Aan de vooravond van de eerste herdenking van de moord op Theo van Gogh ging Vrij Nederland op onderzoek in Amsterdam-West. Wat is er veranderd sinds de moord? ‘Toen Mohammed B. hiernaast hardop zat te bidden, heb ik er niets van gezegd. Ik dacht: het hoort erbij. Nu denk ik niet meer zo.’

Op 2 november 2004 krijgt Ton Smakman een alarmerend telefoontje. Theo van Gogh is vermoord. Door Mohammed B., die opgroeide in het deel van Slotervaart (Overtoomse Veld) waar Smakman jarenlang buurtregisseur van de politie was. De politieman, nu coördinator jeugd van district 5 dat heel Amsterdam-West beslaat: ‘Het was een klap in mijn gezicht. Ik heb wel even nodig gehad om dat te verwerken.’

Aan het eind van de middag doet de recherche huiszoeking bij de familie B. in de Hart Nibbrigstraat – een van de meest gettoachtige straten van Overtoomse Veld. Smakman, die het gezin kent, biedt aan als eerste naar binnen te gaan zodat de situatie niet uit de hand loopt. In de flat zijn de...