<div class="lead">
Een verbod op absolute encryptie van berichten? Dan zou je ook nooit meer met iemand langs het strand mogen lopen zonder dat je het gesprek opneemt.
</div>
Toen Facebook Whatsapp kocht, waren er niet veel mensen die dachten dat de privacyvoorwaarden er beter op zouden worden. Facebook zou vast en zeker langzaam de voorwaarden aanpassen. Zoals nu ook daadwerkelijk <a href="http://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/facebook-is-going-to-start-taking-user-data-from-whatsapp-a7209221.html" target="_blank">gebeurt</a>, met het delen van telefoonnummers.
Facebook betaalde 19 miljard dollar en daar wilden de investeerders natuurlijk wel wat voor terug. Facebook zou vast geïnteresseerd zijn in wat er allemaal in Whatsappgroepen gezegd werd. Om nog meer te kunnen verdienen in de advertentiemarkt: haar grootste bron van inkomsten.
<q class="pull-right">Alsof je met iemand door het bos wandelt of in een café zit. Je kunt vrijuit praten. Een steeds zeldzamer wordende sensatie.</q>
Maar verrassend genoeg werd een berichtje sturen met Whatsapp vooralsnog alleen maar veiliger. Zelfs Mark Zuckerberg kan niet meelezen, zoals hij dat bij Instant Messaging van Facebook bijvoorbeeld wel kan. Als je gekke dingen wilt zeggen, kun je dat bijna het beste met Whatsapp doen. Je kunt er redelijk zeker van zijn dat er niemand meeleest. Het is alsof je met iemand door het bos wandelt of in een café zit. Je kunt vrijuit praten. Een steeds zeldzamer wordende sensatie.
Facebook heeft natuurlijk echt wel iets aan WhatsApp. Het is een enorme bron van telefoonnummers en andere ’metadata’. Wie je vrienden zijn, wat je positie is in verschillenden netwerken. Wat je dan verder precies wauwelt en stuurt aan foto’s van hoofdgerechten en smileys: dat interesseert Facebook eigenlijk niet eens zo heel veel. Dat kunnen ze zelf wel invullen met hun Artificial Intelligence.
Natuurlijk. Als ik verantwoordelijk zou zijn voor de veiligheid van Schiphol zou ik balen van WhatsApp. Het lijkt erop dat het werven van terroristen die ineens in de trein met een mes in het rond gaan steken via vergelijkbare diensten als WhatsApp gaat. Maandenlang zijn recruteerders er soms mee bezig om mentaal labiele personen op te sporen en zo ver te krijgen dat ze een ’daad stellen’. Het is fijn als je met een paar zoekwoorden dit soort conversaties op zou kunnnen sporen.
Tegelijkertijd zijn er ook nu al mensen bij veiligheidsdiensten en politie die vinden dat men al veel te ver gaat en dat de politie en de AIVD nu al dingen doen die eigenlijk niet zouden moeten mogen. En dat kan allemaal omdat er veel te weinig journalisten zijn die hier voldoende verstand van hebben om alles een beetje in de gaten te kunnen houden.
Zo kan de politie bijvoorbeeld je telefoon hacken, om zo direct toegang te krijgen tot je toetsenbord. Ze kunnen gewoon zien wat je intikt voordat er iets versleuteld is. Ook kan de politie met zogenaamde &#8216;IMSI-catchers’ direct je telefoon afluisteren (en de telefoons van iedereen in de buurt). De politie kan zelfs bestanden op je telefoon plaatsen of wissen. Natuurlijk mag de politie dat soort gereedschap niet zo maar gebruiken, maar reken maar dat ze dat wel eens doen, bijvoorbeeld als ze ergens met een beetje goede wil het stempel ‘terrorisme’ op kunnen drukken.
Meer openheid zou meer duidelijkheid geven over wat wel en niet kan. Nu gebruiken agenten bewijsmateriaal soms niet omdat ze bang zijn dat het onrechtmatig verkregen is. Het zou om meerdere redenen goed zijn als er journalisten waren die de politie en overheidsdiensten beter in de gaten zouden houden.
Maar het omgekeerde is het geval. In een <a href="https://www.nrc.nl/nieuws/2016/08/25/ook-encryptie-heeft-grenzen-4002012-a1517915" target="_blank">redactioneel commentaar</a> (!) in de NRC staat zelfs dat waterdichte encryptie verboden zou moeten zijn. Dat er een backdoor moet zijn.
‘In rechtstaten moet er bij serieuze verdenkingen ook bewijs verzameld kunnen worden in afgesloten, beveiligde ruimtes – of het nu een loods in de haven is of een berichtenstroom op internet. Encryptie kan dus nooit absoluut zijn.’
Dan zou je ook moeten zeggen dat je nooit meer met iemand langs het strand mag lopen, of in een bos, zonder dat je het gesprek opneemt. Omdat er mogelijk dingen worden gezegd die onder bepaalde voorwaarden bekend gemaakt zouden moeten worden. Ik vind het een griezelige commentaar, dat direct afkomstig lijkt te zijn van een Stasi-achtige overheidsdienst.

Gerard Janssen