Van Abbemuseum, Eindhoven, ‘Lissitzky – Kabakov. Utopie en werkelijkheid’, tot 28 april. Drents Museum, Assen, ‘De Sovjet mythe’, tot en met 9 juni

De lente van de hoop, de winter van de wanhoop en de tranen van de dooi, met die poëtische begrippen is de geschiedenis van de kunst in de voormalige Sovjet-Unie wel omschreven. Het Van Abbemuseum verknoopt begin en einde. Het museum nodigde Ilja (1933) en Emilia (1945) Kabakov uit hun eigen werk te mengen met dat van El Lissitzky (1890-1941). Laatstgenoemde geloofde in de communistische heilstaat, het echtpaar Kabakov groeide op in die utopie, nou ja, zeg maar gerust gevangenis, die met de val van de Muur in Berlijn in 1989 uiteenviel. Tegenover het optimisme en de ongekende drift tot experiment van El Lissitzky staan de ironie en de melancholie van de Kabakovs, die zodra ze konden de Sovjet-Unie verlieten.

Het Drents Museum stelt de winter van de wanhoop aan de orde, oftewel het socialistisch realisme dat door Stalin sinds 1932 tot...