<div class="wpg-element paragraph">
Thijs de la Court, wethouder duurzaamheid in Lochem, helpt zijn stad op onconventionele wijze aan een groene toekomst.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
&#8216;Samen energie produceren in Lochem. Doe ook mee!&#8217; De leuze staat op de wand van de &#8216;energiewinkel&#8217; in het Achterhoekse plaatsje. Aan een lange tafel van afvalhout ontvangt Thijs de la Court (57) zijn bezoek, koffie wordt gedronken uit stenen mokken.
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De la Court is namens GroenLinks wethouder duurzaamheid, maar zijn activiteiten hebben ver buiten de gemeentegrenzen aandacht getrokken. Lochem wordt in Nederland als voorbeeld gesteld voor hoe lokaal bestuur kan bijdragen aan een groene toekomst. Wat is het geheim van de wethouder?
&#8216;Thijs is lui,&#8217; zegt Hans Geerlink, penningmeester van LochemEnergie, de door vrijwilligers gerunde coöperatieve vereniging waarmee inwoners gezamenlijk groene stroom inkopen, en uitbater van de energiewinkel. &#8216;Althans, dat zegt hij zelf altijd. Anderen lopen het vuur uit hun sloffen, Thijs faciliteert.&#8217; Is het een pose of is het werkelijkheid? De la Court zegt niet voor niets in de energiewinkel te hebben afgesproken. &#8216;Ik ben ook maar een zetbaas. De echte creativiteit zit in de samenleving, bij de mensen hier aan tafel. Ik probeer nieuwe ideeën te stimuleren en initiatieven te ondersteunen.&#8217;
Op het zuiden
Toch is het verhaal van LochemEnergie ook beslist het verhaal van Thijs de la Court. Een jaar of zes geleden bleek het technisch mogelijk om lokaal groene energie te produceren. Bovendien waren alle ooit regionaal gewortelde energiebedrijven &#8211; in Lochem was dat Nuon &#8211; inmiddels overgenomen door grote buitenlandse partijen. &#8216;Die grote leveranciers zijn niet duurzaam en bovendien verdwijnt het rendement naar de aandeelhouders, niet naar de lokale samenleving,&#8217; zegt De la Court. Zo ontstond het idee dat inwoners van Lochem in een coöperatie hun eigen groene stroom zouden gaan produceren. Binnen de gemeente ligt een ideaal terrein voor zonne-energie: een afgedekte vuilstortplaats waar toch niet gebouwd mag worden: achthonderd meter helling, precies op het zuiden.
Aanvankelijk probeerde de wethouder het met hulp van een idealistische ondernemer, maar die kreeg geen transparant bedrijfsplan op papier. &#8216;En dat moet, want bij een coöperatie mag iedereen alles weten,&#8217; zegt De la Court. Toen besloot hij een groep actieve bewoners bijeen te brengen: de voorzitter van de buurtvereniging, de voorzitter van de zwemclub, dat soort mensen. In het plaatselijke sufferdje kwam een advertentie voor een bijeenkomst waar de vonk oversloeg: 650 aspirant-leden meldden zich aan. LochemEnergie was geboren en werd eind 2011 feestelijk gepresenteerd op de &#8216;Dag van de Duurzaamheid&#8217;.
Proeftuin
In de beginjaren ging het niet van een leien dakje, erkennen de betrokkenen in de winkel. Van de aspirant-leden werd maar de helft echt lid toen ze contributie moesten betalen. En een eigen zonne-energiepark bleek niet rendabel zolang ook coöperaties energiebelasting moeten betalen. &#8216;Terwijl die eigenlijk bedoeld is om vuile stroom te ontmoedigen,&#8217; zegt de wethouder verontwaardigd. Daarom fungeert LochemEnergie nu nog vooral als gezamenlijk inkoopkantoor voor groene stroom voor leden en als adviesbureau voor duurzame energie.
Ook heeft Lochem zich &#8211; met subsidie van het Rijk &#8211; opgeworpen als proeftuin van netbeheerder Alliander voor een nieuw stroomnetwerk dat bestand moet zijn tegen de spanningsschommelingen die nu eenmaal met groene stroom samenhangen. Voor dat project plaatst LochemEnergie zonnepanelen op het dak van het gemeentehuis, goed voor de stroom van tweehonderd Lochemse huishoudens. En in Den Haag voert de wethouder met anderen een lobby om de fiscale belemmeringen voor de eigen coöperatieve stroomproductie weg te nemen. Met succes, want in het regeerakkoord is dat voornemen uitgesproken, speciaal voor &#8216;coöperaties van particuliere kleinverbruikers&#8217;.
Slopen
Thijs de la Court wil de kennis die nu bij LochemEnergie wordt verzameld in de hele gemeente benutten. Bijvoorbeeld in de wijk Noorderbleek, waar we doorheen lopen en waar nogal wat problemen samenkomen. De sociale huurwijk uit eind jaren zeventig is hard toe aan een grote renovatie, maar de plaatselijke woningbouwcorporatie wil er als eigenaar niet te veel geld aan uitgeven. Bovendien ligt de wijk precies op de route tussen het centrum en het gloednieuwe gemeentehuis aan de stadsrand. Binnen het gemeentebestuur wordt daarom hardop gedroomd over het slopen van huizen om een echte entree te creëren. Maar daar zijn de bewoners van de wijk weer woedend over.
In dit krachtenveld treedt de wethouder naar eigen zeggen op als &#8216;manipulator&#8217;, maar dan wel &#8216;in alle openbaarheid&#8217;. Opbouwwerkster Denise de Jong kan erover meepraten. Zij staat op de brug te wachten en is door hem ingehuurd om de buurt te helpen &#8216;een stem&#8217; te geven. &#8216;Het heeft geen enkele zin om plannen door te duwen als je geen draagvlak creëert,&#8217; zegt De la Court. &#8216;Voor mij hoeft die doorgang niet per se, maar het kan de uitkomst van het proces zijn.&#8217;
De wethouder duurzaamheid wil dat Noorderbleek volledig klimaatneutraal wordt, met zonnepanelen op de daken en hergebruik van warmte, waarbij LochemEnergie dan weer kan optreden als stroominkoper en vertrouwenwekkende adviseur. Daarom spreekt hij met de bewoners over de eisen die ze voor de renovatie bij de woningcorporatie moeten neerleggen: &#8216;Zo&#8217;n grote investering in duurzaamheid is alleen rendabel voor de lange termijn, zeg ik dan, dus dan zou de wijk weer vijfentwintig jaar veilig zijn voor de slopershamer.&#8217; En met die &#8216;bewonerseisen&#8217; gaat De la Court vervolgens naar de directeur van de corporatie waarvan hij weet dat hij financiële problemen heeft. &#8216;Ik bied hem dan aan te helpen bij de financiering van het project. En wie weet zeggen de bewoners op de doorgaande route uiteindelijk dat ze wel willen verhuizen als ze een goed alternatief in de wijk krijgen aangeboden.&#8217;
Blanco cheque
In het nieuwe gemeentehuis &#8211; vrijwel klimaatneutraal &#8211; vertelt de wethouder over zijn jaren als ontwikkelingswerker in Gujarat in India. &#8216;Ik werkte daar voor projecten om conflicten te voorkomen tussen de lokale boeren met hun katoen- en graanplantages en de herdersvolken die met hun vee door die gebieden trokken. Maar welke werkelijkheid zie je? Het heeft weinig zin om met een vooropgezet plan te komen. Je moet vooral observeren en leren begrijpen. Met welke oplossingen komen de mensen zelf aan? Zo bleken die boeren hun velden na gebruik af te branden. Terwijl de kuddes die velden ook konden leeggrazen. Ik heb daar veel geleerd.&#8217;
Volgens Thijs de la Court is de overheid veel te veel op controle gericht. &#8216;Daarmee wordt de innovatie uit de samenleving gesmoord.&#8217; In de buurtschap Armhoede, waar de zonnecollectoren ooit moeten staan, werken bewoners en boerenbedrijven samen in een gesubsidieerd project om een &#8216;duurzaam energielandschap&#8217; te vormen. &#8216;Ik had daar een half miljoen voor beschikbaar. Het eerste wat de bewoners deden, was mijn plan de prullenbak ingooien. Natuurlijk heb ik nog even geprutteld, maar als ik nu zie waar ze zelf mee zijn gekomen, is dat zoveel sterker, zoveel breder gedragen, dan wat ik met mijn oppervlakkige kennis had bedacht.&#8217;
Een overheid kan niet alles controleren, wil hij maar zeggen. Maar in feite schreef de wethouder &#8216;een blanco cheque&#8217; uit en kreeg hij niet de klimaatneutrale leefomgeving die hij wenste. &#8216;Dat is niet erg. Want het laat zien dat ons systeem van voedselproductie de hinderpaal vormt omdat de methaanproductie van al die melkkoeien veel te groot is. Daar leren we enorm van.&#8217;
Naar de website van <a href="http://thijsdelacourt.nl/" class="normal" title="http://thijsdelacourt.nl/">Thijs de la Court</a>
Naar de website van <a href="http://www.lochemenergie.net/" class="normal" title="http://www.lochemenergie.net/">LochemEnergie</a>
</div>

Gerelateerd