Overzicht van gevechten en gebeurtenissen in Uruzgan in november en december 2006
Is het rustig in Uruzgan? Nee, maar er is wel minder oorlog dan in Helmand en Kandahar. Het gaat echter veel te ver om, zoals Elsevier op 22 december deed, de Nederlandse militairen te feliciteren met het feit dat het greep op Uruzgan heeft weten te krijgen. (Ter illustratie: op diezelfde dag kwamen vlakbij Tarin Kowt vijf Afghaanse politiemensen door een bermbomaanslag om het leven.)
De afgelopen twee maanden zijn er doden en gewonden gevallen bij verschillende incidenten:
<ul>
<li>Zeventig Talibanstrijders omgekomen, nadat een groep van honderdvijftig Taliban een patrouille in de Chora-vallei had aangevallen. Later is het aantal slachtoffers bijgesteld van zeventig naar dertig (28 oktober 2006).</li>
<li>Elders werden een Navo-soldaat gedood en acht gewond door een aanslag (29 oktober).</li>
<li>Nederland leidt vanaf 1 november 2006 voor zes maanden de ISAF-missie in het zuidelijk deel van Afghanistan. Op de internationale basis in Kandahar nam generaal-majoor Ton van Loon het Regional Command South over van de Canadese generaal David Fraser. Als commandant RC-S leidt Van Loon de internationale troepenmacht in Zuid-Afghanistan dat de provincies Nimroz, Helmand, Kandahar, Uruzgan, Day Kundi en Zabul omvat. In deze zes provincies bevinden zich militaire eenheden uit onder meer Nederland, Canada, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten, Roemenië, Australië en Denemarken. Hun taak is de Afghaanse regering te ondersteunen bij de wederopbouw van het land, het creëren van een veilige en stabiele omgeving en de opbouw van een goed bestuur. (Bron: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061101_overdrachtrcs.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061101_overdrachtrcs.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061101_overdrachtrcs.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>Op 7 november vielen VS-slachtoffers bij Char Chino en werden twee tanks opgeblazen, op 6 november werd een legerkamp van het Afghaanse leger (ANA) aangevallen waarbij vijf ANA sneuvelden.</li>
<li>F-16 jachtvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht leverden op 7 november andermaal luchtsteun aan Canadese ISAF-eenheden in de provincie Kandahar door inzet van hun wapens. Ook ondersteunde een Apache coalitiepartners in de omgeving van Deh Rawod.</li>
<li>Het ministerie van Defensie meldt dat er in de periode 29 oktober &#8211; 9 november vier ‘gevechtscontacten’ door de Nederlandse Air Task Force zijn uitgevoerd (F16’s en Apachehelikopters). Weergave van het ministerie van Defensie: ‘In de afgelopen periode heeft de Air Task Force viermaal luchtsteun verleend. Nederlandse gevechtsvliegtuigen gaven driemaal assistentie aan Britse ISAF-troepen in de provincie Helmand. De vierde keer kwam een Nederlandse Apachehelikopter een Britse eenheid te hulp tijdens een vuurcontact. Alle vier de interventies verliepen succesvol. (Zie: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061109_periodiek.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061109_periodiek.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061109_periodiek.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>De afgelopen tijd (dat wil zeggen van 9 -16 november) zijn er geen gevechtscontacten met grondtroepen geweest in de provincie Uruzgan. Wel hebben Nederlandse militairen op 12 november een wapendepot geruimd ten noorden van de stad Tarin Kowt, zonder een schot te lossen (toevoeging Harm Ede Botje: doordat werd bemiddeld met stamoudsten). Vijf mensen werden gevangen genomen en overgedragen aan de Afghaanse autoriteiten. Later kwamen ze weer vrij omdat naar de mening van het Afghaanse Openbaar Ministerie te weinig wapens waren gevonden om te spreken van een wapenopslag. (Zie: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061116_overzicht.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061116_overzicht.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061116_overzicht.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>Bij een actie in Tarin Kowt werden twee Taliban(?)-rebellen gevangen genomen (12 november).</li>
<li>Bij Khas werden twee Taliban-‘commandanten’ gevangen genomen, en nog tien andere Talibanstrijders (19 november).</li>
<li>Bij gevechten bij Deh Rahwod werden veertig Talibanstrijders door de Afghaanse politie gedood (23 november).</li>
<li>Een Nederlandse F16 heeft afgelopen week luchtsteun geleverd aan coalitiepartners nabij Kandahar, nadat een eenheid in contact was geraakt met Afghaanse strijders. (Weergave <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061124_periodiek.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061124_periodiek.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/11/20061124_periodiek.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>In het district Tarin Kowt wordt op 25 november de dood van vijftig Taliban gemeld (niet geheel duidelijk of dit op de vorige melding slaat). Volgens de BBC gaat het om ‘twee verschillende’ clashes. Ook zouden twaalf burgers gesneuveld zijn door luchtaanvallen.</li>
<li>Bij Tarin Kowt wordt de dood van zeven Taliban en vier gewonden gemeld in de Darishan-streek (3 december).</li>
<li>De patrouillebasis Poentjak (12 km noordoost van Kamp Holland) is op vrijdagavond 1 december om tien voor negen lokale tijd onder vuur genomen door een onbekend aantal strijders. Een nabijgelegen Afghaanse politiepost werd eveneens belaagd. Vanaf grote afstand is met geweren en mortieren op de patrouillebasis geschoten. De Nederlanders vuurden terug met de boordwapens van de pantservoertuigen en klein kaliber wapens.Een Pantserhouwitser gaf vanaf Kamp Holland ondersteuning met lichtgranaten. Ook zijn er Nederlandse Apaches ingezet, maar die hebben hun wapens niet gebruikt.</li>
<li>De Nederlandse militairen kwamen er zonder kleerscheuren vanaf. Wel liepen twee Afghaanse politieagenten lichte verwondingen op, waarvan eentje door eigen vuur door de Nederlanders. De ander schoot zichzelf in de voet. Zij werden opgenomen in het Nederlandse hospitaal op Kamp Holland en al snel weer heen gezonden. Of aan vijandelijke zijde slachtoffers zijn gevallen, is onduidelijk. Wel is een mortierpositie uitgeschakeld. Poentjak wordt gebruikt om permanent in het gebied aanwezig te kunnen zijn, een tactiek die hoort bij de Nederlandse inktvlekstrategie. Eerder werd een dergelijke basis betrokken in de buurt van Deh Rawod. Op de versterkte post zijn Nederlandse militairen gelegerd, en op de kleinere posten er om heen Afhgaanse politie-agenten. De Nederlanders draaien er per toerbeurt diensten. (Zie: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061203_poentjak.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061203_poentjak.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061203_poentjak.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>Nederlandse militairen van de A-Koningscompagnie hebben tussen 3 &#8211; 11 december mortiersteun verleend aan de ANP op een forward base(vermoedelijk Ma’Sum Ghar) van de Canadezen in Kandahar, daarna keerden zij terug naar Kandahar. De Nederlanders kregen tijdens een persconferentie van de Navo in Kandahar een compliment omdat ze ‘schouder aan schouder’ met de Canadezen hadden gevochten.</li>
<li>In het zuiden van Afghanistan is de operatie Baaz Tsuka opgestart. Los van deze operatie leverden Nederlandse F-16’s afgelopen week tweemaal steun aan coalitie-eenheden die in gevecht raakten met vijandelijke strijders in de provincie Helmand. (Zie het periodiek overzicht <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061221_periodiek.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061221_periodiek.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061221_periodiek.aspx">ministerie van Defensie </a>21 december.)</li>
<li>De Nederlandse vooruitgeschoven post Poentjak werd afgelopen week opnieuw beschoten door Afghaanse strijders. Twee militairen raakten daarbij licht gewond. Een militair kreeg een granaatscherf in zijn bil, een ander werd geraakt door een wegspattende steen. Inmiddels werken genisten verder aan de versteviging en bescherming van de locatie in Poentjak.</li>
<li>Vijf Afghaanse politieagenten gedood bij een bermbomaanslag in de buurt van Tarin Kowt (22 december). (Bron: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061222_aanslag.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061222_aanslag.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061222_aanslag.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>Nederlandse ISAF-militairen schieten (letterlijk) te hulp als Talibanstrijders de voorpost Poentjak (twaalf kilometer ten noordoosten van Tarin Kowt) onder vuur nemen (23 december). Eerder op de dag schakelden verkenners van het Korps Commando Troepen van de Task Force een vijandelijke waarnemer uit nadat duidelijk was geworden dat hij een serieuze bedreiging vormde. Waarnemers zijn verantwoordelijk voor vuurleiding van de vijand en vormen daardoor een van de grootste bedreigingen voor onze troepenmacht. De waarnemer is aangegrepen met geweervuur. Hij is hierbij waarschijnlijk om het leven gekomen. (Weergave: <a href="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061223_nederlandersschietenafghaansepolitietehulp.aspx" onclick="windowObj = top.open('http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061223_nederlandersschietenafghaansepolitietehulp.aspx','new60124','width=800,height=600,directories=no,location=no,menubar=no,resizable=yes,scrollbars=yes,status=no,toolbar=no');if (windowObj != null) {windowObj.focus()};return false;" class="normal" title="http://www.mindef.nl/actueel/nieuws/2006/12/20061223_nederlandersschietenafghaansepolitietehulp.aspx">ministerie van Defensie</a>)</li>
<li>In totaal worden in vier maanden Uruzgan (augustus-november) acht aanvallen met IED’s (bermbommen) gemeld.</li>
</ul>
Meer Uruzgan Onderstaande informatie komt uit de internationale pers en is niet altijd verifieerbaar.
Dat het niet rustig is in Uruzgan blijkt verder uit onder meer:
<ul>
<li>De schatting dat na de succesvolle (?) operatie-Medusa bij Kandahar in september-oktober een deel van de overgebleven Talibanstrijders naar het ‘Nederlandse’ Uruzgan gevlucht zou zijn en zich daar gehergroepeerd zou hebben.</li>
<li>Een peiling van de Asia Foundation onder de Afghaanse bevolking in alle provincies van Afghanistan, maar om veiligheidsredenen niet in Uruzgan en Zabul kon plaatsvinden. Bij de poll toonden zich overigens maar 4 van de 10 Afghanen optimistisch over de veiligheidssituatie in het land.</li>
<li>Een persconferentie van onderminister Nicholas Burns in Washington (21 november) waarin hij de situatie in Kandahar, Uruzgan en Helmand schetste: ‘Nato has taken the fight to the Taliban forces in those three provinces’. Overigens met vermelding dat daar veel slachtoffers vallen en de raadselachtige uitspraak: ‘And we’re very pleased to see the way that Canada and the Netherlands and the UK have acquitted themselves. Each of these three countries has taken a significant number of casualties among its forces’. (Noot: Nederland op dat moment 4 in geheel Afghanistan)</li>
</ul>
Veiligheidssituatie in het gehele zuidelijke ISAF-gebied:
<ul>
<li>Operatie-Medusa (zie boven) waarschijnlijk toch minder succesvol dan in oktober na afloop gemeld. Er zouden duizend doden gevallen zijn onder de opstandelingen. Maar ook burgerslachtoffers, die de boodschap ‘vlucht, er gaat geschoten worden’ niet opgevolgd hebben.</li>
<li>Er wordt ondanks ‘Riga’ nog steeds een tekort van vijfentwintighonderd Navo-militairen gemeld. Wel zouden sinds Riga door enigszins versoepelde caveats (inzetbaarheidsbeperkingen) twintigduizend ISAF-militairen enigszins ‘flexibeler inzetbaar’ zijn geworden.</li>
<li>Operatie Baaz Tsuka (start 15 december), vervolgoperatie op Medusa, in het Pandjwai en Zahri district ten westen van Kandahar. De Navo wijst erop dat hier slechts verdedigend gevochten zou worden, ‘als het niet anders kan’ en dat wederopbouw voorop staat. Een troepenmacht van 2500 Esten, Britten, Canadezen, Amerikanen en Nederlanders voeren de acties uit, samen met de luchtmacht. Nederland neemt deel met de A-Koningscompagnie van het 11e Infanteriebataljon Luchtmobiel (gelegerd in Kandahar, niet Uruzgan) en een onbekend aantal F-16’s en Apaches. Eerste inzet van Nederlandse soldaten gemeld op 21 december. De Canadese pers laat zien dat er wel degelijk sprake is van een militaire actie: vlak voor kerstmis zou de plaats Howz-e-Madad, 40 km ten westen van Kandahar, zijn omsingeld, waar negenhonderd Taliban ‘in de val zitten’ en hoe dan ook uitgeschakeld zullen worden. Er zouden tot kerstmis al vierhonderd doden aan de kant van de opstandelingen zijn gevallen.</li>
<li>(De noodzaak van) Baaz Tsuka bewijst dat de Taliban nog aan de voordeur van Kandahar staan, waar de stad zelf trouwens ook bijna dagelijks door aanslagen wordt opgeschrikt. Kandahar was de hoofdstad van het Talibanbewind.</li>
</ul>
Veiligheidssituatie in geheel Afghanistan Het novemberrapport van de Joint Cooperation and Monitoring Board (VN) wordt veel te weinig genoemd maar liegt er niet om:
<ul>
<li>In een derde van het land heerst ‘insurgency’ (andere berichten stellen dat slechts twintig procent van Afghanistan onder controle van de centrale regering Kaboel staat).</li>
<li>Het aantal terreuraanslagen in 2006 is vier keer zo groot als in 2005 en bedraagt zeshonderd aanslagen per maand (20 per dag);</li>
<li>Waarbij eind 2006 naar schatting vierduizend doden zullen zijn gevallen;</li>
<li>Waarvan weer duizend burgerslachtoffers;</li>
<li>En van die vierduizend meer dan de helft in de maanden september-oktober-november (Bron: AP).</li>
<li>Operatie-Medusa bracht de Taliban een forse slag toe, leidde tot lichte verbetering in oktober-november, maar het geweld neemt weer toe.</li>
<li>De zwakte van de ANP en het ontbreken van rule of law zijn de voornaamste oorzaken van de instabiliteit.</li>
</ul>
Anderen zijn op hun manier nog pessimistischer:
<ul>
<li>De gouverneur van de Pakistaanse North Western-Province, generaal Jan Orakzai, zei op 5 december tegen de Sunday Times dat het woord ‘opstand’ niet meer op zijn plaats is, maar van Pashtun-verzet zoals dat tijdens de eerste Anglo-Afghaanse oorlog een eeuw geleden. Maar, volgens hem kunnen nog geen vijftigduizend militairen in vijftien jaar die oorlog tegen de Taliban winnen.</li>
<li>De Canadese minister van Buitenlandse Zaken Peter Mackay beweert dat dagelijks zo’n dertigduizend Pashtunstrijders de Pakistaans-Afghaanse grens ongemoeid passeren. Dat aantal heeft vraagtekens opgeroepen. Dergelijke aantallen zouden gemakkelijk waar te nemen (en uit te schakelen) zijn. Niettemin: vergelijk de uitspraak van Mackay met die van de Nederlandse commandant Arie Vermeij (september 2006): acties tegen de Taliban ‘is dweilen met de kraan open’.</li>
<li>DIA-chef generaal Maples tegen het Senate Armed Services Committee: ‘In 2007, insurgents are likely to sustain their use of more visible, aggressive and lethal tactics’ en CIA-director Michael Hayden, idem, dat de Taliban zich ondanks de verliezen in Medusa heeft weten te versterken.</li>
</ul>
Nog wat pessimistische cijfers:
<ul>
<li>In 2006 zijn er in Afghanistan honderdtwintig zelfmoordaanslagen gepleegd, waarbij 230 doden zijn gevallen (volgens ISAF: 270 Afghaanse doden en zeventien ISAF-soldaten). Dat is veel meer dan in 2005, toen ongeveer twintig zelfmoordaanslagen zijn gepleegd.</li>
<li>In 2006 zijn 57 Canadese, 38 Britse, vier Nederlandse en meer dan zeventig Amerikaanse militairen om het leven gekomen in Afghanistan. Bij OEF (wat niet hetzelfde is) in 2006 in totaal (circa) tweehonderd, een kwart van het totaal sinds oktober 2001, toen de oorlog tegen de Taliban begon.</li>
<li>De opiumteelt beleefde in 2006 een stijging van zestig procent, een nieuw record. Nu levert Afghanistan meer dan tachtig procent van de wereldbehoefte. De opbrengsten zijn het vliegwiel voor de opstand. De Taliban betaalt een omgekochte regeringssoldaat, of politieman driehonderd dollar per maand. In regeringsdienst verdient hij vijftien dollar.</li>
</ul>
Het Musa Qala dilemma Begin september sloten de Britten, meer uit nood en de gevechtsuitputting nabij, in Musa Qala (Helmand) een akkoord met stammen. Die (her-)kregen hun autonomie ten koste van decentrale regering in ruil voor de toezegging dat ze de Taliban op afstand zouden weten te houden. Het was aanvankelijk ruim een maand beloftevol en rustig, de Britten trokken zich terug uit tamelijk kansloze gevechtssituaties en konden zich concentreren op de consolidatie van Kandahar.
De vraag is nu: of het Musa-Qala-model ook in de rest van zuid-Afghanistan moet worden toegepast, in ruil voor een halve overgave? Of moet er militair worden doorgepakt, ook met grof geweld vanuit de lucht. Hierbij zullen dan onvermijdelijk burgerslachtoffers vallen waardoor de opbouw wordt verstoord. De Verenigde Staten zijn nogal sceptisch over het MQ-model. Gouverneur Daoed van Helmand, een bemiddelaar bij de MQ-deal, is half december ontslagen en vervangen door Wafa, een tegenstander van Musa Qala-isering. Het MQ-model is ook door Pakistan in september in de eigen grensstreek toegepast na kritiek (van alle ISAF-landen en Afghaanse president Hamid Karzai) dat de grens met Afghanistan zo lek is als een mandje. Maar op 26 december kondigde Pakistan aan dat het de grens gedeeltelijk toch gaat dichten met prikkeldraad en landmijnen, na aanhoudende kritiek over Taliban-activiteiten. Maar ook dit is weer tegen de zin van Afghanistan omdat Pakistan de grens (de Durandlijn) aanhoudt die de Britten eind 19e eeuw arbitrair getrokken hebben.

November/december: Gevechten in Uruzgan