Bericht uit de Republiek
Bij Galerie Ron Mandos zou iets met het publiek gedaan worden. Kunst en interacties met publiek: liever niet. Toch ging ik. Vanwege het thema van de dubbeltentoonstelling. Do You Like Me Now? (nog te zien tot 27 april) slaat op een heel akelig YouTube-filmpje waarin een meisje van een jaar of vijftien uitdagend in de camera praat en te veel make-up opsmeert. Hysterisch maakt ze sexy bewegingen en woedend zegt ze: ‘Do you like me now?’
Het is alsof ze de volwassen wereld aanklaagt: dit is toch wat jullie van me willen?
De interactie bleef gelukkig beperkt tot het plakken van post-its met associaties. Eerst bij de schilderijen van Katinka Lampe. Daarop veel kinderen die spelen met attributen (sigaret, make-up) en sexy houdingen van volwassenen. Duidelijke beeldtaal, de meisjes kijken je aan: onschuldig, uitdagend, stoer maar toch onzeker.
Maar dan de associaties. Daarvoor was alleskunner Wilfried de Jong aanwezig, als tolk tussen kunstenaar en de twintig à dertig aanwezigen.
De eerste post-it ging over het schilderij van een rokend meisje. ‘Is je moeder alcoholist?’ stond erop. De kunstenares antwoordde: ‘Nee, dat is mijn dochter.’
Op de volgende post-it: ‘Grootmoeder.’
Pardoes waren we in een surrealistische groepssessie beland, zag performance-interviewer De Jong. Maar dit was béter dan therapie. Er ontstond een gesprek over hoe jongeren vroeger te maken hadden met een kleine gemeenschap. Nu hebben ze het veel zwaarder, de groep voorbeelden is te groot. Reclame, media, internet leveren een stroom beelden die bovendien zeggen: jij bent maakbaar, je kunt je aanpassen aan ons beeld. Katinka Lampe haastte zich erbij te zeggen: ‘Ik wil geen moraal, ik wil signaleren, aanstippen, laten zien.’ Maar ze herkende bij zichzelf wel ‘een ondertoon die naar verontrusting gaat’.
Volgend zaaltje, meer verontrusting. Op de foto’s van Michelle Sank staan adolescenten die hun lichaam veranderen: een tweeling van wie de een anorexia heeft en de ander vergrote borsten. Een meisje wier moeder bekend staat als de human Barbie; ze krijgt haar botox van mama. Een meisje met vergrote borsten dat vroeger zo onzeker was dat ze thuis les moest krijgen. Een meisje van twintig dat er met volgespoten lippen, botox, borstvergroting en liposuctie uitziet als een vrouw van vijftig. De fotografe denkt niet dat ze met opereren zal stoppen. Ze heeft een stabiele relatie met een zorgzame jongen die haar perfect vindt. Zij gaat nooit stoppen, denkt de fotografe: ‘De deuren zijn nu open, er komt steeds meer beschikbaar.’
Verdomme. Schiet, als ik het zaaltje met deze freakshow uitloop, die ene rotvraag door mijn hoofd: ‘Maar was het kunst?’
En dan&#8230; verschijnt er een engel. Een onberispelijk geklede dame van zekere leeftijd spreekt me aan. Ze vond het werk van de fotografe ‘gewoon documentair’ en wijst me op details van de schilderijen. Ze is kritisch en scherp.
Maar ze wijst op minder opvallende schilderijen van kinderen die naar beneden kijken en wier gezicht je niet echt kan zien. Die zijn goed, zegt ze, die kan ik invullen, daar kan ik zelf bij verzinnen.
Ik geloof dat ik haar wel begrepen heb.
sander.pleij@vn.nl

Gerelateerd