Het ging weer diep, heel diep
Jaap Lisser, op 2 oktober op achtenveertigjarige leeftijd aan een hartstilstand overleden, was een bevlogen stedenbouwkundige in Almere, voetballer, topkok, en toneelspeler. Een jaar geleden stelde hij voor om in navolging van andere grote steden The Rough Guide voor Almere te maken; als een zoektocht naar spannende, verrassende plekken in deze nieuwe stad die nog geen vijftig jaar geleden op de tekentafel is ontworpen. Ook leek het hem boeiend een afgedankte mammoettanker naar Almere te slepen en te verbouwen tot theater. &#8216;Er worden hier wel meer scheepswrakken gevonden.&#8217;
Jaap was, zeggen collega&#8217;s, een pragmatisch utopist, wist wat haalbaar was en droomde van Almere en Amsterdam als één grote stad. Hij was forens, woonde in Amsterdam. Om de week &#8211; &#8216;het ene weekend cultuur, het andere natuur&#8217; &#8211; ging hij met zijn grote liefde Dorine naar hun huisje in Noord-Frankrijk om te wandelen, te koken voor vrienden en logés, te praten, te lachen en te lezen, vooral filosofie. &#8216;Het ging weer diep, heel diep,&#8217; zei hij dan tegen Dorine terug op weg naar huis.
Jacob Robert Lisser werd op 16 augustus 1963 geboren in Nijmegen, waar zijn vader, stammend uit een Joods geslacht van Amsterdamse diamantbewerkers, als elektrotechnisch ingenieur onderzoek verrichtte voor een groot bedrijf. Zijn moeder, die als kind tijdens de oorlog had moeten onderduiken, was docent Frans en geëmancipeerd. Trots vertelde Jaap, de jongste van vijf jongens, dat hij het eerste &#8216;sleutelkind&#8217; was. Nooit had hij het erg gevonden als zijn moeder niet thuis was als hij uit school kwam: nee, dan kon hij lekker drie eieren bakken zonder dat zij het zag.
Aan tafel thuis werd altijd fel gedebatteerd. Als kleintje had hij weinig in te brengen. Jaap was een verlegen en teruggetrokken jongetje, maar ook vroegwijs. Toen zijn grote broer, die tien jaar ouder was, een keer een meisje mee naar zijn kamer mocht nemen, kwam Jaap als achtjarig jongetje plotseling vanonder het bed tevoorschijn en zei in alle ernst: &#8216;Wanneer gaan jullie nou neuken?&#8217;
Het gezin verhuisde naar Hengelo, waar Jaap met tegenzin naar de middelbare school ging. Hij spijbelde en was volgens zijn broer Frank een &#8216;melancholieke puber&#8217; die somberde over het zinloos bestaan. Maar de grote broers namen Jaap al jong mee naar de kroeg en op vakantie naar de Vogezen. Met Frank, die in een band speelde, mocht hij een week mee op tournee. De familieband is altijd sterk gebleven.
Na zijn eindexamen ging Jaap naar de Ver-keersacademie in Tilburg en daarna studeerde hij stedenbouw aan de Technische Universiteit in Delft. Bij de techneuten viel hij op door zijn prachtige taalgebruik en filosofische overpeinzingen. Hij kon abstract denken en daar hadden zelfs zijn professoren moeite mee, maar volgens Jaap was alles logisch en helder, hij kende de literatuur, las de tijdschriften. Aan het studentenleven deed hij niet mee, hij woonde liever in Amsterdam. Daar, vertelt broer Frank, veranderde hij in korte tijd van een onzekere twijfelaar in een levenskunstenaar die samen met zijn vrienden met volle teugen wilde genieten; eruit halen wat erin zat. Hij ontdekte opera, concerten, musea, speelde toneel in een amateurgezelschap en begon met een huisgenoot te koken &#8216;lang vóór het voor een man sexy was om in de keuken te staan&#8217;. Elke avond wilden zij iets speciaals maken. &#8216;Eten bij Jaap&#8217;, een restaurant aan huis, werd een culinaire trekpleister.
Als stedenbouwkundige werkte Jaap in Amsterdam (De Baarsjes), Hengelo en Rijswijk. Hij was betrokken bij de aanleg van de Hogesnelheidslijn (HSL) en kwam tien jaar geleden in dienst bij de gemeente Almere, waar hij langzaam maar zeker een inspirator en teamleider werd die nooit zelf op de voorgrond wilde treden. Hij had een tomeloze energie, koesterde de vrienden die hij overal ter wereld opzocht, kon snel zin en onzin van elkaar scheiden en maakte &#8211; alleen voor intimi &#8211; het radioprogramma Dode Mussen. Hij zou weer een grote rol bij Toneelgroep Zout gaan spelen en kon zomaar op straat, thuis of in restaurants dwaze toneelstukjes opvoeren die buitenstaanders in verwarring brachten en vrienden de slappe lach bezorgden. &#8216;Maak van elke dag een feestje,&#8217; zei hij tegen Dorine uit diepe overtuiging, &#8216;ook op maandag.&#8217; Zijn vader, een man van weinig woorden, zei: &#8216;Jaap was een verdomd goed ingenieur.&#8217;
Suggesties voor deze rubriek? Mail naar uithetleven@vn.nl

Gerelateerd