<div class="lead">
Afgelopen vrijdag overleed op 72-jarige leeftijd Miep Brons, zakenvrouw, ex-uitbater van videotheken en echtgenote van de onlangs overleden ondernemer en kunsthandelaar Loek Brons. Lees uit 1989 dit geweldige interview van Marjo van Soest met haar. &#8216;Als vrouwen slim zijn, gunnen ze hun man dat pornofilmpje.&#8217;
</div>
Samen met haar man Loek bouwde Miep Brons eerst een keten van honderdvijftig textielzaken op: Brons Textiel. Zo’n acht jaar geleden werden de goedlopende zaken verkocht aan Jan Zeeman. Loek ging kunstgeschiedenis studeren aan de VU, haalde zijn doctoraal cum laude, heeft nu zijn eigen galerie. Miep begaf zich in de videohandel. Zeventien videotheken heeft zij nu, ondergebracht in vier bv’s. Directie en inkoop: Miep en zoon Erik. ‘Dit,’ zegt Miep Brons met een brede armzwaai in de richting van haar salon, ‘had ik graag aan mijn vader laten zien. Wat zou hij hebben genoten! Hij was kippeslachter. Twaalf jaar geleden is hij overleden. Mijn zaak in Arnhem heb ik op de verjaardag van mijn vader geopend.’
We staan op een dakterras aan de Amsterdamse Apollolaan, tegenover het Hilton Hotel. Zojuist zijn de metershoge stalen hekken rond huize Brons voor me geweken, en mocht ik Mieps domein betreden. Het terras ziet uit op een privé-tennisveld, met daaraan grenzend een gebeeldhouwd schaakspel met manshoge stukken, dat in Alice in Wonderland niet had misstaan. ‘Loeks hobby,’ zegt Miep. ‘Kunst.’
Een enkel herfstblad ritselt tussen het geel, paars en groen van Mieps plastic klimop, die het terras tegen nieuwsgierige blikken moet beschermen. Op de tuintafel hurkt een katteduo in marmer; Mieps twee echte angora’s slapen binnen. Ze troont me mee het echtelijk slaapvertrek in, dat het midden houdt tussen een boudoir en een kantoor. Een spiegelwand van plint tot plafond verdubbelt de ruimte. Kussens en beddesprei zijn bestikt met panters in gouddraad. Aan het voeteneind van het ledikant een breed werkblad dat wordt gedomineerd door twee ultramoderne telefaxen. ‘Hier gebeurt alles,’ zegt Miep. ‘Hier doe ik zaken, hier rust ik uit, hier fax ik ’s nachts naar de bakker da’k verse broodjes wil. En hier bedenk ik modelletjes voor een nieuwe jurk. Erik, haal jij eens iets lekkers voor ons.’
Zoon Erik neemt de bestelling op: een tom-pouce voor Miep, een warme appelbol voor mij. Op het zilveren kleed van de salontafel staan nog meer lekkernijen uitgestald: bonbons, koekjes, gemengde noten. ‘Het is hier altijd Mieps Party Service,’ zegt de gastvrouw. ‘Iedereen kan langskomen, er is genoeg.’
‘Met die bank kun je alle kanten op,’ zegt Miep als ze ziet dat mijn blik rust op het hoefijzervormig leren zitmeubel. ‘Je kunt hem in een lange sleep zetten. Met Loeks afstuderen hebben we er met zestig man op gezeten.’
Twee wanden van de salon hangen vol met schilderijen van Willink. Lijst naast lijst, er kan nog net een handpalm tussen. En vanaf mijn plek aan de salontafel zie ik het staatsieportret dat de fotograaf Maplethorpe maakte van Miep. ‘Toen wij die jongen kenden was hij nog niet beroemd,’ zegt Miep. ‘Gewoon een aardige kennis van Loek. Wisten wij veel dat zijn foto’s zoveel waard zouden worden.
Je zult mij niet horen zeggen: geld maakt niet gelukkig. Dat vind ik zo’n dooddoener. Het is heerlijk om zomaar een winkel binnen te stappen en te kopen wat je mooi vindt, zonder op het prijskaartje te hoeven letten. Maar met je kinderen moet je uitkijken. Je moet ze voorleven dat er grenzen zijn — ook als er geld genoeg is. Erik en ik werken hard samen. Hij is niet het verwende zoontje van de bazin. Het personeel draagt hem op handen. Toen hij pas bij de zaak kwam, moest ik hem daar wegsleuren. Hij kon dag en nacht films kijken. Toen Spetters net uit was, kon hij alle teksten meezeggen. Nu hebben we een afspraak: hij zoekt de titels uit, ik ben het brein en bedenk de slogans. Hij moet iets zelfstandigs hebben met zo’n moeder naast zich.’
<h5>Hartstikke koopziek</h5>
In slogans bedenken was Miep altijd al goed. Haar loopbaan begon met een slogan. Als veertienjarig Velps meisje deed ze mee aan een prijsvraag van de zaak van Loek. Het eind van ’t puzzelen is gekomen, de garantie blijft bestaan, koop de sportkous van uw dromen, wie de sok past trekt hem aan. Op de laatste regel rust het copyright van Miep. Ze won de hoofdprijs, tien gulden. Later werd ze aangenomen in de eerste en toen nog enige zaak van de twaalf jaar oudere Loek. Ze verdiende zevenenzestig gulden bruto per maand. Van haar vader moest ze vijftien gulden opzij leggen, maar daar kwam nooit iets van. ‘Ik was toen al hartstikke koopziek.’
Als ze echt te kort kwam, klopte ze aan bij haar oudere broer. Miep neemt een hap van haar tom-pouce, haar ogen glimmen. ‘Ik had een rokje gezien bij C&amp;A, zo’n etagerok; knalrood met een wit fluwelen bandje langs de stroken. Hij kostte een half maandloon. Dan gooiden mijn broer en ik het op een akkoordje: ik kreeg het geld voor de rok, maar dan moest ik wel mijn waffel houden als zijn verloofde &#8216;s nachts stiekem bij hem kroop.’
Op haar zeventiende maakte Loek haar cheffin in Arnhem-Zuid. Toen ging ze honderdvijfentwintig gulden verdienen. Hij vond haar een goede verkoopster. Vooral met de mensen die graag stand wilden ophouden. ‘Die kwamen bij ons voor de goedkoopste kousen, dan zeien 2e: het is voor m’n werkstertje. Ik lulde ze vast: wat voor maat hebt u dan eigenlijk? O, negenenhalf. En uw werkster toevallig ook?
Mensen met weinig geld geven gemakkelijker uit. Het zijn veel fijnere mensen. Liever tienduizend gulden schuld dan drie dagen armoe. Het is het gemakkelijkste publiek wat je kunt bedenken. Als ik op mijn manier marketing doe, ga ik met Erik de Albert Cuyp op. Dan zeg ik: kijk goed jongen, hier lopen onze klanten.’
Erik komt met een fax van een bekend restaurant, dat laat weten dat de fazanten voor het aanstaand familie-etentje al zijn geschoten. ‘Fazant met zurekool gaan wij eten. Gewoon zurekool hoor. Wij zijn helemaal niet blasé. Als het elke dag duur eten is, dan zeggen de kinderen: bah, alweer gerookte zalm, bah, alweer paling.’ Vroeger liep ze de koopjes af, nu heeft ze daar geen geld meer voor. ‘Tijd is geld. De boodschappen voor de delicatessen fax ik, en verder gaan we een keer in de drie maanden naar de Makro. Dan halen we zoveel in huis, dat ze ons drie maanden kunnen gijzelen.
Betaalkaarten, cheques, daar doe ik niet aan. Erik stopt als ik de deur uitga cash geld in mijn portemonnee, hij weet precies hoeveel. Als ik vind dat ik met te weinig op zak loop zeg ik tegen hem: tank eens even bij. Ik moet altijd veel geld bij me hebben. Ik heb geen betaalpasje, dat vind ik naar. Ik betaal altijd cash, en als ik ineens iets zie wat duurder is als wat ik bij me heb, krijg ik het ook zo wel mee.’
Erik brengt saucijzebroodjes en komt er bij zitten. ‘We moeten er hard aan trekken, dat maakt solidair. Hè jongen? We willen naar vijfentwintig zaken. Groningen wil ik erbij pakken, en Maastricht. Plaatsen met minstens honderdduizend inwoners, anders werkt onze formule niet. Die is heel simpel: zoveel mogelijk omzet. Mikken op het onderste deel van de markt. Het geld komt bij die mensen binnen en het gaat er weer uit; als het maar op gaat. Zo leven ze, ik was zelf net zo. Die mensen wil ik verwennen. Mensen als mijn vader. Toen die niet meer mocht werken, zat hij al om vier, vijf uur televisie te kijken. Hij wist niet wat hij anders moest doen, hij had geen boeken leren lezen. Die mensen zijn er nog zoveel. Jammer dat mijn vader de video niet heeft meegemaakt, hij had de hele dag zitten genieten. Pornootje erbij, dat was toch heerlijk voor die man geweest?’
<h5>Eerst pornotheek, nu erotheek</h5>
Ze voelt er niets voor zich te specialiseren in porno. ‘Ik verhuur die dingen natuurlijk wel, maar in mijn zaken hou ik ze apart. We zijn ook de lichtbakken aan het veranderen. Eerst noemden we de seksafdeling pornotheek, dat hebben we veranderd in erotheek. Het woord porno vind ik na Oude-Pekela te zwaar belast. We willen de mensen niet choqueren, maar ja: pornofilms zijn nu eenmaal veel goedkoper qua inkoop, en op de buis brengen ze het niet. Het moet er toch zijn. Loek en ik hebben door het verre Oosten gereisd, daar stikt het van de hoertjes. Die hebben van huis uit meegekregen: iedere kerel, al is het Jan Lui, voelt zich de King. Als vrouw zijnde in Nederland zijn we toch een beetje haaiig. Op de trouwdag begint de machtsstrijd: als jij nu niet meegaat naar mijn moeder, ga ik met de kerst niet mee naar die ouwe van jou. Als vrouwen slim zijn, gunnen ze hun man dat pornofilmpje. Mannen zijn nu eenmaal voyeurs, zieners. Ik zeg altijd: het is goedkoper dan naar de hoeren gaan, en zo’n grietje komt heus niet van het scherm af. Ik zorg dat er goeie handel ligt voor weinig geld. Dat is mijn taak als zakenvrouw.’
De plafondspotjes doven, de salon vult zich met zachte romantische muziek. We gaan de trouwfilm van Erik en Rosa bekijken. Erik en zijn vrouw gaan voor het grote scherm zitten, een beetje verloren op een van de grote zitmeubels; het enige paartje in een lege bioscoopzaal. Miep en ik blijven aan tafel. Op het scherm glijden witte Rolls Royces voor. Miep stoot me aan. ‘Schitterend hè. Net Dynasty. Ik had van tevoren tegen mezelf gezegd: ik ga alleen in het lang als de rest ook in het lang is. Toen heb ik alle vrouwen, ook Rosa’s familie natuurlijk, zelf een modelletje laten kiezen uit het bruidsboek. De stof en de kleur heb ik, en het model hebben ze zelf bedacht: champagneroze satijn met kant. De mannen hadden een champagneroze strikje, pochet en een cummerbund — alles in dezelfde kleur als de damesjaponnen. Zo was het één geheel. Ik droeg mijn drie ringen met briljantjes, maar niet het briljanten collier dat ik van Loek heb gekregen. Ik wilde het niet overdrijven, dan is het net of je de anderen de grond inboort. Ik had wel de meeste stof in mijn japon. Dat was mijn eigen binnenpretje.’
Ik spreek mijn bewondering uit voor de indrukwekkende japonnen. Miep zegt: wacht even, en vliegt weg. Even later komt ze terug met de armen vol tule, kant, zijde en fluweel. Alles wordt op de vloer uitgespreid. ‘Het hoeft voor mij niet duur te zijn. Hier, deze jurk heb ik laten maken van een lapje in de stoffenhal. Vijftien meter voor honderd piek. Die laatste meter heb ik erbij gepingeld. En deze hier is van een couturier, tien mille vroeg hij ervoor, we hebben het afgemaakt op acht. Welke vind jij mooier, hou eens voor? Deze zwarte van de stoffenhal staat me veel beter. Daar heb ik zelf een stukje boa op laten zetten. Bij stoffen ben ik tuk op koopjes, dat moet ook wel want ik ben niet te temmen. Binnenkort ben ik weer jarig, Loek zei: wat moet je hebben, en ik: laat me maar een uurtje rondstruinen bij de stoffengrossier. Dan neem ik lekker balen van tien of twintig meter, en die drop ik bij de naaister. Hier, een jas van Fong Leng. Dat is toch kunst?’
Terwijl wij tot onze knieën in kant, veren en satijn staan, heeft op het scherm de huwelijksplechtigheid zich voltrokken. Erik en Rosa, zwijgend op de bank, zien zichzelf in de witte Rolls Royce stappen. Terwijl de bruidsauto’s zich in beweging zetten zegt Miep, met iets dromerigs in haar blik: ‘Ach, mijn eerste auto, een tweedehands Volkswagen, lichtblauw, nummerbord ZG-70-51. Wat was ik daar blij mee. En toen ik veertig werd zei ik tegen Loek, voor de gein: jij geeft me een Porsche of een kindje. Hij zei: ik geloof dat ik voordeliger een Porsche kan geven. En ik kreeg ’m. Ik ben er bijna net zo rijk mee als met mijn eerste tweedehands Volkswagen.’

Miep Brons: ‘Je zult mij niet horen zeggen, geld maakt niet gelukkig’