<div class="lead">In haar laatste column bezoekt ze de begraafplaats Greyfriars in Edinburgh.</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Schrijfster Marente de Moor <a href="http://www.akoliteratuurprijs.nl/nieuws/18/marente-de-moor-wint-ako-literatuurprijs-2011/" class="normal" title="http://www.akoliteratuurprijs.nl/nieuws/18/marente-de-moor-wint-ako-literatuurprijs-2011/">ontving gisteravond</a> de AKO Literatuurprijs voor haar boek <a href="http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/de-nederlandse-maagd/1001004008503837/index.html" class="normal" title="http://www.bol.com/nl/p/nederlandse-boeken/de-nederlandse-maagd/1001004008503837/index.html">De Nederlandse maagd</a>. Sinds 2009 schrijft zij voor <i>Vrij Nederland</i> een column waarin ze Nederland beziet van het Drielandenpunt. Normaal niet online verkrijgbaar, maar voor deze gelegenheid maken wij graag een uitzondering.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element streamer">
<blockquote>
<p>Zo maak je van de dood nog een evenement! Maar laat ik touroperators niet op ideeën brengen</p>
</blockquote>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Met Allerzielen voor de deur bezocht ik Greyfriars in Edinburgh. Het is een van de mooiste begraafplaatsen in Europa, vooral na zonsondergang. De wind beukt er om de zerken, de poorten rammelen, en daarachter, boven de daken, zweeft het kasteel. In het donker schoof een schimmenstoet voorbij, aangevoerd door een gids met een zaklantaarn. De echte zielen doolden echter rond de kerk: mopperend, verward, in grijze rook gehuld. Toen ik langsliep, hoorde ik ze een biertje opentrekken. Ze zaten op een graf dat met tralies was afgesloten, niet tegen een vluchtige dode, maar tegen de grafschenders, die in vroeger eeuwen zo&#8217;n vers opgegraven lijk voor een grijpstuiver aan de wetenschap konden verpatsen. De dood was nog een kleine moeite waard.</p>
<p>En nu? Terug in de auto luisterde ik naar een interview met fantasyschrijver Terry Pratchett, die zijn dood tot in de puntjes heeft geregeld. Pratchett heeft geen zin om het verloop van zijn alzheimer af te wachten, maar zal voor euthanasie van Engeland naar Zwitserland moeten uitwijken. Hij zei dat euthanasie juist een zeer menselijk verschijnsel is, omdat de dieren het niet toepassen. Volgens mij klopt dat niet. Zelfmoord, ja, daar doen dieren, zelfs lemmingen, niet aan. Maar leeuwen of wolven geven een zieltogend groepslid graag de genadeknauw. De berusting bij het slachtoffer is vaak opvallend. Aan gekwakkel heeft nou eenmaal niemand iets.</p>
<p>Afgezien van het recht, als je dood wilt, doe je het toch gewoon? Als ik Pratchett was, zou ik ook naar Zwitserland vertrekken, maar in plaats van een dokter toe te knikken dat hij de hendel mag overhalen, zou ik met een vaatje whisky een bergtop beklimmen. Zo&#8217;n sprookjesachtig sterfbed zou meer in stijl zijn met zijn oeuvre. Bovendien, op een bergtop blijf je mooi geconserveerd totdat ze je vinden, en dat moment zal bij de schrijver snel genoeg aanbreken, want hij heeft veel volgelingen. Zo maak je van je dood nog een evenement! Maar laat ik de Alpinistische touroperators niet op ideeën brengen. ?God verhoede.</p>
<p>Terwijl de BBC na de uitzending honderden boze telefoontjes ontving, kreeg bij ons Els Borst een onderscheiding omdat ze euthanasie voor alzheimerpatiënten bespreekbaar had gemaakt. Als de patiënt wilsbekwaam is, mag hier euthanasie worden toegepast. Bij Hugo Claus was dit dan ook mogelijk, omdat hij in de overheersende ruis van zijn ziekte toch nog heldere momenten beleefde. Als je het goed regelt, is de dood in Nederland nog maar een kleine moeite.</p>
<p>En dan? Over wat daarna komt, zwijgt de wet als een voorttrekkende wolvenkudde. &#8216;De hemel is een sprookje voor wie bang is in het donker,&#8217; zegt het genie Stephen Hawking, die, zou je denken, toch wel een appeltje te schillen heeft met de Schepper. Maar hij is gelovig nóch wraakzuchtig. En niet bang in het donker. Daarmee onderscheidt hij zich van maar liefst twintig miljoen landgenoten, lees ik nu in een Schots sufferdje. Volgens een recente studie is dertig procent van de Britten bang om &#8216;s nachts zonder lampje naar de wc te gaan. Niet te geloven! Ongetwijfeld bevinden zich onder deze angsthazen ook diegenen, die schande spreken van Pratchetts besluit zijn licht uit te doen.</p>
<p><i>Deze column van Marente de Moor verscheen 29 oktober 2011 in Vrij Nederland.</i></p>
</p></div>


Gerelateerd