Enkele weken geleden nog, toen Max van Weezel al ruim een jaar ernstig ziek was, schreef hij zijn maandelijkse column voor Vrij Nederland, lichtvoetig en goed geïnformeerd als altijd. In dezelfde dagen maakte hij nog een politieke podcast met Joost Vullings en klonk zijn vertrouwde stem, breekbaar maar opgewekt, bij het presenteren van het roemruchte radioprogramma Met het Oog op Morgen. Het was Max ten voeten uit: tot het laatst wijdde hij zich met al zijn energie aan de Haagse journalistiek.

Max van Weezel begon zijn grote journalistieke carrière in 1976, toen hij zijn eerste artikel schreef voor Vrij Nederland: een reportage over de neergang van modehuis Hirsch & Cie. aan het Leidseplein. Zijn politieke belangstelling was toen al geboren, tijdens zijn studie Politieke en Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam in de roerige jaren die volgden op de bezetting van het Maagdenhuis. In zijn studententijd was hij, zoals veel generatiegenoten, actief in de radicaal-linkse ASVA en de CPN, waar hij later kritisch en met lichte zelfspot op terugkeek.

Lees ookMax' debuut bij VN: De weinig roemvolle ondergang van Hirsch & Cie5 augustus 1976

Als redacteur van Vrij Nederland groeide Max, naast zijn leermeester Joop van Tijn, al snel uit tot een van de gezichtsbepalende journalisten rond het Binnenhof: goed geïnformeerd, scherpzinnig en kritisch, maar altijd met een onbevangen belangstelling voor politici van alle gezindten. In de ruim vier decennia die hij in de Haagse arena doorbracht maakte hij zeventien kabinetten van nabij mee en interviewde hij vrijwel alle bewindslieden, van Joop den Uyl tot Mark Rutte. Daarnaast maakte hij tal van grote reportages en achtergrondverhalen, vaak in duo’s: jarenlang met Leonard Ornstein, later met Margalith Kleijwegt en Thijs Broer. Tussendoor schreef hij een reeks boeken, onder meer over het maatschappelijk onbehagen na Pim Fortuyn, over Frits Bolkestein en over de toenemende invloed van spindoctors in de Haagse politiek. Tot twee maal toe won hij de prestigieuze Anne Vondelingprijs.

allesverzengende toewijding

Max groeide op in een joods gezin in Voorschoten, getekend door de Tweede Wereldoorlog. Vorig jaar verklaarde hij in Vrij Nederland in een interview met Carolina Lo Galbo hoe bepalend zijn joodse achtergrond zijn leven lang was geweest, niet alleen in zijn huwelijk met zijn grote liefde Anet Bleich, maar ook in zijn journalistieke loopbaan. ‘Ik groeide op met het idee: ik heb als joods jongetje na de oorlog niet automatisch recht op leven,’ vertelde hij. Daar kwamen zijn grote behoefte aan erkenning en zijn allesverzengende toewijding aan Vrij Nederland vandaan: ‘Ik denk dat ik houvast heb gezocht in een maatschappelijke carrière, dat ik iets wilde bereiken dat me niet meer ontnomen kon worden.’

Lees ookInterview met Max: 'Ik dééd niet iets, ik doe nog steeds wat: ik ben journalist'26 juni 2018

Toen hij in 2013 te horen kreeg dat zijn column in Vrij Nederland zou worden beëindigd (tijdelijk, naar later bleek), was Max bang langzamerhand in de vergetelheid te verdwijnen, maar het tegenovergestelde gebeurde. Als presentator van Met het Oog op Morgen en Argos, bestuurslid van de NVJ, maker van podcast De stemming van Vullings en Van Weezel, veelvuldig winnaar van het politieke debatprogramma Politieke Junkies in De Balie en co-auteur van een persoonlijke briefwisseling met zijn dochter Natascha in Trouw werd hij bekend bij een steeds groter publiek. Tot ver buiten het Binnenhof verwierf Max de afgelopen jaren ook onder jongere generaties een cultstatus, met zijn formidabele geheugen, zijn milde humor, zijn gekreukte jasjes, dozen sigaren, onafscheidelijke iPhone en fladderende papieren uit zijn overvolle tas.

Bedolven onder de aandacht

Weinig Haagse journalisten waren ook zo genereus als Max: altijd was hij bereid privé-nummers van bewindslieden op te diepen uit één van zijn beduimelde schriftjes, mee te denken met jonge journalisten of politici bemoedigend toe te spreken over de omgang met de dilemma’s van de macht.

Geen wonder dat de sociëteit van Perscentrum Nieuwspoort in mei vorig jaar volstroomde met politici en oud-politici, polderbestuurders, persvoorlichters, spindoctors en bevriende journalisten voor de presentatie van Vrienden tegen wil en dank. De lessen van het tweede kabinet-Rutte, het laatste boek dat Max schreef met Wilma Borgman. Als verrassing overhandigde premier Mark Rutte bij die gelegenheid een door Vrij Nederland samengesteld Liber Amicorum aan een ontroerde Max, vol persoonlijke verhalen van politici en journalisten die hem van nabij hadden leren kennen, van Dries van Agt tot Mark Rutte zelf. En eind maart van dit jaar, nadat Max zijn laatste stukken had geschreven en zijn laatste programma’s gepresenteerd, kreeg hij in de ambtswoning van de burgemeester van Amsterdam de Frans Banninck Cocqpenning uitgereikt voor zijn uitzonderlijk bijdrage aan de politieke journalistiek.

Lees ookMax' vrienden: het Liber Amicorum16 mei 2018

Het was een van de vele blijken van waardering die Max de laatste maanden ontving. Het joodse jongetje dat altijd naar erkenning had verlangd, werd bedolven onder de aandacht. Het deed hem zichtbaar goed.

Met Max van Weezel is niet alleen een groot journalist overleden, maar ook een dierbare collega. We zullen hem geweldig missen.

De redactie van Vrij Nederland

Max van Weezel (1951-2019)

De mooiste verhalen van en over Max van Weezel hebben we verzameld op deze pagina, waar u ook zelf een herinnering aan Max kunt delen.