestaande uit een officier van justitie, een hoofdinspecteur, een analist en wat rechercheurs, maakt jacht op een griezelige misdaadorganisatie, ‘Scylla’ geheten.

Tevens krijgt het team te maken met een lek, met tegenwerkende bureaucraten, met uraniumsmokkelaars, met beursfraude.

De afloop is cynisch: Unit 13 wordt zo tegengewerkt dat de topcriminelen, die behoren tot de bovenwereld, de dans ontspringen. Nederland blijkt verziekt. Vandaar dat de twee leiders van Unit 13 naar de pers stappen. Hun verhaal wordt daarmee openbaar en hun loopbaan komt roemloos ten einde. (JV)

Van Veeteren (The Originals)

Zweeds. Met: Sven Wolter, Steve Krantz, e.a.

2009, € 18,99

***

Wie net gestopt is met roken, kan beter niet kijken naar de miniserie over de Zweedse commissaris Van Veeteren. Hij steekt de ene sigaret met de andere aan, zelfs als hij net bijkomt van een rochelende hoestbui. En niet alleen VV himself, ook zijn collega’s, familieleden en verdachten paffen er in deze wat trage serie van ruim negen uur vrolijk op los. Geregeld komen er shots langs die inzoomen op een gloeiende askegel. Jammer dat er nog geen geur-tv bestaat, denk je als ex-roker meteen. En dan begint (of je nu wilt of niet) het zenuwachtig graaien naar verstopte oude pakjes in rommelige keukenlades en achter rijen boeken in de kast. Waar lagen ze nou ook alweer? Met een zucht van verlichting en een uitgedroogde sigaret tussen de lippen druk je dan weer gelukzalig op ‘play’.

Shakespeare-acteur Sven Wolter speelt de rol van de bedaarde Van Veeteren, die soms wat minder bedaard is. Als een collega een telefoontje vergeet door te geven, krijgt hij pardoes een knietje. Deze VV is overigens anders dan de VV uit de spannende boeken van Hakan Nesser. Op de dvd is hij bonkiger, chagrijniger, draagt hij een lange jas, en heeft hij een dikke enkel van het badminton spelen. En zijn zwarte newfoundlander Bismarck, een harig bakbeest, is veranderd in een koddig vuilnisbakkie dat de hal dagelijks onderkotst. Vermoedelijk heeft de verfilmde Van Veeteren niet zo’n ruim budget (evenmin als de Nederlandse politieseries) want hij bestaat vooral uit verhoren, rechtbankscènes en gesprekken in de gangen van het politiebureau. Tijd genoeg dus om er tussendoor nog eentje op te steken. (AV)

Varg Veum

Noors. Met: Trond Espen Seim, Bjørn Floberg e.a.

2008, € 29,99

****

Ha, eindelijk weer eens een privédetective. En wat voor een. Varg Veum is een slungelige Noor van in de dertig, lang haar, baard van een week, die er permanent moe uitziet. Hij bijt zich vast in zaken waar zijn cynische tegenspeler (en ook wel een soort vaderfiguur) inspecteur Hamre niets in ziet. Als een echte private eye gaat Veum waar de politie niet mag gaan: illegaal inbreken, een flinke knokpartij uitlokken, alles om dat verdwenen meisje te vinden, de vermoorde vriendin te wreken, de seriemoordenaar te ontmaskeren.

De beelden zijn soms om bij te slikken, soms leunt de plot (net als de concurrende Wallander-reeks) iets te veel op achtervolgingen en andere overbodige actie, maar verder zit deze eerste serie prima in elkaar.

Veum, een creatie van thrillerauteur Gunnar Staalesen, blijft in je hoofd haken. Met als bonus: prachtige beelden van het Noorse Bergen en omstreken, waar de bewolking altijd laag lijkt te hangen. (HvR)

Vuurzee

Nederlands. Met: Eva van de Wijdeven, Carine Crutzen, Mark Rietman, Emiel Sandtke e.a.

2005 en 2009, € 17,99 en € 19,99

****

Het doortimmerde, doorlopende scenario en de sterke personages (van schrijver Frank Ketelaar en medebedenker Robert Kievit) zijn de troeven van deze VARA-serie over twee families in het kustdorp Boetzand. De acteurs doen de rest. Mark Rietman en Carine Crutzen, Ali Çifteci en Lineke Rijxman vormen twee overtuigende, door verdriet, overspel en oprukkende misdaad verscheurde echtparen, maar de jongere generatie (Eva van de Wijdeven en Emiel Sandtke bijvoorbeeld) doet niet voor hen onder. Regisseur Joram Lürsen geeft de acteurs en de strandlocaties lekker veel ruimte, maar geeft de serie met mysterieuze overgangen ook een eigen signatuur. Het eerste seizoen is het meest evenwichtige, bij het tweede overheersen de actie en de complotten net iets te veel het psychologische drama. Een voordeel van het tweede seizoen is dat de irritante sexy inspecteur Lysette Blauw is vervangen door een dwarse, wat geheimzinnige collega gespeeld door Jochum ten Haaf. (MvdJ)

Wallander (BBC)

Engels. Met: Kenneth Branagh, Sarah Smart, Sadie Shimmin e.a.

2008, € 27,99

*****

‘Zweden is meer dan Björn Borg, Abba en naaktzwemmen in bergmeertjes,’ merkt een personage in Wallander op. Jazeker: voeg de introverte inspecteur Kurt Wallander maar aan dat legendarische lijstje toe. Naast de succesvolle Zweedse verfilming van Henning Mankells boeken heeft nu ook de BBC zich aan een eigen Wallander gewaagd. Met verrassend resultaat. De mix van Britse subtiliteit en gevoel voor taal, het dramatische talent van Kenneth Branagh en de schitterende cinematografie van Anthony Dod Mantle hebben geleid tot een Wallander die de Zweedse serie overtreft. Ook hier is Wallanders wereld somber en hard. Maar over die grauwheid ligt een sluier van esthetiek, kleur en stijl die de serie visueel interessant maakt. Voor zijn rol voerde Branagh gesprekken met Mankell zelf. En hoewel ook deze Wallander ongeschoren door de serie sjokt, hoewel hij vloekt, grient en nauwelijks in staat lijkt tot menselijk contact, is Branaghs variant aimabeler dan zijn Zweedse voorloper. Met dank aan die guitige kuiltjes. Enig minpuntje: het Britse accent van de spelers valt soms lastig te rijmen met zoveel Zweedse houten huisjes. Ondanks het feit dat de serie op locatie is gefilmd, blijf je het gevoel houden dat Oxford en Londen om de hoek liggen. (SM)

The Wire

Amerikaans. Met: Dominic West, Wendell Pierce, Michael K. Williams e.a.

2002-2008, per seizoen € 29,90

*****

Dat George Pelecanos en Dennis Lehane meeschreven aan The Wire – een in Baltimore spelende politiemisdaadserie annex sociaal drama – is te merken. Alles is goed, ieder detail, ieder personage – en dat alle vijf seizoenen van deze meesterlijke serie. Het is het rauwe Baltimore dat we al uit Homicide kenden, maar The Wire gaat verder, door per seizoen voortdurend de corruptie en misdaad in een hogere, andere maatschappelijke laag te tonen – en het falen van onze samenleving, binnen de scholen, binnen de getto’s.

Wat begint als kat- en muisspel tussen twee elkaar afluisterende partijen, politie en drugsdealers, vloeit uit naar de (haven)wereld van louche import en export, naar de gemeentepolitiek, naar de pers. Echte goeierds en schurken ontbreken.

De kijker kan zowel warme gevoelens ontwikkelen voor een alcoholistische Ierse klabak, die doet alsof er een seriemoordenaar rondwaart en daartoe met lijken van daklozen solt, als voor de moderne Robin Hood, ‘Omar’, de homoseksuele overvaller van drugsdealers, die volgens zijn eigen erecode leeft. President Obama bleek zelfs fan van Omar, zo ver gaat dat. (JV)

Gerelateerd