<div class="lead">
Halbe Zijlstra moet het harde rechtse imago van de VVD vrijwel in zijn eentje zien te bewaken. Een ondankbare taak. En dan wordt ook nog niet hij, maar Klaas Dijkhoff genoemd als opvolger van Rutte.
</div>
Over staatssecretaris Klaas Dijkhoff wordt gezegd dat hij de moeilijkste opdracht heeft van alle bewindslieden: in korte tijd opvang zien te vinden voor vele duizenden vluchtelingen per week, in een land vol kwade en bange mensen.
Maar misschien is de taak van VVD-fractievoorzitter Halbe Zijlstra nog veel lastiger. Hij is de man die de boze kiezers terug moet winnen van de PVV, zonder de sociaal-democratische coalitiegenoot al te hard te schofferen. Hoe snel het daarbij mis kan gaan bleek dit weekeinde, toen Zijlstra in het Algemeen Dagblad stelde dat asielzoekers met een verblijfsstatus geen recht meer zouden moeten hebben op ooglidcorrecties en borstvergrotingen. Het hele weekend lang kreeg hij de hoon van twitterend Nederland over zich heen.
Zijlstra probeerde er gisteravond bij Pauw nog onderuit te draaien door te beweren dat &#8216;een journalist&#8217; hem die uitspraak zou hebben ontlokt. Maar in een eigen <a href="https://www.vvd.nl/nieuws/507/grenzen-aan-de-opvangooglidcorrecties" target="_blank">interviewtje</a> op de VVD-site – dat nog steeds niet is verwijderd – noemde hij geheel uit zichzelf het voorbeeld van de ooglidcorrecties.
Verwijten waren er ook aan het adres van Klaas Dijkhoff, die vorige week ondanks eerdere afspraken het Drentse dorpje Oranje opzadelde met zevenhonderd vluchtelingen extra. Maar het is de vraag of de kritiek op die bruuske beslissing lang zal blijven hangen. Dijkhoff heeft zo’n onverstoorbare uitstraling dat de verwijten hem niet lijken aan te kleven. Bovendien begrijpen de meeste mensen wel dat je asielzoekers als ze hier eenmaal zijn moeilijk op straat kunt laten slapen.
Welbeschouwd is de massale kritiek van dit weekeinde voor Halbe Zijlstra veel pijnlijker. Hij is de man die tot voor kort binnen de VVD werd gezien als mogelijke opvolger van Mark Rutte. Hij maakte indruk als staatssecretaris Cultuur onder Rutte I, is jong, flegmatiek en houdt er stevige rechtse denkbeelden op na. Maar de glans van de kroonprins begint hij snel te verliezen. Vlak voor het zomerreces, bij het <a href="https://www.vn.nl/stuntelende-halbe-zijlstra-is-nog-altijd-een-maatje-te-klein/" target="_blank">afscheid</a> van VVD-spindoctor Henri Kruithoff, werd voor de VVD-fractie al pijnlijk duidelijk dat Halbe wat charme en redenaarstalent betreft niet in de schaduw kan staan van de man die hij wil opvolgen.
Sindsdien drijft hij zichzelf steeds verder in het nauw door de ijzerenheinige koppigheid waarmee hij blijft verkondigen dat de radicale migratienota van de VVD-fractie niet alleen tot kabinetsbeleid maar ook tot Europees beleid zou zijn verheven, terwijl beide hoofdpunten van dat plan (&#8216;geen asielaanvragen meer binnen Europa&#8217; en &#8216;de grenzen gaan echt dicht&#8217;) volstrekt onhaalbaar zijn volgens iedereen die er verstand van heeft.
En daar kwam zijn uitglijder over de borstvergrotingen en de ooglidcorrecties dit weekeinde dus nog eens overheen.
Intussen blijft de PVV verder groeien in de peilingen, en zakt de VVD langzaam weg.
Het grote probleem voor Halbe Zijlstra is dat hij zich genoodzaakt ziet steeds hardere rechtse taal uit te slaan, desnoods met losse flodders: alleen zo denkt de top van de VVD zich de PVV van het lijf te kunnen houden.
Tot nu toe leek dat ook nog aardig te werken. Toen Mark Rutte in 2006 nipt de strijd met Rita Verdonk om het lijsttrekkerschap wist te winnen en vervolgens de verkiezingen smadelijk verloor, gaf niemand een cent voor zijn politieke toekomst. Maar onder leiding van toenmalig partijvoorzitter Ivo Opstelten, oud-burgemeester in het Rotterdam van de LPF, wist de VVD bij de verkiezingen van 2010 de grootste partij te worden en in 2012 opnieuw, met harde rechtse thema’s en tegeltjeswijsheden als ‘Handen uit de mouwen in plaats van hand ophouden’ en ‘Meer straf en minder begrip voor criminelen’.
Maar sinds de VVD in 2012 een verstandshuwelijk sloot met de PvdA wordt het voor de liberalen steeds moeilijker het gewenste harde imago overeind te houden. Ivo Opstelten, initiator van de nieuwe rechtse koers, is van het toneel verdwenen. Crimefighter Fred Teeven zit tegenwoordig in de Kamerbankjes even onzichtbaar te zijn als de rest van zijn fractie. De oude havik Henk Kamp heeft zijn handen vol aan de problemen rond het gas in Groningen. En Mark Rutte zelf moet de coalitie bij elkaar zien te houden als premier boven de partijen.
Kortom: Halbe Zijlstra is de man die vrijwel in zijn eentje koste wat het kost de reputatie van de VVD als harde rechtse partij moet zien te redden. Zo wordt het risico steeds groter dat hij zichzelf overschreeuwt, zoals dit weekend weer gebeurde. En dat betekent: gratis prijsschieten voor progressief Nederland en de gehele oppositie.
Voor Halbe is het een ondankbare taak. Want de afgelopen maanden wordt binnen de VVD niet hij maar Klaas Dijkhoff steeds vaker genoemd als de man die Rutte moet gaan opvolgen. Als campagneleider deed Klaas het voortreffelijk, klinkt het in de wandelgangen, als staatssecretaris laat hij zich door niets van de wijs brengen, en hij is ook nog een stuk minder horkerig dan Halbe.
Zo zou het best eens kunnen gaan. Terwijl Halbe nog een paar jaar doorploetert, hopend op het hoge ambt, kan Dijkhoff rustig groeien in zijn rol als toekomstig leider.

Gerelateerd