Internet
WikiLeaks heeft het hem weer geflikt. Je kunt van Julian Assange vinden wat je wilt, maar een feilloos gevoel voor publiciteit is hem niet te ontzeggen. Vorige week &#8216;onthulde&#8217; de klokkenluiderssite de Spy Files 287 documenten waarmee een &#8216;wereldwijde geheime spionage-industrie&#8217; aan het licht is gebracht. Het gaat om technologiebedrijven die surveillanceapparatuur verkopen aan geheime diensten en overheden. Ze bouwen virussen om computers onder controle te krijgen. Ze maken digitale muren om het internet te censureren. Ze leveren chips waarmee de precieze locatie van mobieltjes is te achterhalen.
Althans, dat is de boodschap die WikiLeaks de publicatie meegaf en die grif door de media werd overgenomen. Maar in feite bestaat de &#8216;gelekte&#8217; informatie uit openbare stukken, die met een beetje googelen ook boven water komen. Dat neemt niet weg dat er in de Spy Files wel degelijk westerse bedrijven staan van dubieuze statuur, omdat ze bijvoorbeeld software leverden aan het Egyptische regime om Skype-gesprekken van dissidenten te onderscheppen, of omdat ze techniek verkochten aan de Syrische overheid om internet te filteren. Voor de totstandkoming van hun schandpaal baseerden Assange en de zijnen zich onder meer op lijsten van deelnemers aan het ISS, een internationale beurs voor technologiebedrijven in de veiligheidsbranche. Ook de Nederlandse Fox-IT, Group 2000 en Pine Digital Security waren ooit op een ISS-bijeenkomst aanwezig. Maar uit de recente publicaties wordt niet duidelijk welke omstreden producten deze drie bedrijven nu precies zouden hebben geleverd of wie hun dubieuze afnemers zouden zijn. Voor Ronald Prins, mede-eigenaar van het berispte Fox-IT, zijn de druiven zuur. &#8216;Het is verschrikkelijk onterecht, we hebben nog nooit zaken gedaan met foute regimes. Afgelopen weekeinde werd ik ineens gebeld door klanten die zich afvroegen of ze nog wel met ons verder moeten.&#8217; Na het bekend worden van de Spy Files haastte Fox-IT zich om te reageren. In een persbericht op zijn website benadrukt het bedrijf dat zijn software &#8216;niet kan worden gebruikt om censuur te plegen&#8217;. Datzelfde zegt Mark Lastdrager, directeur-eigenaar van Pine Digital Security, dat ook een oorvijg krijgt van WikiLeaks. &#8216;Men wekt de suggestie dat we aan dictators leveren. Nou, wij leveren alleen zogenaamde lawful interception software aan telecombedrijven en internetserviceproviders. Die moeten op last van de wetgever het telefoon- en internetverkeer monitoren. Dat is allemaal wettelijk vastgelegd in fatsoenlijke landen. Maar omdat we in 2008 in Praag op de ISS-beurs hebben gestaan, komen we nu in de Spy Files voor. WikiLeaks schiet met hagel.&#8217; Als derde wordt het Almelose bedrijf Group 2000 genoemd. Managing director Richard Coppens: &#8216;Ik heb er geen moeite mee dat WikiLeaks toont dat het om een miljardenindustrie gaat, maar wel met de suggestie dat we dubieus zouden zijn. We hebben een code of business, we leveren niet aan discutabele landen.&#8217;
De boodschap van WikiLeaks mag dan ongenuanceerd zijn, de organisatie raakt wel een gevoelige snaar. In de wereld van digitale veiligheid en spionage is het onderscheid tussen goed en fout volatiel. Coppens neemt Egypte als voorbeeld. &#8216;Als je twee jaar geleden aan het Nederlandse ministerie van Economische Zaken had gevraagd of je in Egypte zaken kon doen, was het antwoord onvoorwaardelijk &#8220;ja&#8221; geweest. Het was nota bene een bondgenoot van het Westen.&#8217;
Volgens Lastdrager wordt de discussie deels veroorzaakt door het gebrek aan beleid. &#8216;Er is geen duidelijke nationale en internationale wetgeving. Maar Europa is wel bezig met richtlijnen.&#8217; Coppens: &#8216;Het is mooi als die internationale afspraken er komen. Maar dan moeten bedrijven die de wet overtreden, zoals nu bijvoorbeeld in Duitsland, Frankrijk en Italië, wel in het strafbankje worden gezet.&#8217; Ook Fox-IT juicht op haar site de komst van een Europees handvat voor de export van aftaptechnologie toe. Maar tegelijkertijd heeft directeur Prins twijfels. &#8216;Ik vraag me af of we daarmee zijn geholpen. Zo&#8217;n pittig lijstje met landen waar je weg moet blijven is ook meteen een middel om je achter te verschuilen. Staat een land er niet op? Dan doen we toch gewoon zaken?&#8217;
Zou volledige openheid niet veel problemen voorkomen? Gewoon laten zien met wie je in zee gaat? Fox-IT laat in brochures weliswaar weten dat ze &#8216;een geheime dienst in het Midden-Oosten&#8217; als klant heeft, maar wil niet zeggen om welk land het gaat. Eigenaar Ronald Prins: &#8216;Als je een contract hebt met een veiligheidsdienst, bestaat dat bij gratie van geheimhouding.&#8217; Hij is niet per se tegen transparantie: &#8216;Maar dat kan alleen als iedereen open is, zonder uitzondering. Je kunt dan niet bij wijze van spreken een land als Israël een uitzonderingsstatus geven. Dan sta je met één-nul achter.&#8217; Ook Lastdrager ziet het niet gebeuren. &#8216;Het ligt te gevoelig in onze branche. Het is een niche, waar informatie over veiligheidszaken geheim dient te zijn.&#8217;
WikiLeaks heeft aangekondigd dat het de komende weken met nieuwe onthullingen komt.

Harry Lensink

Gerelateerd