De mensendokter lost lezersproblemen op. Deze week: de grote drie, een nieuwe moeder en stommiteiten van politici.

Wat waren de beste boeken die u dit jaar las?
Het universum van J.M. Coetzee van David Attwell. Attwell noemt dit een ‘literatuurwetenschappelijke biografie’. Attwell had toegang tot het archief van Coetzee. Ik citeer even uit dat archief, dat wil zeggen uit de aantekeningen die Coetzee maakte tijdens het schrijven van Wachten op de barbaren: ‘Door een leven van heroïsche onderdrukking, afgedwongen en daarna eigen gemaakt, verkeer ik nu in een staat waarin ik naar niets verlang. Dat wil zeggen, ik verlang er niet meer naar te verlangen. “Naar niets verlangen” wil zeggen dat je alleen geïnteresseerd bent in de dood als “interesse” het goede woord is. Apathie. (…) Vanuit de afwezigheid van verlangen kun je geen boek schrijven, zelfs niet een boek over de afwezigheid van verlangen.’

Belangrijke notities. De ware overwinning op het verlangen is de dood. Niet het onvervulde verlangen kwelt, hoewel dat ook een kwelling kan zijn, maar de afwezigheid ervan. Schrijven veronderstelt verlangen.

Wat waren uw beste eetervaringen dit jaar?
De tomaten in een wegrestaurant ergens op de ‘Zijderoute’ in Oezbekistan behoorden ongetwijfeld tot de beste eetervaringen die ik heb gehad. Dat ik daarna ziek ben geworden, vermoedelijk van het water waarmee die tomaten waren gewassen, maakt de eetervaring helemaal tot een genot. Geen genot zonder straf namelijk.

Verder is Morimoto in New York aardig, maar zoals ik al eerder heb gezegd, voor mij is het restaurant theater. Het theater is net zo belangrijk als het voedsel.

Welke stommiteiten moeten politici in 2016 niet meer begaan?
Dat vind ik een te algemene vraag. Het probleem is ook dat wat voor het volk een stommiteit kan zijn, dat voor de politicus helemaal niet hoeft te zijn. De belangen van de politicus, bestendiging en uitbreiding van de eigen macht, zullen hem altijd verleiden tot stommiteiten. Wat u waarneemt als stommiteiten zijn feitelijk systeemfouten.

Wie zijn de grote drie van nu?
Merkel, Merkel en nog eens Merkel.

Wat zijn de belangrijkste kwesties die in 2016 moeten worden opgelost?
Er moeten geen kwesties worden opgelost. Met enige melancholie moeten wij de dingen op hun beloop laten. Het oplossen van belangrijke kwesties heeft veelal onaangename neveneffecten waardoor er weer nieuwe kwesties komen die moeten worden opgelost. Niets doen, is soms de beste oplossing.

Wat waren uw favoriete acteurs/trices van 2015?
Pierre Bokma. Omdat hij na de dood van mijn moeder heeft verklaard dat hij mijn moeder is. Hij komt regelmatig mijn moeder spelen. Het zijn privévoorstellingen, maar hij slaagt er uitstekend in. Soms lijkt hij meer op mijn moeder dan mijn echte moeder. Weliswaar heeft hij mijn geliefde erg beledigd, maar dat hoorde bij zijn rol.

Wat zijn uw favoriete lijstjes?
Ik heb een afkeer van lijstjes.

Welke gewoonten moeten we in 2016 uit ons gedrag bannen?
Ik heb een afkeer van normatieve uitspraken. Mij interesseert niet hoe mensen zich zouden moeten gedragen, maar waarom ze zich zo gedragen als ze zich gedragen. Wat mijn eigen gewoontes betreft: ik zou weer eens een tijdje monogaam willen zijn.

Welke mensen wilt u in 2016 vooral niet ontmoeten? En welke wel?
Ik ga ervan uit dat de mensen mij willen ontmoeten. Ik houd er niet van me op te dringen. Ik kies niet. Ik wil gekozen worden. Iedereen van boven de zestien kan zich via Vrij Nederland tot en met 15 januari 2016 aanmelden voor een ontmoeting. Gaarne met motivatie. Mijn assistent zal een selectie maken. Ik lees geen manuscripten, geef geen schrijfadviezen en geef ook geen blurbs voor boeken.