<div class="wpg-element paragraph">
Pierce Brosnan richt de blik naar het plafond van zijn hotelsuite en gaapt alweer hartgrondig. Twee jaar geleden deed de Ierse acteur in hetzelfde zwarte pak en nachtblauwe shirt promotie voor GoldenEye, de eerste film waarin hij Geheim Agent 007 speelde. Nu heeft hij dit uniform aangetrokken om reclame te maken voor Tomorrow Never Dies, James Bonds achttiende bioscoopavontuur in vijfendertig jaar.
Het verschil is dat ditmaal niemand de film heeft kunnen of mogen zien, er wordt nog druk gewerkt aan definitieve montage en muzikale ondersteuning voor de wereldwijde kerstpremière. Een nog belangrijker verschil is dat Brosnan in 1995 vooral bekend was uit doorsnee-tv-producties of films waarin hij uiteindelijk altijd het meisje verloor aan een steracteur van zwaarder kaliber. En dat de prognose toen was dat James Bond te midden van zoveel andere opgeklopte actiefilms eindelijk wel passé zou blijken. In plaats daarvan bracht GoldenEye twee maal zoveel geld in de kassa&#8217;s als welke eerdere Bond-film ook. Brosnan werd onderscheiden met de Blockbuster Award. (Die prijs kreeg hij ook voor het vulkaanspektakel Dante&#8217;s Peak dat ondanks gebrek aan waardering toch tweehonderd miljoen dollar opbracht.)
De selectie veronderstelde hoogtepunten uit Tomorrow Never Dies die al wel mag worden gedraaid, maakt duidelijk dat 007 het ditmaal moet opnemen tegen een mediabaron die de Derde Wereldoorlog wil entameren voor exclusieve coverage op zijn wereldwijde nieuwsnet. De tycoon laat daarbij zijn public relations verzorgen door &#8216;onze&#8217; Daphne Decker en blijkt ook nog gehuwd met een oude vlam van Bond. De opdracht voert van Engeland, naar de Pyreneeën, naar Vietnam &#8211; waarvoor Thailand stand-in was &#8211; naar Hamburg, naar Mexico en naar de Verenigde Staten.
In een belendende hotelkamer probeert de moeder van Brosnans recent geboren zoon Dylan Thomas, Greenpeace-activiste Keely Smith, spelregels van de nieuwe tafeltennisvariant gnipgnop uit te leggen. Met toenemend volume overstemt ze bijna het vermoeide gemompel van haar levenspartner, die weer gaapt, stilten laat vallen, excuserend grijnst en zich merkbaar moet dwingen tot aandacht en verstaanbaarheid, maar tenslotte toch een illusie van animo weet te wekken.
Toen u als James Bond debuteerde in GoldenEye, zei u dat u in uw spel moest incalculeren wat eerdere acteurs aan de rol hadden bijgedragen.
&#8216;Die eerste keer was ik me dat erg bewust: Bond zoals we hem nu kennen is evenzeer de creatie van de schrijvers als van alle acteurs die hem speelden. Een andere acteur valt onmogelijk te imiteren, maar ik mocht geen karakteristieken negeren die hij door de jaren had verworven. Voor de opnamen van GoldenEye heb ik tapes gedraaid van de eerste films met Sean Connery, niet om de kunst af te kijken, maar om te zien wat toen de aansprekende kwaliteiten van het personage waren. Daarna moest ik het toch doen op míjn manier. Niet: ik wil Connery voorbij, maar: ik wil een plaats náást Connery. Sean zal de beste Bond blijven, omdat hij de eerste was. Ik denk dat er zonder Seans stempel geen serie was gekomen.
Ik had het makkelijker, ik kwam in een gespreid bed en was al een behoorlijk geslaagd filmacteur. Connery was een onbekende bijrolspeler, Roger Moore een tv-acteur die in de Verenigde Staten nooit echt was aangeslagen, Timothy Dalton had vooral prestige in het theater. Ik heb nooit getwijfeld of ik de rol aankon, maar wist niet hoe de vergelijking met mijn voorgangers uit zou vallen. En er bestond scepsis over de formule: zou die nog wel werkzaam zijn in de jaren negentig? Er was zes jaar lang geen Bond-film gemaakt. De films met Tim Dalton hadden mondiaal nog succes gehad, maar in Amerika beduidend minder dan anders. Achteraf mag je misschien stellen dat GoldenEye niet kón tegenvallen omdat de verwachtingen laag gespannen waren. Dat die film de lucratiefste van de reeks werd, toont aan dat twaalf- en veertienjarigen die nu naar de bioscoop gaan wel van eerdere titels hebben gehoord, maar de films niet kennen. Voor hen bén ik simpelweg James Bond.
Bij Tomorrow Never Dies had ik vooraf dezelfde hoofdbrekens als bij elke rol waaraan ik begin. Na de eerste draaidag waren die over en heb ik nooit meer de druk gevoeld van mijn erfenis.&#8217;
Misschien wel de druk dat de verwachtingen nu wél hoog gespannen zijn.
&#8216;Daarmee kun je geen rekening houden, dan kun je niet acteren. Je mag ook niet denken: Bond is critic proof, ze komen toch wel kijken. Al is dat misschien wel waar: GoldenEye heeft goede recensies gehad, maar ook een fiks aantal dodelijke. (Grijns.) En natuurlijk heb ik die beter onthouden dan de lovende. Terwijl we in GoldenEye nog een evenwicht zochten tussen traditie en eigentijdse elementen, was het prettig dat we nu mochten beginnen aan een eigen traditie. Je kunt niet langer Oostblok-opponenten opvoeren. Nu streeft een mediamagnaat, gespeeld door Jonathan Pryce, naar wereldheerschappij. Een actueel personage. Natuurlijk blijft zo&#8217;n superschurk een fantasiefiguur, maar geen doorgedraaide gek met een harem van twintig stoeipoezen. Hij heeft herkenbare trekjes, een uitvergrote kruising van Ted Turner en Rupert Murdoch. Hoe funest de macht van de media nú al kan zijn, werd deze zomer bewezen in een Parijse verkeerstunnel. Er was ditmaal een slimme, alerte regisseur, Roger Spottiswood, die met behoud van alle elementen die het publiek nu eenmaal verwacht, de film nieuw aanzien en een eigen dynamiek heeft gegeven, meer film noir en met zwarte humor. In een tijd van films als Pulp Fiction die goochelen met de perceptie van de toeschouwer, kun je niet met een simpel, lineair avontuur komen.&#8217;
Connery heeft lang moeten vechten tegen zijn typecast voor hij werd geaccepteerd in andere rollen. Bent u daar niet bang voor?
&#8216;Er bestaat altijd een discrepantie tussen het beeld dat iemand van zichzelf heeft en hoe anderen hem ervaren. Acteurs worden daar zeer wreed mee geconfronteerd. Ik heb mezelf nooit gezien als iemand in smoking die met een cocktail in de hand bon-mots debiteert, maar dat is het emplooi wat anderen me toekennen sinds (de tv-serie) Remington Steele. Ik kan denken: ik ben méér dan dat; maar dat ik succes heb in zulke rollen mag ik niet negeren, al zie ik zelf niet wat de reden daarvan is. Het liefst zou ik keurig in het pak over een bananenschil uitglijden of in hondenpoep trappen. Dat is mijn humor, het is waarschijnlijk alleen maar goed dat anderen me in toom houden.
Ik kan wel zeggen dat Bond zomaar een rol is naast hopelijk veel andere, maar de ervaring leert me dat alles wat ik doe in mijn vak of privé daaraan zal worden gemeten. Na een kwarteeuw, tientallen films, de oscar en andere prijzen, wordt bij alles wat over Connery is geschreven altijd nog Bond vermeld. Als ik ergens kom waar pers en fotografen zijn, staat onvermijdelijk in de kranten: &#8220;Pierce Brosnan = James Bond,&#8221; en dus word ik verplicht om het plaatje waar te maken, moet ik die smoking of dat pak dragen. Leuk is anders, maar het is draaglijk als je die representatie binnen de perken houdt. Ik was nooit iemand die alle premièrefeestjes en gala&#8217;s afholde. Eigenlijk is het een hoogst comfortabele positie dat ik nu rollen krijg aangeboden waarvoor ik anders waarschijnlijk niet was gevraagd. Ik heb een productiekantoor, Irish Dream Time, om zelf films te initiëren. Straks speel ik in Grey Owl van Richard Attenborough, als natuurbeschermer in de jaren dertig. Of zo&#8217;n dramatische rol me goed afgaat is nu nog de vraag, maar al acteer ik nog zo overtuigend, het hoogste compliment zal zijn dat hij anders is dan Bond. Dat weet ik nu al.&#8217;
Succes etiketteert en isoleert. &#8216;Ik heb me nooit makkelijk aangepast; of dat mijn aard is of de omstandigheden waaronder ik ben grootgebracht doet er nu niet meer toe. Als kind van gescheiden ouders in Ierland in de jaren vijftig was ik een buitenbeentje, iemand met wie sommige kinderen niet mochten spelen. Ik ben opgevoed door mijn grootouders, na hun dood door een oom en tante. Moeder was heel dapper naar Londen gegaan om werk te zoeken om een beter bestaan voor ons op te bouwen. Toen ze was hertrouwd en ik op mijn elfde bij haar kwam wonen, maakte mijn Ierse accent me weer anders dan buurkinderen en jongens op school. Het is niet erg om outsider te zijn, vind ik. Je leert voor jezelf op te komen en je zit in een positie waaruit je anderen goed kunt observeren en doorgronden. Ik ontdekte dat ik kon communiceren door mensen aan het lachen te maken. Het zien van mijn eerste films bracht me op het idee dat je daarvan een vak kon maken. Toen ik afgelopen winter in Ierland The Nephew produceerde, was mijn gezin bij me en heb ik met de kinderen het huis bezocht waar ik ben opgegroeid. Ik stond in het slaapkamertje dat ik ooit moest delen met tantes kostgangers en besefte wat een onvoorstelbaar lange weg ik had afgelegd en hoe ik heb geboft.
Ik ben vierendertig jaar weg uit Ierland, maar voel me nog door en door en met trots Iers. In Malibu heb ik vaak heimwee, naar de groene heuvels en grijze zee. Ik ben heel betrokken bij alles wat in Ierland gebeurt. Er is nu een fantastische minister van Cultuur, Michael Higgins, die zich inspant om interesse te wekken voor Ierland. Theater, muziek en film maken een bloeitijd door, op alle fronten is er veel vitaliteit die internationale belangstelling krijgt en investeerders aantrekt. Daaraan wil ik ook deel hebben. Ik wil films maken of mogelijk maken die gaan over onze historie, die leiden tot beter begrip van onszelf, beter begrip door anderen. Ik heb een Ierse geest en ziel en blijf belijdend katholiek. Ik heb getwijfeld aan het geloof zoals iedereen, maar het nooit verworpen, en er troost en steun in gevonden in de jaren dat mijn vrouw lag te sterven aan die smerige ziekte. Haar erfenis is kracht en levenslust waarvan ik nooit wist dat ik ze in me had: ik leef, dus moet ik tot alles in staat zijn. Verdriet heeft me een beter mens gemaakt, dus ook een betere Bond.&#8217;
In de twee jaar tussen de beide Bonds heeft u in vijf andere films gespeeld. Dat is veel tegenwoordig.
&#8216;Als je de kans krijgt te spelen met Barbra Streisand (The Mirror Has Two Faces) of met een regisseur als Tim Burton (Mars Attacks!), grijp je die met beide handen aan. Ik ga je teleurstellen, ik kon prima met Barbra opschieten. Saai, hè? Ik ken alle roddels en kan me zeer goed indenken dat mensen stapeldol van haar worden, dat zag ik ook regelmatig gebeuren op de set, maar ik had nooit problemen met haar. Correctie: zij had geen problemen met mij, kennelijk. Ik wil niet uitsluitend actiefilms doen als Dante&#8217;s Peak &#8211; het genre dat ze verwachten van de acteur die Bond speelt &#8211; dat bevredigt niet op den duur. Met kleinere rollen, waarin ik mag experimenteren zonder veel verantwoordelijkheid voor het succes, kan ik vechten tegen een typecast. Nu ziet alleen nog zo&#8217;n tegendraadse gek als Burton in mij een komisch personage. Lekker om voor aap te mogen staan in zijn film, misschien brengt dat andere regisseurs nog op ideeën.
In The Nephew heb ik ook een ondergeschikte rol. Bij de films van Barbra en Warren Beatty (Love Affair) kon ik zien hoe zwaar het is om productie en hoofdrol te combineren &#8211; het gaat bijna altijd ten koste van het een of het ander. Dat zag ik me niet doen. Ik las dat scenario van een jonge vent die niet eerder voor film schreef. Dat er geen dragende rol voor mij in voorkwam was een pre om te produceren. Omdat de opnamen voor Bond waren uitgesteld had ik opeens tijd over. Ik wilde niet met dat script leuren bij studio&#8217;s waar het maandenlang zou vergelen in development hell; ik kon aan voldoende geld komen om het te maken als low budget film. Deze promotietoer benut ik om hem te slijten aan lokale distributeurs, de rechten zijn nu verkocht aan Frankrijk, Spanje, Scandinavië en Duitsland. Een intiem familiedrama, noem het maar een smartlap. Het was een bijzondere ervaring om te werken met Ierse acteurs als Donal McCann en Sinead Cusack die ik zoveel jaren had bewonderd op het toneel.&#8217;
Donal McCann kreeg ooit de rol in The Dead die u had willen spelen.
&#8216;James Joyce verfilmd door John Huston, ik had willen betalen om mee te mogen doen. Ik heb geauditeerd &#8211; iedereen zei dat het beneden mijn status was om me in de aanbieding te gooien &#8211; maar Huston vond me niet geschikt. Te jong en te knap voor de rol. Het is een misverstand dat een goed uiterlijk helpt bij het krijgen van rollen, in elk geval niet rollen die ik het liefst zou spelen. Toen ik in het theater begon werd gemonkeld dat homoseksuelen als Tennessee Williams en Franco Zeffirelli me zo&#8217;n mooie jongen vonden en me daarom voordroegen voor rollen In The Red Devil Battery Sign en Filumena. Misschien was ik naïef, ik heb nooit gemerkt dat ze avances maakten, maar ook als het zo zou zijn, dan nog moest ik mijn rollen uiteindelijk zelf waar maken. Het is riskant voor acteurs om groot belang te hechten aan hun uiterlijk, dat doen anderen wel voor ze. Vanaf mijn debuut hoorde ik van toneel- en filmkappers dat ik zulk mooi sterk haar had. Gezeik, vond ik, ik acteer toch niet met mijn haar? Toch hield ik de label van de man wiens haar altijd goed zit. Dus was het een rare ervaring bij Love Affair, dat hele scènes overnieuw werden gedraaid en gesloopte decors herbouwd, alleen omdat Warren Beatty in de rushes had gemerkt dat in sommige shots zijn kruin zichtbaar dun was. Wordt dit mijn voorland? dacht ik. En jawel, vorig jaar zaten de eerste draden grijs in mijn kam. Daar gaat mijn carrière.&#8217;
In de titels van Tomorrow Never Dies krijgt uw kapper speciale vermelding.
&#8216;En terecht! De belangrijkste man van de productie. (Weer ernstig:) Als je Bond echt zou spelen zoals hij is beschreven door Ian Fleming, plus wat je tussen de regels vermoedt, dan werd hij een heel complex en troebel personage. Ik zou graag in die duistere kanten duiken, maar het resultaat zou ongetwijfeld een film zijn voor boven de zestien. En bij dure producties moet je nu eenmaal mikken op het grootst denkbare publiek. Dus hou je de psychische krochten wel in gedachten, om je accu als acteur aan op te laden, maar ondertussen speel je gewoon de stoere held.&#8217;
Ik las ook dat Bond ditmaal politiek correct zou zijn, geen &#8216;seksistische Neanderthaler&#8217;.
&#8216;Ik weet niet wat politiek correct is. Bond rookt niet in deze film, dat kan ik wel vertellen. (Steekt een sigaret op.) Dat M nu een vrouw is, weerspiegelt de huidige realiteit bij de Geheime Dienst. En de film is niet meer kamerbreed gestoffeerd met wulpse dames die de adem inhouden om hun decolleté goed te vullen. Dat aspect begon toch steeds meer te wringen. Bonds collega in Peking, gespeeld door Michelle Yeoh, is geen damsel in distress die steeds gered moet worden, maar een gelijkwaardige medestander. Gebleven zijn de groaners, de flauwe dubbelzinnigheden die Bond regelmatig te berde brengt. Je werkt dagen lang aan een scène, lastige trucages en stunts en afmattende actie, maar ondertussen pieker je steeds over dag zes als je die zin moet zeggen. En je hebt geen notie hoe die met een schijn van vanzelfsprekendheid uit de bek te krijgen, tot de opname daar is en het voldoende blijkt om even het verstand op nul te zetten. Dat vergeet je weer zodra je aan de volgende scène begint. Zo zijn er ook de verplichte poses van Bond die zijn wapen trekt, die liggen al vijfendertig jaar vast. Die kun je nog zo vaak oefenen voor de spiegel, het is een rare ervaring als ze worden opgenomen. Normaliter zijn mensen op de set collega&#8217;s, op zulke momenten wordt iedereen publiek en voel je je heel erg bekeken.&#8217;
Heeft de dood van producent Cubby Broccoli verschil gemaakt voor de film?
&#8216;Op menselijk vlak werd hij enorm gemist, maar er is nu zo&#8217;n team van ervaren vakmensen die exact weten wat ze doen dat het voor het werk niet uitmaakte. Bij de vorige film voelde ik wel erg dat ik mijn best moest doen voor Cubby. De serie was zijn kind dat hij had vertroeteld en groot gemaakt, dat mocht niet om zeep worden geholpen omdat ík tekortschoot.
Er is vaak gevraagd en ik heb mij ook afgevraagd wat het geheim is van Bonds succes. Ik weet het niet. Bij andere franchise-films is het na één vervolg bekeken, daarna gaat het snel bergafwaarts. Deze serie handhaaft zich vijfendertig jaar en beweegt zelfs in stijgende lijn, dat is ongekend. Dr. No was geen opmerkelijk succes, wel commercieel gezond omdat het een low budget film was. Als je hem nu ziet, is het enige bijzondere dat personage, de typering van Connery. Daaromheen heeft Broccoli de formule steeds verder ontwikkeld, met exotische lokaties, technologie, mooie meiden, hitsongs, en &#8211; wie weet &#8211; met de kerels die Bond spelen. Het is nu mode te zeggen dat Roger Moore niet goed was in de rol, dat is niet rechtvaardig. Hij heeft met één film meer dan Connery de serie tien jaar levend gehouden op zijn manier, waaraan een groot publiek genoegen heeft beleefd. Zolang we niet gemakzuchtig worden, de kwaliteit blijven bewaken zoals Cubby dat deed en ons af en toe vernieuwen, kan dit nog heel lang doorgaan.&#8217;
De studio United Artists-MGM wil elk jaar een Bond-film uitbrengen.
&#8216;Dat zou fataal zijn, het publiek zou verzadigd raken en het zou broddelwerk worden. Gelukkig weten de producenten beter. De volgende film is over twee jaar, de Bond van het millennium, haha. Na Grey Owl heb ik de garantie voor drie eigen producties. Een is een origineel script, een wordt een komedie die ik zelf schrijf als me dat lukt, het verst ontwikkeld is een nieuwe versie van The Thomas Crown Affair. En nu vraag jij: waarom een remake? UA-MGM bezit de oorspronkelijke film, dus die remake komt er toch, ook als ík hem niet doe. Die love story is interessant genoeg om een tweede maal te vertellen. In het theater is het normaal dat stof steeds opnieuw wordt geïnterpreteerd door andere acteurs en regisseurs. Bij film stond zoiets in kwalijke reuk omdat vroeger de originelen niet meer mochten worden vertoond of zelfs werden vernietigd, momenteel is dat beter beschermd. Natuurlijk roep ik wéér de vergelijking met een andere acteur over me af, nota bene Steve McQueen van wie ik van jongs af een fan was. Ik zal wel masochist zijn.&#8217;

</div>