<div class="wpg-element lead-bold">
Dit weekend overleed Pieter Herman Bakker Schut (1941). De man die RAF-leden en topcriminelen verdedigde, wilde vooral het individu beschermen tegen de almachtige staat.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Afgelopen zomer kwam hij nog een kijkje nemen bij de zwaarbewaakte rechtbank in Rotterdam. Een boomlange man met grijs krullend haar. Iets magerder dan voorheen. Vriendelijk grijnzend en licht verbaasd keek Pieter Bakker Schut om zich heen alsof hij de rechtszaal lange tijd niet meer echt van binnen had gezien. Een van de jarenlange cliënten van zijn kantoor, topcrimineel Mink K., stond terecht voor een oude moord uit 1993. Bakker Schuts kantoorgenote en partner Adèle van der Plas was namens Mink K. al meer dan twee jaar verwikkeld in een taai en uiterst fel gevecht met de justitiële en rechterlijke instituties. Voor de advocate kwamen in deze zaak al haar boze dromen uit: een machtige staat die een individu koste wat kost achter de tralies wil zetten. Ze had Pieter erover verteld. Hij wilde het zelf wel weer eens meemaken. Vandaar de gang naar Rotterdam.
Bakker Schut genoot zichtbaar van de strijdlust van Van der Plas. Hij was toen al ziek, maar had het bijltje er niet bij neergegooid. Integendeel, hij leek deze zomer strijdbaarder dan ooit. Zelf had de advocaat op dat moment een deksel van een vermeende beerput geopend: topambtenaren zouden wegens pedofiele praktijken chantabel gebleken zijn. Bakker Schut had hiervoor namens zijn cliënt Huseyin Baybasin aangifte gedaan tegen Joris Demmink, de secretaris-generaal op het Ministerie van Justitie.
Hun cliënt Baybasin is in de ogen van Bakker Schut en Van der Plas ten onrechte tot levenslang veroordeeld voor moord. Dit was volgens hen mogelijk gemaakt met de hulp van machinaties door inlichtingendiensten. Zeker is dat Bakker Schut als geen ander wist hoe inlichtingendiensten werkten. Hij kende deze wereld van binnenuit. Na zijn studie rechten trad hij toe tot het ‘klasje’ in Harderwijk, een befaamde afdeling van de Militaire Inlichtingendienst waar jonge mensen geschoold werden in Russisch en in ondervragingstechnieken.
Geheim rapport Nu, in 2007, stelde Bakker Schut over een geheim Turks rapport te beschikken waaruit zou blijken dat Turkije de Nederlandse topambtenaar niet vervolgt in ruil voor het aanpakken van Baybasin. Het Openbaar Ministerie wilde echter geen strafrechtelijk onderzoek instellen en was niet bereid het geheime rapport bij de Turkse overheid op te vragen. De gedreven advocaat moet hier teleurgesteld over zijn geweest. Maar het zal voor hem toch niet als een verrassing zijn gekomen: hij beweerde immers dat de rijen zich sluiten als de macht wordt aangevallen. Dat deed echter niets af aan zijn strijdlust.
Pieter Herman Bakker Schut (66) overleed afgelopen zaterdag in Amsterdam. Een verdediger van RAF-terroristen en drugscriminelen, ¬zo wordt in kort bestek een levenslange carrière in het recht samengevat in menig in memoriam. Maar dat doet hem te kort. Bakker Schut probeerde als strafrechtadvocaat het individu te beschermen dat in botsing kwam met de almachtige staat. Dit in navolging van de door hem bewonderde Utrechtse strafgeleerde Toon Peters, die eind jaren zestig, begin jaren zeventig doceerde aan het Willem Pompe Instituut. Bakker Schut was er in diezelfde tijd docent. Hij was een van de oprichters van het Medisch-Juridisch Comité Politieke Gevangenen.
RAF-leden Bakker Schut promoveerde ook bij Peters met een in het Duits geschreven proefschrift over de verdediging van de RAF-leden Andreas Baader, Gudrun Ennslin, Ulrike Meinhof, Holger Meins. Sommigen van hen hadden geen zelfmoord gepleegd in de gevangenis, maar waren vermoord door de Duitse justitie, vond hij. Met zijn standpunten en zijn clientèle groeide hij indertijd uit tot een Bekende Linkse Nederlander. Dat kwam mede door zijn televisieoptreden. Hij presenteerde het veelbesproken televisieprogramma Kort Geding &#8211; een soort voorloper van huidige discussieprogramma¹s als Rondom Tien. 
Bakker Schut was ook een van de eerste sociale advocaten die Nederland telde. Hij zat bij het eerste Amsterdamse Advokaten Kollektief dat ‘goede rechtshulp wilde leveren’. Deze groep strafpleiters stonden bijvoorbeeld verdachten bij die werden vervolgd voor aanslagen die werden geclaimd door Rara, de actiegroep Rara die in Nederland onder andere een gewelddadige strijd voerde tegen vermeende steunpilaren van het Zuid-Afrikaanse apartheidsysteem.
Drugsbaron In 1994 verliet Bakker Schut samen met zijn partner Van der Plas het collectief en begonnen ze hun eigen praktijk aan huis. ‘BSVDP’ had niet alleen ‘politieke’ cliënten: ook ‘gewone’ criminelen wisten de gang naar het grachtenpand. Bakker Schut was bijvoorbeeld de raadsman van de in 2000 geliquideerde drugsbaron Sam Klepper, wiens begrafenis hij bijwoonde.
Ook al trad hij niet meer dagelijks op, Bakker Schut werd binnen de rechterlijke macht nog steeds gezien als de advocaat van de revolte. Een provocateur die in de staat zijn grootste vijand zag, dat beeld is hij nooit kwijtgeraakt. De raadman kon zich zelfs na een jarenlange carrière nog steeds opwinden als rechters hem naar zijn mening onheus behandelden. Tijdens een zitting tegen z¹n cliënt Mink K. wilde hij de rechters wraken omdat ze zich vooringenomen toonden tegenover de verdachte. Bakker Schut ontstak in woede toen de voorzitter van de strafkamer hem de mond snoerde.
Teleurgesteld Pieter Herman Bakker Schut en zijn partner Adèle van der Plas waren de afgelopen jaren teleurgesteld over de rechtspraak. Steeds vaker worden in hun ogen de rechten van verdachten geschonden. Ze bezonnen zich op hun functie: als strafpleiters werkten ze immers mee aan het juridische systeem, dat ze daarmee impliciet legitimeerden.
Hun praktijk hadden ze al teruggebracht tot slechts twee cliënten, onder wie Mink K. en Huseyin Baybasin. Volgens de strafpleiters zijn het individuen die belaagd zijn en worden door de staat. Mink K. werd afgelopen zomer vrijgesproken van moord. Dat maakte Bakker Schut nog mee. Zijn strijd voor Baybasin zal hij nu moeten overlaten aan Adèle van der Plas, zijn partner in het leven en in talloze strafzaken. 
</div>

Gerelateerd