Metaalvissers
Het is bijtend koud, mistig en het regent. Niet hard, maar wel in een constant, niet aflatend ritme. Niet bepaald weer om op een onbeschutte Brabantse akker op zoek te gaan naar verborgen schatten. Toch is dat wat 185 mannen deze zaterdagochtend in het plaatsje Riel, net onder Tilburg, komen doen. Ingepakt in dikke lagen kleding, met een grote koptelefoon over hun oren en in de handen een schep en een metaaldetector gaan ze op pad.
Piep… Piep… Piep. Piep. Pieeeep. De metaaldetector van Karl Mese (47) geeft aan dat hij op iets is gestuit. Mese stopt met lopen en beweegt zijn detector langzaam van links naar rechts over de plaats waar de detector een langgerekt geluid maakte. Zijn oren zijn gespitst op de geluiden uit zijn koptelefoon. Zijn ogen kijken strak gefocust de leegte in. Als hij denkt dat hij de plaats waar het metaal ligt zo nauwkeurig mogelijk heeft bepaald, pakt hij een schep en graaft wat aarde omhoog. Met zijn detector gaat hij over de kleine hoopjes heen. Vervolgens pakt hij zijn pinpointer, een minidetector in de vorm van een kleine politieknuppel, waarmee hij door de aarde woelt. Terwijl Mese centimetergewijs dichter bij zijn schat komt, maakt de pinpointer een piepend geluid dat klinkt alsof de grond radioactief is. Als laatste gebruikt hij zijn handen. Met zijn vingers wrijft hij de aarde uit elkaar tot er een metalen brokje overblijft. Een waardeloos brokje. Toch is Mese niet teleurgesteld. ‘Zo gaat dat,’ zegt hij, om vervolgens de aarde van zijn handen te vegen en verder te gaan met de zoektocht.
Driehonderd plastic zakjes
De dag is georganiseerd door vereniging De Detector Amateur (DDA). Op de akker heeft de organisatie driehonderd plastic zakjes met een lot en een stukje metaal verborgen. Leden van de vereniging kunnen aan het eind van de dag met hun gevonden loten meedoen aan de loterij waar ze een gloednieuwe metaaldetector kunnen winnen. Toch is dat voor de meeste deelnemers bijzaak. Het gaat om het bezig zijn, het pielen, het ontspannen. ‘Als ik een munt vind, is dat leuk meegenomen,’ zegt Mese. ‘Maar ik loop op mijn gemak.’ Voor hem is deze dag ook meer voor de sociale contacten. Om te praten over metaaldetectoren bijvoorbeeld.
Meses ogen glinsteren als hij over de mogelijkheden van zijn Minelab CTX 3030 vertelt. Een uitgebreide detector waarmee de Zeelander zowel op het land als onder water kan zoeken. Een detector waarmee je op een kaart coördinaten vast kunt leggen zodat je thuis ziet waar je hebt gezocht. ‘Dat kan dankzij de GPSI,’ legt Dirk Jan Laan (52) uit. ‘Je kunt tot op dertig centimeter nauwkeurig je vondsten vastleggen en ook aangeven waar je gestopt bent. Thuis kun je het in Google Maps zetten en foto’s toevoegen.’
Laan is handelaar in metaaldetectoren en vandaag met een assortiment aanwezig in een restaurant vlak bij de akker. Om zijn stand met detectoren staat een handjevol mannen zich te vergapen aan de technische hoogstandjes. Van een detector die tachtig meter onder water kan zoeken naar munten uit scheepswrakken tot een detector die pas net op de Nederlandse markt is, maar al massaal wordt verkocht aan Afrikanen in Somalië en Soedan om naar goudklompen te zoeken. De prijzen variëren van een paar honderd euro voor simpele detectoren voor beginners tot de duurste van 5100 euro die zo in trek is in Afrika. De kans op een grote vondst is ook met zo’n dure detector zeer klein. Maar daar gaat het deze mannen ook niet om. ‘Het is spannend,’ zegt Johan de Hoop (44). ‘Je wilt iets moois vinden, maar negen van de tien keer haal je een blikje uit de grond. Je bent gewoon lekker bezig.’
Onvoorwaardelijke overgave
Lekker bezig zijn. Zo simpel is het, beaamt fotograaf Adrie Mouthaan. Hij is gefascineerd door mannen en hun hobby’s, door de subcultuur erachter en de speciale gedragscodes die eraan vastzitten. Mouthaan: ‘Je ziet bij dit soort mannen een onvoorwaardelijke overgave aan die hobby. Ze gaan er diep in, ze weten alles, documenteren zich goed, kunnen het zo duur maken als ze zelf willen. Ze duiken onder in een wereld die parallel beweegt aan de gewone wereld.’
Met zijn camera legt hij deze wereld vast. ‘De één beweegt sneller dan de ander, losser, maar allemaal blijven ze heen en weer zwaaien. Je ziet dat ze een standaardpalet hebben. Bij een piep blijven ze hangen en gaan ze er nog een paar keer overheen. Dan komt de pinpointer uit de zak, vervolgens de schep en dan pakken ze een beetje aarde met hun hand en houden die over de detector heen. Piept hij niet, dan gooien ze het weg. Wat piept dat houden ze. Dat is echt net een ballet!’
Wat dit ‘metaalvissen’ echt tot een mannenhobby maakt, is de detector, vertelt hij. ‘Bij mannenhobby’s zijn gadgets en apparaten heel belangrijk. Hier gaat het om metaaldetectoren, maar er moet gewoon iets zijn waarover ze kunnen ouwehoeren, over allerlei instellingen en extra gadgets die ze kunnen kopen om hun apparaat beter te maken. Dat ze eraan kunnen kloten, het kunnen afstellen, dat ze de illusie creëren dat ze beter zijn dan andere deelnemers.’
Terwijl de regen blijft komen, klinken op de mistige akker overal piepjes; 185 mannen bewegen zich op dezelfde manier over de zompige grond. Hun wandeling af en toe onderbrekend. De detector heen en weer zwaaiend. Bukkend. Wroetend. En weer verder. Af en toe een hand die de lucht ingaat, een glimlach, maar vooral gepiep.

Wat piept daar?