<div class="lead">
Vol goede moed begon Lieke Marsman aan het verkiezingsprogramma van de VVD. Nederland is een land vol gezellige, koppige mensen die voor niemand bang zijn, staat er. Man, wat voelt ze zich opeens koppig.
</div>
Het stof van de Amerikaanse presidentsverkiezingen moet nog neerdalen, maar zo langzamerhand is het tijd om vooruit te kijken naar onze eigen verkiezingen. Op 15 maart aanstaande gaat Nederland weer naar de stembus en zodoende opende ik dit weekend het VVD-verkiezingsprogramma op mijn computer. Vol goede moed begon ik de inleiding te lezen: &#8216;In onze hele geschiedenis zijn wij Nederlanders voor niemand bang geweest. Onze geschiedenis is er één van nieuwsgierigheid, van handel en van lef.&#8217;
Pardon? Ik kan me zo een aantal historische gebeurtenissen voorstellen waarbij Nederlanders wel degelijk bang zijn geweest. Het VVD-programma dat volgt is bovendien doordrongen van angst (hier kom ik zo op terug) en wie googelt op &#8216;VVD bang&#8217; leert dat de VVD zelf de afgelopen jaren in ieder geval bang is geweest voor onder andere te hoge kansspelbelasting, een woud aan oplaadpalen in Deventer en de val van minister van der Steur. 
Maar goed, zo letterlijk zal de VVD het wel niet bedoeld hebben. Ik moet de moed niet na één zin al opgeven. 
<q class="pull-right">Wie nu nog steeds niet bang is, is wel heel gezellig en koppig.</q>De tweede zin dan. &#8216;Onze geschiedenis is er één van nieuwsgierigheid, van handel en van lef.&#8217; Of de VVD nou wel of niet wil ontkennen dat Nederlanders wel eens bang zijn geweest, laat ze in ieder geval niet óók ontkennen dat mensen wel eens bang geweest zijn voor Nederlanders. Nieuwsgierigheid, handel en lef: toen Jan Peter Balkenende een aantal jaar geleden de Nederlandse VOC-mentaliteit prees, kreeg hij veel kritiek. Kritiek waar de VVD niets van geleerd heeft, zo blijkt. Twee zinnen verderop staat dat Nederland ‘het land van ontspannen met verschillen omgaan’ is. Waar de ontspannenheid van alle gezellige, koppige, optimistische, ‘gewoon leuke’, alledaagse, positieve, eigenwijze Nederlanders waar de rest van het programma mee vol staat vandaan komt, is zo al in de eerste alinea duidelijk geworden: wie ontkent dat er iets misgaat, heeft inderdaad weinig om gespannen over te zijn.
Maar wat wil de VVD nou eigenlijk? 
&#8216;Waar veiligheid voorheen ging over het weren van inbrekers uit je huis, zijn er nu ook zorgen over extremisme en terroristische aanslagen die onze woonkamers binnenkomen. Buitenlandse en binnenlandse veiligheid raken sterk met elkaar vervlochten. Het duidelijkst wordt dat door de grote migratiestromen die ook richting ons land komen. Wereldwijd zijn tientallen miljoenen mensen op de vlucht geslagen. Tegelijkertijd groeit de wereldbevolking explosief. Velen van de miljoenen mensen die elders worden geboren, zullen vroeg of laat naar Europa, en dus ook naar Nederland, willen komen.&#8217;
En ook:
&#8216;(…) deze tijd vraagt om waakzaamheid. Terroristen hebben als doel onze manier van leven te vernietigen en te vervangen door hun eigen barbaarse maatschappij. Maar dat zal hen nooit lukken. Hoe bang de aanslagen in Europa en daarbuiten ons ook maken, hoeveel verdriet ze ons ook doen: Nederland zal nooit zwichten voor terroristen.&#8217;
<q class="pull-left">Voorspelbare, flexibele regels, die niet voor iedereen gelden. Welja.</q>Wie nu nog steeds niet bang is, is wel heel gezellig en koppig. Veiligheid is de belangrijkste taak van de overheid, aldus de VVD. Om deze veiligheid te vergroten stelt de partij een algeheel boerkaverbod voor, schuwt het niet zaken te doen met ondemocratische regimes, en wil het ook zonder VN-mandaat aan kunnen vallen. Er moet veel meer geld naar defensie, veel minder geld naar ontwikkelingshulp. 
Integreren, aldus de VVD, betekent dat je positief tegenover onze samenleving staat, je je aanpast aan alle maatschappelijke normen en je in Nederland verdiept (voor hoe deze verdieping er uit ziet verwijs ik graag terug naar de eerste zinnen van het programma). Hoewel het hele programma volstaat met wat immigranten wettelijk gezien wel en niet mogen doen en denken mag er geen sprake zijn van ‘gedachtenpolitie.’ Iets verderop, wanneer het gaat over vrouwenemancipatie en discriminatie, staat echter: ‘Emancipatie en diversiteit kun je niet afdwingen met wetten.’ 
Dit soort vreemde tegenstrijdigheden komt meer voor. Een leuk voorbeeld: &#8216;Regels horen (…) voorspelbaar te zijn. Als ze te snel veranderen, bieden ze geen houvast meer. En regels moeten flexibel zijn. Niet elke regel hoeft voor iedereen te gelden.&#8217; 

Voorspelbare, flexibele regels, die niet voor iedereen gelden. Welja.
<h5 class="p1">51 zetels</h5>
Een belangrijke vraag in het programma: blijft Nederland wel Nederland? Als het aan de VVD ligt wel. Want: &#8216;We laten ons niet beperken. Zeker niet door dit soort tuig.&#8217; Het is dat Belgen geen Mexicanen zijn, anders zou je ieder moment een tussenkopje over het bouwen van een muur verwachten. Tussen de verschillende verkiezingsthema’s staan plaatjes van de gezellige onverzettelijke Nederlanders tot wie het programma zich richt. Nederlanders op een fiets, Nederlanders in een gymzaal (met Nederlands elftal-shirt) &#8211; heel gezellig. En allemaal wit. Duidelijk.
Dit verkiezingsprogramma bewijst dat Nederlanders wel degelijk bang zijn. En de VVD weet maar al te goed dat ze met het roepen van dingen als ‘meer veiligheid!’, ‘minder immigranten!’ ‘blijf van onze levensstijl af!’ aanspraak maakt op die angst. Niet om echt met een oplossing voor problemen te komen, maar om kiezers voor zich te winnen. In <a href="https://secure.cdn.vellance.com/usmedia/vvd/uploaded/attachment-files/343.pdf" target="_blank">een ander stuk</a> dat op de VVD-website te vinden is, lees ik dat de partij in maart 51 zetels hoopt te halen. Met een populistisch partijprogramma als dit zal dat wel lukken, moet men gedacht hebben.
Is er dan geen enkel lichtpuntje? Jawel. De VVD wil inzetten op onderwijs (in godsnaam, zet in op onderwijs, opdat we het nooit meer over VOC-mentaliteit hoeven te hebben) en schrijft bovendien dat we die almaar terugkerende Nederlandse koppigheid ook in moeten zetten &#8216;tegen iedereen die misbruik maakt van angst.&#8217; 
Waarvan akte. Ik voel mij vandaag meer dan ooit een koppige Nederlander.
<div class="info-box">
N.B. Dit stuk richt zich op de inleiding en hoofdstuk 1 uit het VVD-verkiezingsprogramma ‘Zeker Nederland’. Lees het hele programma <a href="https://secure.cdn.vellance.com/usmedia/vvd/uploaded/attachment-files/348.pdf" target="_blank">hier</a>.
</div>

Gerelateerd