<div class="lead">
Hoe kun je nou ja of nee zeggen over de 486 artikelen en voorstellen in het associatieverdrag met Oekraïne? Onderzoeksbureau Tertium roept daarom op: wees democratisch en doe niet mee aan het referendum.
</div>
Wij zijn voorstanders van referenda. Maar het referendum op woensdag 6 april over het associatieverdrag met Oekraïne is een zorgwekkend voorbeeld van hoe het dus niet moet. Een wezenlijk debat over de inhoud van het verdrag blijkt onmogelijk. Tekenend is dat de campagnesubsidie van de overheid onder meer wordt gebruikt om wc-papier te bedrukken.
Voor- noch tegenstanders van het verdrag zijn in staat zijn om uit te leggen waarom we ja of nee moeten stemmen. Jan Roos, de drijvende kracht achter het referendum, verklaarde zelfs trots dat hij het verdrag niet eens had gelezen. Wij hebben dat wel gedaan.
Het associatieverdrag bevat niet minder dan 486 artikelen en voorstellen. Daaronder bevinden zich een aantal concrete afspraken over handel. Zo mag de Oekraïne haar eigen automarkt met hogere invoerheffingen beschermen, en belooft het land dat het de Europese regels op het gebied van dierenwelzijn zal doorvoeren met het oog op de export van dierlijke producten. De politieke delen van het document bevatten enkel vage uitspraken, vrijblijvende intenties en open deuren. Zo stelt artikel 5 dat de Europese Unie en de Oekraïne ‘regelmatig een politieke dialoog op topbijeenkomsten’ zullen voeren, en gezamenlijk zullen streven naar ‘doeltreffendheid op het gebied van politiek en veiligheidsbeleid&#8217; en naar &#8216;meer internationale stabiliteit op basis van efficiënt multilaterisme.’
<q class="pull-left">Wij hoeven dit referendum niet te accepteren. Onze afwezigheid is een democratische daad. </q>
Is het mogelijk daar iets tegen te hebben? En zelfs als we ‘nee’ stemmen, dan zal er toch af en toe een politieke dialoog moeten plaatshebben om oorlogshandelingen te voorkomen? Zo staan er in dit verdrag 486 voorstellen, maar het is nauwelijks mogelijk om er een te vinden waarop een duidelijk voor of tegen mogelijk is. De meeste bepalingen gaan erom afspraken die al gelden binnen de EU, ook met de Oekraïne te maken zodat handeldrijven makkelijker wordt. Voor het hete hangijzer ‘afschaffen visumplicht’ is de oplossing gekozen om die afschaffing in een verre toekomst niet uit te sluiten. Daarvoor is de volgende formulering gekozen: ‘Erkennend dat het van belang is op termijn een visumvrije regeling in te voeren voor de burgers van Oekraïne, mits aan alle voorwaarden voor een goed beheerde en veilige mobiliteit wordt voldaan.’ Ook na een tegenstem, blijft die vage constatering van kracht. Eventuele aansluiting van de Oekraïne bij de EU is hoe dan ook nergens in het document aan de orde.
Ja of nee zeggen tegen dit soort afspraken, is dan ook absurd. Dat zou anders zijn als er bijvoorbeeld had gestaan: als Oekraïne zich aan de volgende afspraken houdt, volgt binnen tien jaar aansluiting bij de EU. In zo’n geval valt in ieder geval ‘voor en tegen’ makkelijk uit elkaar te houden.
Wij hoeven dit referendum niet te accepteren. Onze beslissing om thuis te blijven moet niet gezien worden als een teken van desinteresse of onverschilligheid. Onze afwezigheid is een democratische daad. Om te voorkomen dat je stem als thuisblijver op 6 april verloren gaat, roepen wij, Tertium, iedereen die vindt dat dit referendum niet plaats moet vinden op zich kenbaar te maken door een like op Facebook of een favorite Twitter.

Gerelateerd