<div class="lead">
In januari 1989 bezocht de deze week overleden Henk Hofland Roemenië. Hij werd er gefotografeerd door de Securitate. De foto belandde in het dossier van oud-ambassadeur Coen Stork.
</div>
Deze week fietste ik tussen de buien door dwars door Amsterdam. Bij de Amstel kijk ik altijd onwillekeurig naar het huis van oud-ambassadeur Coen Stork, die vlak bij de Blauwbrug woont. Precies op het moment dat ik passeerde kwam Stork naar buiten, regenjas, kaki pantalon en stevige schoenen, achter zich aan een boodschappenkarretje. Ik stopte en we raakten aan de praat. Al snel kwam het gesprek op Henk Hofland, de ‘journalist van de eeuw’, die deze week is overleden. Hofland was uit 1927 en een jaar ouder dan de nu 88-jarige Stork. Ze kenden elkaar uit Leiden. Stork studeerde er eind jaren veertig, begin jaren vijftig rechten. Beiden waren betrokken bij het studententijdschrift Minerva, dat maar korte tijd bestond en waar grote namen als Vasalis, Jessurun d&#8217;Oliveira, F.L. Bastet en Ronnie Desaur (Andreas Burnier) bij betrokken waren.
Jaren later, Stork was inmiddels ambassadeur in Roemenië en Hofland een gevierde journalist bij NRC, kruisten elkaars wegen zich wederom. En het weerzien werd vastgelegd door agenten van de gevreesde geheime dienst Securitate, zo blijkt uit het dossier van Stork dat in 2013 in Roemenië in boekvorm verscheen. Het was januari 1989, en bij de Nederlandse ambassade in Boekarest had zich een Securitate-agent verdekt opgesteld. Hij drukte af op het moment dat Stork zijn gast Hofland uit liet.
Hofland, zo noteerde de agent, was om 8.20 de ambassade binnengestapt en om 10.00 weer naar buiten gelopen. In het ambassadegebouw had Hofland een gesprek gehad met een man die de codenaam ‘Sergiu’ meekreeg, de voormalige ambassadeur van Roemenië in Washington en bij de Verenigde Naties bekend als Silviu Brucan. Brucan had in 1987 een verklaring naar de internationale pers gestuurd met daarin (milde) kritiek op het regime van dictator Nicolae Ceauşescu en werd veroordeeld tot huisarrest. Later zou hij een van de auteurs zijn van de zogenaamde ‘brief van de zes’, waarin hij met vijf andere voormalige kopstukken uit de Roemeense communistische partij afstand nam van het regime. Hij stond bekend als een criticus, die tegelijkertijd veel kennis had van het Roemeense machtsapparaat. ‘Henk heeft er toen na terugkeer in Nederland voor gezorgd dat er stukken van Brucan in NRC werden geplaatst,’ zegt Stork. ‘Brucan gaf op een beschaafde maar niet mis te verstane manier kritiek op het regime.’ In de maanden na de val van Ceauşescu speelde Brucan een hoofdrol in het Nationaal Bevrijdingsfront.
<q class="pull-left">Hofland, codenaam ‘Han’, werd overal op de voet gevolgd.</q>
Hofland, zo blijkt uit het dossier van Stork, logeerde in het hotel in Boekarest van 23 tot 28 januari 1989. Maar daarbij bleef het niet: Nausicaa Marbe, de vrouw van Hofland-biograaf en collega Jeroen Vullings, vertaalde delen van de Securitate-verslagen. En wat blijkt? Hofland, codenaam ‘Han’, werd overal op de voet gevolgd. En wat deed hij? Hij banjerde wat door Boekarest, bezocht boekwinkels, ging op een bankje zitten, soms wel twintig minuten lang, at wat in een hotelbrasserie en bezocht een dollarshop. Hij nam taxi’s naar de residentie van Stork, die de codenaam ‘Stan’ had, en Stork bracht hem dan telkens met zijn eigen auto terug naar zijn hotel. Daar was Storks zoon Daniel dan steeds bij.
<figure id="post-331728 media-331728" class="align-center"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.269.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.269-320x529.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.269-640x1058.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.269-1280x2116.jpg 1280w" alt="" /><figcaption>Uit: Dossier Stork</figcaption></figure>
<figure id="post-331725 media-331725" class="align-center"></figure>
Uit het rapport blijkt ook dat er een mol in het huis van Stork actief was, Daniels gitaarleraar. De man registreerde dat Hofland langs kwam, werd voorgesteld, en zag dat Stork blij en opgewonden was over het bezoek. Toen de ambassadeur Hofland uit liet, boog de gitaarleraar zich over het bureau waar een stapel brieven lag van Storks vrouw die op dat moment in Londen was. De spion trok de conclusie dat die brieven met Hofland besproken moesten zijn.
‘Dat die gitaarleraar een spion was wist ik destijds niet, maar het verbaasde me niet,’ zegt Stork. ‘Zelfs mijn eigen secretaresse werkte voor de Securitate. Dat ik brieven met Henk heb besproken is natuurlijk klinkklare onzin. Dat ik blij was met zijn komst is zeker. Dat mensen als Henk naar Roemenië kwamen betekende dat er aandacht kwam voor het verzet tegen Ceauşescu, dat was heel belangrijk.’
<figure id="post-331730 media-331730" class="align-center"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.270.jpg" srcset="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.270-320x528.jpg 320w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.270-640x1057.jpg 640w, https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2016/06/p.270-1280x2113.jpg 1280w" alt="" /><figcaption>Uit: Dossier Stork </figcaption></figure>

Harm Ede Botje

Gerelateerd