Fotodocument / Kartografische oorlog

Op 15 mei 1940 trokken Duitse soldaten van het 39ste legerkorps Amsterdam binnen over de Berlagebrug. Van die intocht zijn foto’s bewaard gebleven. Op een van die foto’s is een kaart van Amsterdam te zien. Een ambtenaar van de gemeente staat ermee voor het stadhuis op de Oudezijds Voorburgwal. Het is een grote kaart; breder dan twee mannen en zo hoog als een halve. Aan de bovenkant van de kaart zitten twee touwtjes; het is alsof hij net van de muur is gehaald. De kaart werd aangeboden aan de Duitse commandant om zijn troepen wegwijs te maken in de stad.

Een kaart als cadeau. Het is alsof de stad als een hond op haar rug gaat liggen en zegt: ‘Toe maar, hier zijn mijn grachten en pleinen, mijn ziekenhuizen en kerken, mijn kazernes en kantoren, mijn water en land. Neem.’

Nu zou zo’n cadeau niet meer nodig zijn; Google Earth vertelt meer dan een kaart van Amsterdam schaal 1:10.000. En je kunt je afvragen of het toen nodig was. Amsterdam was in 1940...