Of zeggen we gewoon maar wat, 
en gaat het meer om de toon waarop we het zeggen?

Het valt mij op dat wanneer mensen iemands grootmoedigheid willen prijzen, ze soms zeggen: ‘Hij (of zij) heeft een groot hart.’ Toch hoor ik ook regelmatig: ‘Och, hij heeft een grote mond, maar een klein hartje.’ Blijkbaar maakt het niet uit, in beide gevallen wordt het opgevat als een compliment. Betekent dat dan dat we voortaan kunnen volstaan met: ‘Hij heeft echt een hart’? Of dat alleen krenterige ploerten een middelgroot hart hebben? Of zeggen we gewoon maar wat, en gaat het meer om de toon waarop we het zeggen? – JJ, Utrecht

Mijn vriendin zegt wel eens tegen mij: ‘Jij hebt geen hart.’ Dat is niet als compliment bedoeld. Heiner Müller schreef ooit een verkorte versie van de brievenroman Les Liasions dangereuses. Ik meen dat Valmont in die versie tegen de markiezin zegt: ‘Uw hart is een baksteen.’ Waarop zij zegt: ‘Maar het klopt alleen voor u.’ Het is te wijten aan...