Film / Dragan Bakema en Maria Kraakman
Een man en vrouw zitten aan tafel. Ze eten zwijgend van hun volgeladen borden spaghetti. De vrouw neemt grote happen en duwt het eten naar binnen. Af en toe kokhalst ze, dan neemt ze een korte pauze waarna ze weer een nieuwe prop spaghetti naar binnen duwt. Als ze opstaat zegt ze: &#8216;En dan doe ik altijd dit,&#8217; waarop ze een vinger in haar keel steekt en begint over te geven.
Het is een van de sleutelscènes uit de film Hunting &#038; Zn. van regisseur Sander Burger. Burger ontwikkelde het scenario samen met de twee hoofdrolspelers, Dragan Bakema en Maria Kraakman. In deze drie-eenheid werkten ze eerder aan Olivier etc. (2006).
Het acteurskoppel ontvangt in hun rustieke herenhuis in Rotterdam. Wanneer de interviewer het bestaat om te beginnen de film &#8216;on-Nederlands&#8217; te noemen, ontsnapt Bakema nauwelijks hoorbaar een zucht. Later in het gesprek wil hij er toch op terugkomen. Bakema: &#8216;Wij hebben zo ontzettend hard ons best gedaan om een Nederlandse film te maken. Juist. Ik wil dat we heel erg trots op de Nederlandse film worden. Dat mensen op de set komen met de instelling dat ze de beste film ever gaan maken. En niet: nah, ik vond gisteren wel leuk, jij? We zijn er nog niet, maar we komen er wel.&#8217;
Volgens Bakema en Kraakman is er nog een boel te winnen op het gebied van filmbeleid in Nederland. Aan een scenario schrijven met acht mensen, dat zou Kraakman bijvoorbeeld fantastisch vinden. Maar dat gaat er niet in bij het Filmfonds. Drie schrijvers bij Hunting &#038; Zn. was eigenlijk al not done.
Bakema: &#8216;Wat dat betreft, is Nederland niet echt ruimdenkend. Het gaat niet om het geld, het bedrag mag best hetzelfde blijven. Als er maar meer schrijvers mee mogen doen.&#8217;
Lelijke huizen op Funda
Hunting &#038; Zn. vertelt het verhaal van Tako Hunting, die na de dood van zijn vader terugkeert naar Den Oever, waar hij de fietsenwinkel van zijn vader overneemt. Hij trouwt met Sandra, het meisje dat sinds de middelbare school verliefd op hem is. Voor Tako, die in Amsterdam heeft gestudeerd, is de terugkeer een stap de verkeerde kant op, dit was het leven dat hij eigenlijk ontvlucht was.
Het drama wordt zichtbaar in de handelingen van de hoofdrolspelers. De eetstoornis van Sandra wordt bijvoorbeeld nooit genoemd, je ziet alleen dat ze ervoor zorgt als eerste op haar werk te zijn, zodat ze ongestoord naar het toilet kan. De dialogen maken pijnlijk voelbaar hoe hol hun relatie is. Gesprekken gaan over een nieuwe keuken of behang. Echt gepraat wordt er niet. Beiden werken hard, zij bij een uitzendbureau, hij in de fietsenwinkel.
Bakema: &#8216;Maria en ik proberen karakters neer te zetten van wie het emotionele spectrum niet helemaal compleet aanwezig is. Juist dat wat niet lukt, is interessant: de strijd, de zoektocht.&#8217;
Kraakman: &#8216;Ze gaan zoveel mogelijk de confrontatie uit de weg. Door te praten over hoe dom de buren zijn bijvoorbeeld, of te kijken welke lelijke huizen er op Funda staan.&#8217;
Weerzin tegen groei
Het is zo verleidelijk om je dagen te vullen met het volgen van allerlei leefregels en je onledig te houden met zaken als de inrichting van je huis, je tuin, vinden Bakema en Kraakman beiden. Het is wat Sandra en Tako doen en van de buitenkant ziet hun leven er goed uit. Maar alles dient ertoe om maar niet te hoeven nadenken over wezenlijk zaken.
Bakema: &#8216;Dit stel probeert blauwdrukken te vinden voor een relatie: in blaadjes, bij buren, sociale controle. Die proberen ze op hun relatie te plakken. Maar wanneer een samenzijn op niets is gebaseerd en je dan ook nog niet met elkaar communiceert en diepte moet zoeken in oppervlakkige zaken, heb je een blueprint for disaster.&#8217;
Wanneer Sandra zwanger wordt, drijven de twee nog verder uit elkaar. Tako komt erachter dat Sandra een eetstoornis heeft, waardoor ze het ongeboren kind in gevaar brengt. Kraakman: &#8216;Die eetstoornis verbeeldt Sandra&#8217;s weerzin tegen groei: lichamelijk en geestelijk. Alles moet blijven zoals het is.&#8217;
Haar ziekte maakt in één klap een einde aan de relatieve vrijblijvendheid van hun relatie, het ongeboren kind bindt hen en rukt hen daarom uiteindelijk onvermijdelijk uiteen. Bovengenoemde spaghettiscène verbeeldt hoe deze verwijdering definitief vorm krijgt. Kraakman: &#8216;In die scène vindt de allereerste echte confrontatie plaats. Het is een frontale aanval. Letterlijk alles ligt op tafel.&#8217;
Achter de onbeholpen manier van communiceren gaat een fundamentele angst schuil, denkt Kraakman. &#8216;Eigenlijk voelen ze wel dat dit niet het goede huwelijk is. Tako heeft een afslag gemist in zijn leven, en Sandra weet dat. Het meest volwassen van haar zou zijn om aan hem te vragen of hun relatie wel klopt. Maar daarmee zou ze haar hele toekomst op het spel zetten.&#8217;
Nadat Tako en Sandra kleur hebben bekend in de dramatische scène aan tafel, wordt het verhaal allengs grimmiger en uiteindelijk loopt het ernstig uit de hand. Een van de ideeën die ten grondslag lagen aan het ontstaan van de film is het waar gebeurde familiedrama van een politieagent die zijn gezin vermoordde. Niemand had het zien aankomen, het was zo&#8217;n aardige man.
Een beschuitje
Dat Kraakman en Bakema een relatie hebben, maakt het spelen van gewelddadige scènes gemakkelijker dan met een andere collega-acteur.
Bakema: &#8216;Wanneer ik bijvoorbeeld een beschuitje in Maria&#8217;s mond moet drukken, waarbij ze ook nog eens echt begint te bloeden, dan kan dat gewoon.&#8217;
Kraakman: &#8216;We kennen elkaars grenzen. Voordeel van samen werken, is ook dat we allebei hebben nagedacht over de hele film. We weten dus precies wat we doen en waarom.&#8217;
De machtsstrijd waarin het verhaal uitmondt, is rechttoe, rechtaan: zij wil niet eten, hij wil dat ze eet. Inzet: de ongeboren vrucht. De oorsprong van de film was een vraag die regisseur Burger zichzelf stelde tijdens de zwangerschap van zijn vrouw: voor wie zou hij kiezen wanneer vrouw en kind in levensgevaar verkeerden gedurende de bevalling?
Bakema merkt in zijn omgeving dat zwangerschap met behoorlijk wat egocentrisme gepaard kan gaan. &#8216;Ik ken vrouwen die een abortus ondergaan zonder hun vriend daarin te raadplegen. Er wordt opeens ingezoomd op je eigen bestaan, wat ook wel moet, dat begrijp ik best, als vrouw heb je een enorme taak. Maar het krijgen van kinderen kan mensen van elkaar verwijderen.&#8217;
Vanwege het soort films dat ze maken &#8211; drama waarin ze mensen van hun eigen leeftijd spelen, soms een stel &#8211; ligt de vraag op de loer waar privé en werk overlappen. Totaal oninteressant, vinden beiden. Een film maken is werk, en dat staat los van hun privéleven. Toch wordt er soms naar privézaken gevraagd, en wat doe je dan? Het weekend voor dit gesprek stond er een interview met Kraakman in het Volkskrant Magazine waarin ze vertelde dat ze geen kinderen kan krijgen. Kraakman: &#8216;Wat je kiest om te zeggen over je privéleven, bepaal je zelf. Je weet: ik kan dit nu zeggen omdat ik nu zo ver ben dat ik het kan delen. Anders houd ik gewoon mijn mond. En als ik het zat ben, dan houd ik gewoon op met interviews geven.&#8217;

‘We kennen elkaars grenzen’