<div class="lead">
<p>Het gesprek van de dag volgens de redactie. De opkomst van de AfD in Duitsland: heel normaal, of toch een &#8216;nachtmerrie&#8217;?</p>
</div>
<p>Altijd fijn als het dagelijkse nieuws zich aanpast aan het boekenweekthema. Dat doen ze dan toch wel weer aardig bij het CPNB.</p>
<p>Want was er ooit zoveel aandacht voor een Duitse deelstaatverkiezing? Goed, het waren er drie in één, liefkozend <em>Supersonntag</em> genoemd, naar die andere verkiezingen die wel elke dag opnieuw het nieuws beheersen. Maar plotseling zijn de analisten van de Duitse politiek overal, slaat iedereen aan het duiden over wat de uitslag van de Landtagswahlen in Baden-Württemberg, Rheinland-Pfalz en Sachsen-Anhalt betekent. Terwijl: hand opsteken wie vóór gisteren precies kon zeggen waar die staten liggen.</p>
<p>‘<em>Deutschland, aber wo liegt es</em>?’ vroeg dichter Friedrich Schiller zich al in de achttiende eeuw wanhopig af. ‘<em>Ich weiss das Land nicht zu finden, wo das gelehrte beginnt, hört das politische auf</em>,’ vervolgde hij, vertwijfeld over hoe al die landen, zo verdeeld, ooit één natie zouden kunnen worden.</p>
<p>Verdeeld is het land na de verkiezingen van gisteren in elk geval nog steeds. Neem Sachsen-Anhalt, geografisch in het oosten, en politiek sinds gisteren een bolwerk van de rechts-populistische partij Alternative fur Deutschland. 24 procent van de stemmen kreeg ze er maar liefst. En terwijl in Baden-Württemberg de Groenen een fikse overwinning boekten, bleven die in de andere staten juist weer flink achter.</p>
<p>Maar wie &#8216;het&#8217; Duitsland zoekt vindt haar nu toch vooral bij die AfD, die overal dubbele cijfers boekte. Een afstraffing van Merkels asielbeleid, klinkt het alom. Maar technisch gezien klopt dat toch ook weer niet helemaal. In Saksen bijvoorbeeld, verloor Merkels CDU slechts 3,5 procent. Verlies is natuurlijk verlies, maar daarvandaan komen de AfD-stemmers toch niet. Vooral voormalig <em>Nichtwähler</em> stemden AfD. Maar waarom voelden die zich nu opeens geroepen te gaan stemmen? Toch dat asielbeleid?</p>
<figure id="post-318980 media-318980" class="align-left"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/03/Schermafbeelding-2016-03-14-om-08.01.20.png" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/03/Schermafbeelding-2016-03-14-om-08.01.20-320x270.png 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/03/Schermafbeelding-2016-03-14-om-08.01.20-640x540.png 640w" alt="" /><figcaption>Bron: Spiegel.de</figcaption></figure>
<p>Ook in Duitsland zelf zijn er nog niet helemaal uit wáár ze hun land op dit moment moeten zoeken. <em>Die Quittung</em>, <a href="http://www.faz.net/aktuell/politik/cdu-bekommt-bei-den-landtagswahlen-die-quittung-14122478.html#/elections" target="_blank">noemt</a> de <em>Frankfurter Algemeine Zeitung</em> de uitslag: de afrekening. Een nachtmerrie, <a href="http://www.bild.de/politik/inland/landtagswahlen-baden-wuerttemberg/wahlticker-44912570.bild.html" target="_blank">noemt</a> <em>Bild</em> het. Maar <em>Die Zeit</em> <a href="http://www.zeit.de/politik/deutschland/2016-03/wahlen-landtage-afd-demokratie" target="_blank">kopt</a> dan juist weer: <em>Deutschland bleibt cool</em>.</p>
<p>Eigenlijk is het ironisch: overal in Europa komen rechts-nationalistische bewegingen op, en overal worden ze met het Duitse fascisme vergeleken. Overal zagen we &#8216;Duitsland&#8217;. Zelfs in Amerika ligt Duitsland tegenwoordig een beetje. Haast dagelijks wordt Donald Trump wel weer ergens met Hitler vergeleken. Dit weekend brak ophef uit toen een aanhangster bij een van zijn bijeenkomsten de Hitlergroet bracht. Provocatie van een Bernie Sanders-aanhanger, twitterde Trumps zoon meteen. Totdat de vrouw zich even later zelf <a href="http://www.nytimes.com/politics/first-draft/2016/03/12/trump-supporter-who-made-nazi-salute-explains-why-she-made-the-gesture/" target="_blank">meldde</a>, en wel degelijk een Trump-adept bleek te zijn. Sterker nog: ze kwam zelfs uit Duitsland! Alleen maakte ze naar eigen zeggen de groet slechts als voorbeeld, van hoe het níet moest. Een Duitse Amerikaanse die de Hitlergroet brengt als protest tegen nazi-vergelijkingen: als u het nog snapt mag u het zeggen.</p>
<p>Maar pas nu heeft Duitsland ook zelf weer écht een populistische partij. Mogen ze? Dat in het land dat nota bene de meeste vluchtelingen te verwerken krijgt, zo’n beweging stemmen trekt: is dat niet eigenlijk volkomen logisch?</p>
<p>Misschien is dit het wel wat deze verkiezingen laten zien: 71 jaar na het eind van de oorlog is Duitsland eindelijk een doodnormaal land geworden, niet meer verlamd door het oorlogsverleden. Maar de Duitsers zelf maken het ons niet echt eenvoudig de oorlog helemaal te vergeten. Kijk alleen maar naar deze tweet van de uitgever van krant <em>Bild</em>:</p>
<div class="gpdr-overlay-wrapper">
    <script type="text/plain" class="gpdr-iframe gdpr-service-twitter"></p>
<blockquote class="twitter-tweet" data-width="500">
<p lang="und" dir="ltr">Hmmm....<a href="https://twitter.com/hashtag/wahlen2016?src=hash">#wahlen2016</a> <a href="https://t.co/cm0CRUhsrG">pic.twitter.com/cm0CRUhsrG</a></p>
<p>&mdash; Kai Diekmann (@KaiDiekmann) <a href="https://twitter.com/KaiDiekmann/status/709070595472953344">March 13, 2016</a></p></blockquote>
<p><script async src="//platform.twitter.com/widgets.js" charset="utf-8"></script>    </script></p>
<div class="row">
<div class="col-sm-12">
<div class="gdpr-content">
<h4>Twitter</h4>
<p>Deze dienst is alleen beschikbaar wanneer alle cookies zijn geaccepteerd</p>
<p>                <a href="javascript: Cookiebot.renew()" class="gdpr-settings btn btn--primary button--primary">Wijzig cookie voorkeur</a>
            </div>
</p></div>
</p></div>
</div>
<p>Waar ze hun land moeten zoeken is voor de Duitsers na gisteren in elk geval niet veel makkelijker geworden.</p>


Gerelateerd