Paus Innocentius III zorgde voor een van de wreedste en invloedrijkste regimes uit de christelijke geschiedenis. Hij organiseerde de Vierde Kruistocht, dwong wereldlijke leiders hem te gehoorzamen en stimuleerde wreedheden als levend verbranden. Men wist wie men in 1198 in huis had gehaald als paus.

Innocentius was onder de naam Giovanni Lotario in 1195 de schrijver van het traktaat Over de ellendige toestand van de mens. ‘De mens’, schreef hij, komt voort ‘uit stof, klei, as en nog iets veel vuigers, het voze sperma’. De mens krijgt in zijn leven te maken met ‘vele kwellingen en aandoeningen’ die gepaard gaan met ‘stromen urine en bergen uitwerpselen’. De mens heeft maar kort te leven en dient uiteindelijk tot voedsel ‘van vraatzuchtige wormen’. Hij verwordt tot ‘een rottende homp vlees die altijd weer een afschuwelijke stank verspreidt’.

Dit mag misschien niet helemaal karakteristiek zijn voor de late middeleeuwen, maar minachting voor de mens hoort er in...