‘Er zijn weinig mensen die meer genieten van een goede crisis dan een hoogleraar constitutioneel recht. We léven voor crisis. Het is ons beroep erover te schrijven en te praten,’ schreef professor Michael J. Gerhardt in 2002. Niet alleen kwam ‘the war on terror’ destijds – na de aanslagen van 9/11 – op stoom, ook was er electoraal geharrewar ontstaan na de presidentiële verkiezingen. Er moesten rechters aan te pas komen om te bepalen welke kandidaat – republikein George W. Bush of democraat Al Gore – had gewonnen. Er was kortom meer dan genoeg om over te schrijven en praten: ‘Als je een andere generatie wilt vinden die zulke binnenlandse, grondwettelijke uitdagingen heeft gezien, zul je terug moeten gaan tot de Amerikaanse Burgeroorlog.’

In Nederland kwam de rechtsstatelijke stresstest twintig jaar later in de vorm van een pandemie. Tijdens de coronacrisis namen diverse Europese overheden – waaronder de Nederlandse – maatregelen die erop gericht waren om...