<div class="lead">
Gisteren ging de klimaatfilm van Leonardo DiCaprio in première. Harm Ede Botje was erbij en sprak er met Lodewijk Asscher. Die liet zich voor het eerst uit over klimaatontwrichting.
</div>
Het was een mooie avond gisteren: een stampvolle zaal op de Nationale Klimaattop in de Van Nelle-fabriek in Rotterdam voor de première van Before the Flood, de nieuwe film van Leonardo DiCaprio. Die had ik eerder gezien op een televisiescherm in het kantoor van Fox, als voorbereiding op het <a href="https://www.vn.nl/dicaprio-acteur-vrouwenmagneet-bevlogen-klimaatactivist/" target="_blank">profiel</a> dat ik deze week in Vrij Nederland schreef. Maar op een groot scherm is de film nog veel indrukwekkender.
<figure>
<div class="video"><iframe width="500" height="281" src="https://www.youtube-nocookie.com/embed/D9xFFyUOpXo?feature=oembed" frameborder="0" allowfullscreen></iframe></div>
</figure>
Before the Flood, die aanstaande zondag 30 oktober om 23 uur is <a href="http://www.nationalgeographic.nl/artikel/before-the-flood-leonardo-dicaprio-vecht-tegen-klimaatverandering" target="_blank">te zien</a> op National Geographic, is een waardige opvolger van An Unconvenient Truth van oud-vice-president Al Gore. Waar Gore zich in zijn documentaire moest behelpen met modellen en animaties om te laten zien wat de gevolgen van klimaatverandering zouden zijn, is DiCaprio de hele wereld rondgevlogen om met eigen ogen te aanschouwen wat voor verwoestende drama’s zich nu al voltrekken: afstervend koraal (50 procent van alle koraal is verdwenen), smeltend poolijs, steden als Miami waar al grote problemen zijn en boeren in India die met vertwijfeling toezien hoe hun oogsten door het wassende water vernietigd worden.
In de zaal zaten mensen als astronaut André Kuiper, staatssecretaris Sharon Dijksma en Annick Mauser van Unilever, in 2013 uitgeroepen tot manager van het jaar als het gaat om maatschappelijk verantwoord ondernemen. Die mensen weten al dat de problemen groot zijn… Wie ontbraken waren de grote vervuilers: iemand als Shell-directeur Marjan van Loon. Ze was eerder op de dag wel op de klimaattop. Shell is ook ondertekenaar van de open brief die gisteren in de Volkskrant verscheen, waarin het kabinet wordt opgeroepen  haast te maken met het verduurzamen van Nederland.
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/open-brief-aan-de-directeur-van-shell-begrijp-het-nou-eens/" class="article-embed article-embed--right">Lees ookOpen brief aan de directeur van Shell: begrijp het nou eens!5 februari 2016</a>Als je de film van DiCaprio ziet vraag je je af hoe oprecht Shell is: de filmster reist af naar het noorden van Canada, waar op grote schaal bossen worden verwoest om olie uit teerzanden te winnen: daar worden de laatste druppels olie uit de aarde geperst met enorme milieuvervuiling tot gevolg. Shell is er een van de grote spelers: daarover had ik mevrouw Van Loon graag vragen gesteld. Ik had ook willen weten hoe de ondertekening van de brief in de Volkskrant zich verhoudt tot de <a href="http://nos.nl/nieuwsuur/artikel/2084934-topman-shell-ik-pomp-alles-op-wat-ik-kan-oppompen.html" target="_blank">opmerkingen</a> van Ben van Beurden, de grote baas van Shell, die in februari van dit jaar zei dat hij ‘alle olie tot de laatste druppel wilde gaan oppompen’ als daar vraag naar is. Ik schreef hem er destijds een verontwaardigde open brief over.
Vicepremier Lodewijk Asscher was er wel. Met hem had ik na afloop van de film een nagesprek voor publiek. Asscher liet zich voor zover ik weet voor de eerste keer publiekelijk uit over de opwarming van de aarde, normaal gesproken meer een onderwerp van zijn partijgenoot en concurrent voor het partijleiderschap van de PvdA Diederik Samsom. Asscher zei een paar interessante dingen. Toen hem vanuit de zaal werd gevraagd over de Klimaatzaak, de door Urgenda gewonnen rechtszaak over maatregelen tegen de klimaatverandering (en waartegen de staat in beroep is gegaan) zei hij: ‘We gaan de doelen die in de klimaatzaak worden genoemd halen, maar is dat dan genoeg? Nee, dat is niet genoeg.’ Met andere woorden: Asscher lijkt in zijn standpunten dichtbij de positie van Urgenda te staan. Dat is interessant, omdat door recente berekeningen van het Internationaal Klimaat Panel Nederland het opeens &#8216;beter&#8217; blijkt  te doen als het gaat om de uitstoot van CO2. Daardoor is het onzekerder of de kolencentrales snel dicht gaan. In november zal daarover naar verwachting een besluit worden genomen en de grote vraag is hoe hard de PvdA zich hierin zal gaan opstellen. Aan het optreden van Asscher van gisteren was in ieder geval te proeven dat hij zich van de urgentie zeer bewust is, de milieubeweging kan hem gaan houden aan zijn: ‘Is dat genoeg? Nee dat is niet genoeg’.
<q class="pull-left">Die klimaatwet is heel hoopgevend. Het is nog geen gelopen race, die wet is omstreden en de uitspraak van het grote bedrijfsleven is heel belangrijk.</q>
Asscher was ook blij met de steun uit de hoek van het bedrijfsleven om te komen tot een Klimaatwet, iets wat Diederik Samsom en GroenLinks-leider Jesse Klaver samen eerder hebben voorgesteld. Die wet wordt waarschijnlijk nog voor de verkiezingen behandeld en komt erop neer dat industrie en samenleving dwingende regels worden opgelegd voor de terugdringing van CO2-uitstoot. ‘Die klimaatwet is heel hoopgevend. Het is nog geen gelopen race, die wet is omstreden en de uitspraak van het grote bedrijfsleven is heel belangrijk.’
In zijn persoonlijke leven is Asscher tot nu toe niet heel erg bezig geweest met klimaatverandering, gaf hij toe. Meer kip eten dan rundvlees (waartoe in de film wordt opgeroepen, want minder landgebruik en minder CO2-uitstoot) vond hij een goed idee. Hij is blij met de steun uit de hoek van het bedrijfsleven om te komen tot een Klimaatwet, iets wat Diederik Samsom samen met GroenLinks-leider Jesse Klaver eerder hebben voorgesteld. Die wet wordt waarschijnlijk nog voor de verkiezingen behandeld, en komt er op neer dat industrie en samenleving dwingende regels worden opgelegd voor de terugdringing van CO2-uitstoot.
In de zaal stonden verschillende mensen op die na het zien van de overdonderende film van DiCaprio vonden dat Asscher te afwachtend was, ze voelden bij hem geen urgentie. ‘Het mes moet op tafel’ om de VVD mee te krijgen om écht wat te gaan doen. Asscher pareerde de aanvallen door te zeggen dat bij de VVD de klimaatsceptici (want die hebben ze daar nog!) ‘op de achtergrond raken’. Hij legde er de nadruk op dat het er niet om gaat de mensen in de zaal te bekeren, maar om in de maatschappij breed draagvlak te vinden voor de ingrijpende veranderingen die nodig zijn. ‘Onze opdracht is snelheid maken en daar heel veel mensen in meenemen.’ Asscher maakte de vergelijking met de Zwarte Piet-discussie, waarin de Nederlandse samenleving ook langzaam maar zeker een draai maakt.
<a data-ga-category="embedded-article" data-ga-action="clicked" data-ga-label="" href="https://www.vn.nl/dicaprio-acteur-vrouwenmagneet-bevlogen-klimaatactivist/" class="article-embed article-embed--right">Lees ookLeonardo DiCaprio: geliefd acteur, notoire vrouwenmagneet én bevlogen klimaatactivist26 oktober 2016</a>Gisteren pikte ik ook een nieuw buzzword op, dat ik maar even met u deel. Het is niet langer klimaatverandering, maar klimaatontwrichting. Die aanscherping van de begrippen lijkt me terecht, zeker met de film van DiCaprio in het achterhoofd. Toen ik het bij Asscher opwierp, zag ik hem even denken, maar ook hij vond het wel wat: klimaatontwrichting. Benieuwd of hij het woord in de komende verkiezingscampagne het woord zal gebruiken.
<div class="info-box">
Before the Flood is zondag 30 oktober om 23.00 uur <a href="http://www.nationalgeographic.nl/artikel/before-the-flood-leonardo-dicaprio-vecht-tegen-klimaatverandering" target="_blank">te zien</a> op National Geographic. We filmden het interview van Harm met Lodewijk. <a href="https://www.facebook.com/vrijnederland/videos/10154606718046838/" target="_blank">Kijk het terug!</a>
</div>

‘Het mes moet op tafel!’ – Asscher aan de tand gevoeld over het klimaat