Pop
Eindelijk, eindelijk: &#8216;Neil Young Archives Vol. 1&#8217; is verschenen. Het levensproject van de Canadese zanger had, in de ruim twintig jaar dat eraan is gewerkt, onder zijn fans legendarische vormen aangenomen.
Laten we eerst even vooraf vaststellen, om misverstanden te voorkomen, dat in ons boek Neil Young onbetwist een grootheid is. Laten we tegelijk constateren dat het een absoluut voorrecht is nu (een deel van) zijn persoonlijke archief te mogen bezitten. Een voorrecht waarvoor wij zelfs bereid zijn te vergeten dat voor een dergelijk grootschalig project een aantal van vijftien nooit uitgebrachte songs misschien wat karig is. En dat we de opnamen van Live at the Fillmore East en Live at Massey Hall al in huis hadden en nu dus dubbel hebben.
niet voor krap behuisden
Ook in het echt blijkt Neil Young Archives Vol. 1 legendarische vormen te hebben: ruim dertig centimeter hoog en bijna twintig breed en diep is het fysiek een van de grootste muziekcollecties die in de winkel te koop is. De Neil Young-fan kan maar beter niet te krap behuisd zijn. Overigens gelden die maten niet voor de versie met (acht) cd&#8217;s, die wat handzamer is. Ze hebben betrekking op de Archives op dvd of blu-ray (beide tien schijven). Met name dat laatste formaat is voor Young van wezenlijk belang geweest. Op de vraag waarom het zo lang heeft moeten duren, geven de samenstellers van de box namelijk standaard als antwoord dat voor de beste presentatie van dit archief de techniek nog moest worden uitgevonden. Blu-ray. Een stap verder dan dvd. Waarborg voor een nóg betere geluidskwaliteit. Met, anders dan bij dvd, de mogelijkheid te navigeren door beeldinformatie terwijl muziek wordt afgespeeld. Op de bij de Archives horende website doet Neil hoogstpersoonlijk een beroep op zijn gehoor: &#8216;You want the best package, blu-ray is for you.&#8217;
Gepeuter
Maar ik heb geen apparaat dat blu-ray kan afspelen. Ik ben ook niet van plan er een te kopen voor het ontluiken van deze Archives. Ik zal het moeten doen met de versie op dvd. En dat heeft zo zijn consequenties. Natuurlijk: met de muziek in het algemeen, die in deze nieuwe uitgave helderder klinkt dan ooit, is niets mis. En de zeldzame video&#8217;s maken dan wel een gedateerde indruk, ze zijn soms ook grappig of spannend en in een enkel geval niets minder dan een openbaring.
Maar de Archives als geheel? Gebruiksvriendelijk is anders. Young heeft de muzikale variant op het Ikea-meubel gefabriceerd. Geleverd zonder gebruiksaanwijzing. Een fantastische schatkist, maar verdomd lastig te openen.
Waarbij ik niet uitsluit dat het helemaal aan mij ligt. Het begint meteen al: ik krijg het boek, &#8216;236-page full-color hardbound&#8217;, niet uit de doos gepeuterd. Dan maar het hele geval op zijn kop gezet en&#8230; schudden maar. Vrijwel meteen komt het met een smak op de grond terecht. Bladerend bedenk je hoe leuk het is om handgeschreven teksten en krantenartikelen van vroeger te bestuderen. Maar waarom, vraag je je af, moet het lijken alsof oma Young ze zelf heeft ingeplakt? Schijnbaar lukraak. Net bij de stukken die je verder zou willen lezen, begint er pardoes een ander artikel.
Prehistorisch
Ik zou u, beste lezer, liefst persoonlijke details willen besparen, maar in dit geval gaat het niet anders. Ik heb thuis verscheidene geluidsinstallaties. Slechts één daarvan kan dvd afspelen, en wel zonder beeld. De Sony Playstation 2 in de huiskamer doet het ook, maar dan moet je weer muziek luisteren via de televisie. Dat vind ik onplezierig. Nee, het kan niet anders: de Archives moeten worden afgespeeld via de computer. Ik kan de muziekbestanden van mijn laptop via goede speakers beluisteren, maar bij dvd&#8217;s gaat dat niet. Zodoende hoor ik de Archives van de zo met de geluidskwaliteit van muziek begane Young via de gammele boxjes van mijn computer. Dat zal nooit de bedoeling zijn geweest.
Vervolgens moet ik een raadsel oplossen. Waar zijn de door Neil Young beloofde &#8216;hours of video&#8217; nou? Hij zal toch niet de bewegende beelden van prehistorische platenspelers en aftandse bandrecorders bedoelen die zijn team heeft toegevoegd? Gewoon: omdat je toch ergens naar moet kijken als de muziek speelt.
Pas op dag drie heb ik de oplossing gevonden. Via het menu van de dvd kun je naar een tijdlijn van de loopbaan van Neil Young gaan. Die had ik wegens te saai eerst links laten liggen. Op die tijdlijn zitten sommige memorabilia, zoals foto&#8217;s en setlists, met een punaise vast. Als je vervolgens op die punaise drukt kun je &#8211; het werd tijd &#8211; een video afspelen.
Pfffh.
En ik maar denken dat die nieuwe techniek er was om het voor de mensen eenvóúdiger te maken.
Neil Young Archives Vol. 1 (1963-1972), cd € 119,-, dvd € 225,-, blue-ray € 299,-

Neils Ikea-meubel