Media
De ombudsvrouw van de Volkskrant stopt ermee. Na drie jaar zit het erop voor deze Margreet Vermeulen.
En zoals het afscheidsnemers betaamt, maakte ze afgelopen zaterdag in haar column de balans op. Ze complimenteerde haar publiek (‘Ik heb een hoge dunk gekregen van de Volkskrantlezer’), had enige waarderende woorden voor haar collega’s (‘Redacteuren waren vrijwel altijd bereid de kritiek van lezers tot zich door te laten dringen en ervan te leren’), en somde op welke vraagstukken haar opvolgster te wachten staan (‘Werk genoeg voor een nieuwe ombudsvrouw’).
Waarna ze besloot met de opmerkelijke conclusie dat ombudswerk ‘een bijzonder en dankbaar vak’ is.
Een bijzonder en dankbaar vak?
Dat eerste zal zonder meer kloppen, het tweede valt me wat moeilijker te geloven. Volgens mij kun je over ombudslieden heel veel zeggen, maar benijdenswaardig kun je hun positie onmogelijk noemen.
Te ruimhartig de klachten van lezers honoreren maakt ombudsmensen bij hun collega’s weinig geliefd. Ronduit opschrijven dat zij er in zaak X of Y faliekant naast zaten, gebeurt dan ook zelden. (Tekenend: toen het liberale avondblad na de berichtgeving over het ski-ongeluk van prins Friso de noodzaak tot zelfonderzoek voelde, ging de klus niet naar de eigen ombudsman maar naar de oud-ombudsman van de Volkskrant.)
In de praktijk, wil ik maar zeggen, zie je ombudslieden continu worstelen tussen de belangen van de lezer en die van de krant.
In het beste geval leidt dat tot virtuoos laveren – niet meer en niet minder.
Natuurlijk, het heeft iets sympathieks dat een redactie, van nature geneigd om anderen de maat te nemen, zichzelf wekelijks op de pijnbank legt. Ook is het voor de lezers ongetwijfeld handig om een klachtenloket te hebben met daarachter een naam en gezicht. Maar wat verder het diepere nut is van het instituut? Niet toevallig, vrees ik, is de functionaris in krantenland nooit erg wijdverbreid geweest. Op dit moment lopen er bij de landelijke dagbladen nog maar twee ombudslieden rond: bij de Volkskrant en bij NRC Handelsblad / nrc.next. De andere kranten zijn er nooit aan begonnen, of hebben het ambt inmiddels weer afgeschaft. Toch zal niemand durven beweren dat ombudsmanloze dagbladen beduidend méér fouten maken of slechtere kwaliteit afleveren.
Enig speurwerk leert dat onze vrienden van de mediawetenschap enthousiaster zijn. Daar blijken ze het bezit van een ombudsman te beschouwen als een van de maatregelen die bewijzen dat een nieuwsmedium ‘publieksverantwoording’ serieus neemt, ernst maakt met ‘transparantie’, ‘openheid’ en ‘dialoog’. Dat klinkt hartverwarmend. Maar grote woorden moeten wel ergens toe leiden.
Nee
elma.drayer@vn.nl

Gerelateerd