<div class="lead">
Mooi, die Nipkowschijf voor Thomas Erdbrink. Maar er is weinig reden tot vreugde over de situatie in Iran. Ook voor Erdbrink blijft het balanceren.
</div>
De vreugde vanwege de <a href="https://www.volkskrant.nl/televisie/nipkowschijf-2015-voor-onze-man-in-teheran~a4068328/" target="_blank">Nipkowschijf</a> voor de VPRO-serie ‘Onze man in Teheran’ was begrijpelijk. Maar die werd ongetwijfeld getemperd door het feit dat de bekroning van de serie rond Thomas Erdbrink, correspondent voor <a href="https://nyti.ms/1LRJNax" target="_blank">The New York Times</a> (en de Volkskrant) in Teheran samenvalt met de het <a href="https://www.washingtonpost.com/world/trial-of-post-correspondent-resumes-behind-closed-doors-in-tehran/2015/06/08/992c6c24-032e-11e5-93f4-f24d4af7f97d_story.html" target="_blank">proces</a> <a href="https://www.washingtonpost.com/world/national-security/washington-post-reporter-jason-rezaians-trial-closed-to-the-public/2015/05/25/33514a79-b4ad-417b-905d-f8544defbd90_story.html" target="_blank">achter gesloten deuren</a> tegen Jason Rezaian, Erdbrinks collega van The Washington Post. Rezaian, een Amerikaan met een dubbele nationaliteit – hij heeft een Iraanse vader – werd op 22 juli vorig jaar gearresteerd. Sindsdien zit hij opgesloten in de beruchte Evin-gevangenis, aanvankelijk in een isoleercel. Zijn vrouw, de Iraanse Yeganeh Salehi, die ook was opgepakt, is op borgtocht vrijgelaten. Rezaians advocaat in Teheran maakte twee weken geleden bekend waarvan zijn cliënt eigenlijk wordt beschuldigd: spionage, samenwerken met vijandige mogendheden en het verspreiden van propaganda tegen de Iraanse staat.
Vorige week werd bovendien de 28-jarige Iraanse cartoonist Atena Farghadani door een revolutionaire rechtbank tot 12,5 jaar cel veroordeeld. Op haar blog had ze Iraanse parlementsleden afgebeeld als apen en koeien, om te protesteren tegen een nieuwe wet die vrijwillige sterilisatie van mannen strafbaar stelt.
<figure id="post-2520 media-2520" class="align-right"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2015/06/cows.jpg" alt="" /><figcaption>Iraanse parlementsleden, getekend door Farghadani. </figcaption></figure>
&nbsp;
Als je het functioneren van het parlement bekritiseert of onderzoekt, wordt het Iraanse regime erg zenuwachtig, <a href="https://www.vn.nl/Archief/Samenleving/Artikel-Samenleving/Sander-Terphuis-rebel-uit-Iran.htm" target="_blank">zegt Sander Terphuis</a>. Hij vluchtte een kwarteeuw geleden uit Iran als lid van een worstelteam, kwam in Nederland terecht en schreef over zijn vlucht en zijn inburgering het boek <a href="https://webwinkel.uitgeverijprometheus.nl/book/sander-terphuis" target="_blank">De Worstelaar</a>. ‘Als ze er lucht van krijgen dat je zaken als het parlement of de Raad van Hoeders onderzoekt, zetten ze je het land uit of pakken ze je op. Er is is een ongeschreven regel dat je in Teheran niet te dicht bij het vuur moet komen, zoals je in het Farsi zegt.’
Sander Terphuis, worstelaar in ballingschap, was enthousiast over de serie van Thomas Erdbrink. ‘Mij viel op hoe goed Thomas thuis is in de Iraanse samenleving. Ik dacht echt: wow, die man is nog beter ingeburgerd in Teheran dan ik in Nederland.’
De correspondent die de Iraans-islamitische cultuur een spiegel voorhield, overlegt volgens Terphuis voortdurend met zijn vrouw, de Iraanse fotografe <a href="https://www.vpro.nl/buitenland/nieuws/2015/01/vrouw-van-thomas-over-onze-man-.html" target="_blank">Newsha Tavakolian</a>, over de grenzen van zijn verslaggeving. ‘Erdbrink zelf kan zelf als het erop aan komt wel weg uit Iran, maar voor zijn vrouw en haar familie ligt dat anders. Het blijft dus balanceren.’
De situatie Teheran leek in de documentaires van Erdbrink zozeer ten goede gekeerd dat Terphuis even de illusie kon koesteren dat hij met een filmploeg zou kunnen terugkeren naar de wijk waar hij is geboren en getogen. De VPRO voelde wel wat voor een documentaire, als een vervolg op Onze man in Teheran. &#8216;Na enig onderzoek hebben we ervan afgezien,&#8217; zegt Terphuis.  &#8216;Er is overlegd met de ambassade in Teheran, maar de conclusie was dat het veel te gevaarlijk zou zijn. Ik kreeg niet de garantie dat ik na het draaien van de documentaire het land ook weer zou kunnen verlaten. Ik ben niet bang aangelegd, maar wil toch niet het risico lopen dat mijn lot hetzelfde zou zijn als dat van Jason Rezaian.&#8217;

Mischa Cohen

Gerelateerd