In het boek Stad in Oorlog staan veel onbekende foto’s van de Amsterdamse oorlogsjaren. Auke Kok bekeek het beeld van de eerste Britse verkenners op de Dam.

‘Zij zullen later het vuur op de menigte openen.’ Zo staat het in het mooie boek Stad in Oorlog, en het blijft een fascinerend plaatje: de eerste geallieerde verkenners op de Dam met op de achtergrond enkele leden van de Duitse Kriegsmarine die het schouwspel zo te zien ontspannen gadeslaan. Boodschap: zó hangen ze wat rond in hun gevorderde herensociëteit Groote Club, zó knallen ze hun magazijnen leeg op duizenden onschuldige Nederlanders.

Maar het is zeer de vraag of het zo wel is gegaan. Het vuur werd zeker geopend, maar op de menigte? Als dat zo was — als de leden van de Kriegsmarine dus vanaf het balkon van de Groote Club hun automatische geweren op de mensenmassa richtten — dan konden die moffen wel bijzonder slecht mikken. Het balkon bevond zich vlak bij de menigte die op die maandag 7 mei 1945 op haar...