Bladwijzers / De beste online bronnen bij het nieuws
Channel 4; Allesomvattend
Religieuze fanatici die met geweld muziek uit willen bannen, zijn overal ter wereld een beangstigend verschijnsel. Maar dat ze dit het afgelopen jaar in Mali probeerden, is extra wrang. Want er is waarschijnlijk geen land op aarde waar muziek zo’n allesomvattende rol speelt als in dit enorme Afrikaanse land. Zoals muzikant en producer Cheick Tidiane Seck in The Guardian zei: ‘Muziek reguleert het leven van elke Malinees. Van de wieg tot het graf. Van oude tijden tot de dag van vandaag. Een Mali zonder muziek? No… I mean… give me another one!’
Niettemin werd het stil in grote delen van het land toen verschillende islamistische groepen er de macht overnamen. Ze staken muziekinstrumenten in brand en deelden waarschuwingen uit aan muzikanten. In augustus vorig jaar werd ‘westerse’ muziek, ‘de muziek van Satan’, officieel in de ban gedaan. Alleen Koranverzen zouden nog in Mali te horen mogen zijn. Volgens de directeur van het beroemde Festival au Désert begonnen aan Al-Qaida gelieerde types al sinds 2007 op te duiken in de noordelijke regio’s, om zich geleidelijk te ontpoppen tot hardliners. Al sinds 2010 wordt het festival om veiligheidsredenen gehouden binnen de stadsgrenzen van Timboektoe. Op de site van Channel 4 een mooi overzichtsartikel met kaart over muziek en terrorisme in Mali.
The Guardian; Festival au Désert
Wie er ooit geweest is, kan er alleen maar met glimmende ogen over vertellen: zowel qua locatie als muzikale rijkdom moet een bezoek aan het Festival au Désert een magische ervaring zijn. Zoals wel blijkt uit de fraaie videobloemlezing die The Guardian samenstelde.
Dit jaar is het festival in ‘ballingschap’, en bij wijze van protest omgevormd tot de ‘Caravan of Artists for Peace and National Unity’ – een reizende karavaan die op 7 februari vanuit de Malinese hoofdstad Bamako vertrekt en onderweg concerten geeft. Eindbestemming is Burkina Faso, waar een driedaags festival gehouden wordt.
The Guardian; Fatoumata Diawara
‘Het Malinese volk kijkt naar ons. Ze zijn het vertrouwen in de politiek verloren. Maar muziek heeft altijd hoop gebracht in Mali.’ De dertigjarige zangeres Fatoumata Diawara, snel rijzende ster van de Malinese muziek, is de initiatiefneemster van de supergroep Voices United for Mali, met wie ze vorige maand in de stad Bamako in twee dagen tijd het nummer ‘Mali-ko’ – ‘vrede voor Mali’ – opnam. Een soort ‘We Are The World’, maar dan voor binnenlands gebruik. Veertig artiesten, onder wie vrijwel alle grote namen uit de Malinese muziek (Amadou &#038; Mariam, Oumou Sangaré, Vieux Farka Touré, Toumani Diabaté), verleenden hun medewerking aan het behaaglijk kabbelende lied met urgente boodschap. Voor Diawara was het extra belangrijk om ook Toeareg-zangers en -muzikanten bij de opnamen te betrekken, om uit te dragen dat Mali één land is, dat zich gemeenschappelijk tegen de fundamentalisten keert.
Vrij Nederland; Tinariwen
Lange tijd was Malinese muziek voor de buitenwereld haast synoniem met de zacht wiegende, rijke klanken uit het zuiden van het land. Met de opkomst van de groep Tinariwen kwam ook de meer schurende woestijnblues van de Toearegs uit het noorden onder de aandacht. De relatie tussen het zuiden van Mali en de nomadische stammen uit de Sahara is al decennia problematisch. De ouders van Tinariwens charismatische bandleider Ibrahim Ag Alhabib werden door het Malinese leger vermoord toen hij vier jaar oud was, tijdens een opstand van de Toearegs. Net als veel andere Toearegs groeide hij op in Algerije, waar hij ook enige tijd in een militair opleidingskamp verbleef. Om te illustreren hoe gecompliceerd de zaken liggen: Tinariwen speelde regelmatig coverversies van liedjes die ooit geschreven werden door Iyad Ag Ghaly, een Toeareg die zich bekeerde tot het salafisme en die vervolgens met zijn Ansar-ud-Deenmilitie in hoge mate verantwoordelijk was voor het schrikbewind. Op de site van VN een interview met Tinariwen uit 2009.
Documentaire; Desert Blues
Een opera meets roadmovie, dat is het ietwat curieuze uitgangspunt van Desert Blues – un voyage musical au coeur du Mali. Thema van deze prachtig gefilmde Franse documentaire zijn de verhalen van dichters en griots (muzikanten die zingen over tradities en geschiedenis), met speciale aandacht voor het bovennatuurlijke. Met onder meer de muzikanten Habib Koite en Afel Bocoum. Iets meer down to earth is de documentaire Music In Mali: Life Is Hard, Music Is Good, waarvan een deel online te bekijken is.
Boston Phoenix; Ontdekkingsreiziger
Niet alleen zijn Malinese artiesten graag geziene gasten op podia in Europa en de VS, westerse muzikanten spelen ook maar wat graag met hen samen. Een van de eersten was de muzikale ontdekkingsreiziger Ry Cooder, die in 1994 met meestergitarist Ali Farka Touré de Grammy-winnende plaat Talking Timbuktu opnam. Het kwam de populariteit van de Malinese muziek zeer ten goede, en sindsdien reist een gestage stroom van muzikanten naar het Afrikaanse land. Onder hen ook de voormalige Blur-zanger Damon Albarn, die onder meer de plaat Welcome to Mali van het blinde echtpaar Amadou &#038; Mariam produceerde. ThePhoenix.com reconstrueerde de speciale band tussen westerse muzikanten en de bakermat van de blues. The Guardian vroeg een reeks Britse muzikanten naar hun favoriete Malinese nummer.
Ga voor deze bronnen naar vn.nl/mali