Het was 12 december 2015. Een simpele klop van een houten hamer markeerde de totstandkoming van het klimaatakkoord van Parijs – vandaag precies vijf jaar geleden. Het wordt algemeen gevierd als een groot klimaatsucces. Maar wie de onderhandelingen vanaf dag één heeft gevolgd, weet dat het niet zozeer succes was wat die dag in conferentiecentrum Le Bourget werd gevoeld, als wel opluchting – opluchting over het uitblijven van weer een mislukking.

Wat dacht Yvo de Boer, voormalig hoofd van het VN-klimaatverdrag na de ‘historische’ hamerklop? ‘Ik dacht: wat ik hiervan vind, kan ik de komende tien jaar maar beter voor me houden.’

Dat hij die stilte nu toch doorbreekt, komt door het aandringen van een klimaatjournalist. Niet dat De Boer negatief is over ‘Parijs’. De vraag is alleen of het volstaat – en of een alternatief niet beter was geweest. ‘Ik vond het geweldig dat alle landen het eens waren geworden,’ zegt De Boer. ‘Dat vond ik een politieke en...