<div class="wpg-element paragraph">
27-12-2008 Door David Kleijwegt
Achter een licht ontvlambaar karakter met ­impo­ne­ren­de schoudervullingen schuilt een ooit ver­le­gen meisje, en een warme moeder. Grace jones (± 60): &#8216;Wat had je dan gedacht? Een monster?&#8217;
Hoe vaak heeft de prima donna het interview afgezegd? Was het nu drie of vier keer? Natuurlijk zonder enige opgaaf van redenen. Een Duitse collega overkwam het liefst elf maal. Er kan veel zijn veranderd in twintig jaar tijd, maar niet dat. 
</div>
<div class="figure--right">
<figure id="post-99931 media-99931" class="align-none"><img decoding="async" src="https://www.vn.nl/wp-content/uploads/2008/12/1a778705-4b8d-4a00-8672-21c9346a46e4_gracejones_willimas1.jpg" alt="" border=" /></figure>
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
De reputatie van Grace Jones is onontkoombaar. Tik haar naam in op YouTube en je kunt makkelijk een avondvullend programma met filmpjes samenstellen. Grace Jones: model, actrice, zangeres, icoon – in willekeurige volgorde. De finale bestaat dan vanzelfsprekend uit haar optreden bij de talkshow van de inmiddels al lang overleden Russell Harty in 1983, waarbij een fel opgemaakte Jones het niet pikt dat de gastheer zijn rug naar haar toedraait. Volgens de overlevering was het een vuistslag, maar in het echt waren het een stel nog redelijk vriendelijke klapjes van twee elegante zwarte handschoenen. Hoe dan ook: na het voorval was haar naam in Engeland gevestigd.
Grace Jones geldt als moeilijk, opvliegend. In haar geboorteland Jamaica werd ze ooit gearresteerd voor het bezit van cocaïne, ze werd eens bruut uit een internationale trein gezet vanwege een meningsverschil over een vervoersbewijs. Ze liet zich eind vorige eeuw failliet verklaren in de staat New York. Niet voor niets gaven de makers van de James Bond-film A View to a Kill haar, als zoveelste vrouwelijke tegenspeelster van 007, de naam May Day. Sir Roger Moore noemt haar in zijn onlangs verschenen biografie My Word Is My Bond. Of beter gezegd: hij noemt haar niet. &#8216;Dan had je nog zangeres Grace Jones die de rol van May Day kreeg. Ik zeg altijd: als je niets aardigs over iemand weet te zeggen, moet je je mond houden, dus hou ik mijn mond.&#8217; 
Dat en meer schiet door je hoofd als je in een park in Londen voor de zoveelste maal Hurricane via je iPod beluistert, haar eerste cd sinds 1989. Iets wat nog het meest lijkt op een buitenaards wezen zingzegt in je oor: &#8216;I’m a man eating machine. Corporate cannibal.&#8217; In de tussentijd probeert een eenzaam kind zich in de speeltuin te vermaken en roken arbeiders samen een sigaretje.
Even daarvoor was er een Engels nummer op de display van je mobiele telefoon verschenen. Uitstel, afstel? Nee, de vraag of je een uurtje later naar de afgesproken plaats kon komen. &#8216;This is my voice. My weapon of choice,&#8217; hoor je Jones in gedachten declameren, een echo van de openingswoorden vanHurricane. Een uurtje later? Tuurlijk kan dat.
De afgesproken plaats blijkt een veel te groot, veel te net restaurant aan de waterkant: Marco Polo On The Riverside. Het begint al donker te worden, hetgeen de piepkleine paars-blauwe lichtjes in de zorgvuldig getrimde minikerstboompjes, die zij aan zij de entree omzomen, aanmerkelijk beter doet uitkomen. Binnen deelt een gezin stilletjes een pizza met elkaar. Obers poleren nog maar eens een keer de wijnglazen.
Niet echt een omgeving waar je Grace Jones verwacht. Zestig jaar oud zou ze nu moeten zijn. Maar als ze arriveert, denk je alleen maar: is dat niet de moeder van Naomi Campbell? Je kijkt nog een keer goed en denkt: is dat niet de zus van Naomi Campbell? Er is, kortom, een koningin gearriveerd. De obers zetten onmiddellijk hun glazen neer en buigen als een knipmes: &#8216;Espresso, madam?&#8217;
Op haar hoofd draagt Grace Jones een bruingroen wollen mutsje. Wat zich, op momenten van grote vreugde, onder dat mutsje afspeelt, lijkt nog het meest op modern ballet. Er zijn twee grote amandelvormige ogen. Enorme jukbeenderen. Een mond die van voren lijkt op een klein model rubberboot. Een bovenmaatse tong. Als ze lacht, gaan al die onderdelen van haar gezicht een wilde dans aan met elkaar. En lachen doet Grace Jones al in de tweede zin. &#8216;Ooo, mijn comeback….&#8217; Ze slaat je behoorlijk hard op je arm. &#8216;Ik ben nog niet overleden, hoor.&#8217; De bulderlach die volgt, moet aan de overkant van de Theems te horen zijn. De wilde dans van het gezicht van Grace Jones doet je naar adem happen.
Kwetsbare kant &#8216;Ik ben niet weggeweest, nooit, mocht je dat soms denken. Al mijn stappen waren gewoon op het internet te volgen, voor wie dat wilde. Ik ben zeker drie, vier keer per maand blijven optreden. En meestal vaker. Ik zat in films. Maar vooruit, je hebt gelijk, een nieuwe plaat is natuurlijk wat anders. Om eerlijk te zijn: ik wilde eigenlijk geen cd maken. Ik had me willen richten op scenario’s schrijven en films regisseren. De soundtrack zou er dan vanzelf wel bij komen. Had ik meteen alles wat ik kon in één grote blender. Deze plaat is een ongeluk. Ik nam een liedje op voor een band. Die band ging uit elkaar voordat het nummer uitkwam. Dat ene liedje leidde tot een ander liedje. En zo verder. Dat is de ontstaansgeschiedenis van Hurricane.&#8217;
Aan de ene kant is Hurricane een bevestiging van het verleden van Grace Jones. De muziek, een mengvorm van reggae, rock en disco, al of niet gelardeerd met moderne elektronische invloeden, doet meer dan een beetje denken aan de tijd van haar grote successen, nummers als &#8216;My Jamaican Guy&#8217;, &#8216;Pull Up to the Bumper&#8217;, &#8216;I’ve Seen That Face Before (Libertango)&#8217; en &#8216;Slave to the Rhythm&#8217;. 
Aan de andere kant markeert de cd een breuk met haar verleden. Om de simpele reden dat ze met Hurricane voor het eerst ook persoonlijke onderwerpen aansnijdt – haar familie, haar verleden. Alsof de afstandelijke Grace Jones, die zich angstvallig verborgen hield achter het imago van een licht ontvlambaar karakter met een stel imponerende schoudervullingen, helemaal niet meer zou bestaan.
Jones bij Jools Holland <object width="480" height="295"><param name="movie" value="https://www.youtube.com/v/ixMYI3Z7m0c&#038;hl=nl&#038;fs=1"></param><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="https://www.youtube.com/v/ixMYI3Z7m0c&#038;hl=nl&#038;fs=1" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="480" height="295"></embed></object> 
Ze slaat je nog maar een keer op je arm. Het is allemaal vriendschappelijk bedoeld, dat weet je ook wel, maar zeer doet het toch. &#8216;Natuurlijk zit je tegenover een vriendelijke vrouw. Wat had je dan gedacht? Een monster? Zijn de mensen bang van mij? Ach, dat is de actrice die ik met me meedraag. Zo bescherm ik mezelf. Zo houd ik mijn kwetsbare kant exclusief voor dierbaren en familie. Ik kan niet álles aan het publiek geven. Zo werkt het nu eenmaal. In mijn leven moet er een balans zijn.&#8217;
Ze is volwassener, veel volwassener, claimt Grace Jones. Daarom kan ze dit keer liedjes zingen die dicht bij haar staan. Hurricane is opgedragen aan haar overleden vader. &#8216;I’m Crying (Mother’s Tears)&#8217; gaat over haar moeder Marjorie, die bij de begrafenis niet kon huilen. Ze moest sterk blijven; de rest van het gezin plengde de tranen wel in haar plaats. Maar voor hetzelfde geld had het liedje over haarzelf kunnen gaan, want Jones is, en dat verwacht je niet van haar, ook moeder. Zoon Paulo werd geboren tijdens haar hoogtijdagen. &#8216;Hoe ik ben als moeder? Ik heb het advies van een zus van mijn vader ter harte genomen. Toen hij opgroeide, heb ik nooit een negatief woord in zijn omgeving gebruikt. En ik stond dat ook niet toe van andere mensen.&#8217;
Jones bij Jonathan Ross <object width="425" height="344"><param name="movie" value="https://www.youtube.com/v/JishgkwkYPE&#038;hl=nl&#038;fs=1"></param><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="https://www.youtube.com/v/JishgkwkYPE&#038;hl=nl&#038;fs=1" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object> 
Ondertussen is Paulo Goude, een in Parijs wonende muzikant, een grote jongen. Hij heeft meegeschreven aan een nummer van Hurricane. De huidige single William’s Blood, waarin Jones’ moeder zelfs meezingt, heeft heel letterlijk de bloedband als onderwerp. &#8216;Het gaat over mijn opa, een man die ik nooit heb gekend. Hij is het raadsel van de familie. Hij ging er vandoor naar Miami, niet heel lang nadat mijn moeder was geboren. Het enige dat ik ooit van hem gezien heb, is een foto in een Jamaicaanse krant, als een van de begeleiders van Nat King Cole. Want hij was muzikant. En een losbol. Mijn moeder vergeleek me vaak met hem – “Je drinkt, je rookt, je gebruikt drugs. Net als hij.” Hij was ook nog een rokkenjager.&#8217; Grace Jones stoot je vertrouwelijk aan. &#8216;Dat weet jij misschien niet, maar ik heb ook de naam dat ik me niet bind. Ik bind me wel, hoor. Een beetje, nooit permanent.&#8217; Opnieuw zo’n gierende lach. Maar de klap blijft ditmaal uit.
Socially sick Grace Bev Jones werd geboren in Spanish Town, Jamaica. Omdat ze op het eiland de geboorteregisters niet goed bijhouden, weet niemand hoe oud ze precies is: zestig of een jaar of wat jonger. Haar ouders verhuisden al snel naar de Verenigde Staten, waar haar vader predikant werd bij de Pinkster-gemeente. Tot haar twaalfde bleef ze bij haar grootmoeder wonen. &#8216;Toen ik daarna als tiener naar Amerika vertrok, was dat voor mij een cultuurschok. Maar het was wel een interessante ervaring. Ik kan me nog goed herinneren dat ik uit het raampje van het vliegtuig keek en al die lichtjes zag. Ik wist niet eens dat er zo veel lichtjes bestonden. En dan die snelwegen&#8230; Het leken vanuit de lucht wel spaghettislierten. Zes banen naast elkaar. Ik dacht: fuckin’ hell.&#8217; Ze is er zelf weer even stil van. &#8216;Sneeuw was ook een grote cultuurschok,&#8217; zegt ze een paar seconden daarna. &#8216;Maar dat kwam pas later.&#8217; 
Er bestaat een foto van Grace Jones als schoolgaand meisje, afkomstig uit haar jaarboek. Daaronder staat geschreven: Grace is socially sick. De volwassen Jones tegenover je knikt. Ze kent de foto, ze kent de tekst. &#8216;School was een verwarrende tijd voor me. Opeens noemden ze me Grace in plaats van Bev. Op Jamaica wordt iedereen namelijk bij zijn tweede naam genoemd. Vraag me niet waarom, het is zo. In Amerika had ik dus van het ene op het andere moment een nieuwe naam. Alsof ik een andere persoon was. Daar heb ik voor het eerst geleerd dat je als mens van identiteit kunt veranderen.&#8217;
Jones bij David Letterman <object width="425" height="344"><param name="movie" value="https://www.youtube.com/v/gbg9TSDtqus&#038;hl=nl&#038;fs=1"></param><param name="allowFullScreen" value="true"></param><param name="allowscriptaccess" value="always"></param><embed src="https://www.youtube.com/v/gbg9TSDtqus&#038;hl=nl&#038;fs=1" type="application/x-shockwave-flash" allowscriptaccess="always" allowfullscreen="true" width="425" height="344"></embed></object>
Maar goed: die foto dus. En vooral: die tekst. Jones: &#8216;Ik was ontzettend verlegen als meisje. Buiten de kerk lukte het me gewoon niet om vrienden te maken. Niet dat het enorm werd aangemoedigd. Wij, de kinderen, moesten altijd het goede voorbeeld geven. Ik had welgeteld één vriendin in die tijd. Ik mócht eigenlijk niet spelen met anderen. Of mijn opvoeding vrij strikt was? Wat bedoel je met: vrij strikt? Nee, niet vrij&#8230; Very, very, very, very, very! Dat heb ik later ingehaald, hoor. Als kind was ik vaak op mezelf. Een loner. Een buitenstaander. Ik mag wel zeggen: een gedwongen buitenstaander.&#8217;
&#8216;Socially sick&#8230;&#8217; Grace Jones proeft de woorden op haar lippen. &#8216;Ze zullen het gezegd hebben omdat ik niet meedeed, nooit meedeed, of ik dat nu wilde of niet. Ik weet lang niet alles meer. Maar ik weet nog wel dat ik altijd alleen in de gangen van de school stond, alles te observeren. Ik keek naar de anderen. De anderen deden dingen.&#8217;
Lastig haar Zo vlug als ze kon, ging ze na haar schooltijd naar New York. Daar werd ze een gevierd model. Ze sloot vriendschap met Jerry Hall, de latere vrouw van Mick Jagger, met wie ze een appartement deelde. &#8216;Daar stond de champagne altijd koud, schat,&#8217; is haar vaste antwoord op de vragen van mensen die hun eigen wilde fantasieën over die tijd bevestigd willen zien. Niet dat ze vaak in dat appartement vertoefden. Want het mag bekend zijn dat Grace Jones, als vaste bezoeker van de beruchte disco Studio 54, het er flink van nam. &#8216;In de seventies,&#8217; bekent ze, &#8216;was acid tripping mijn voornaamste interesse. LSD. Ik gebruikte het niet om mee te doen, het was niet hip. Het was een ontdekkingsreis. Vroeger werden drugs om andere redenen gebruikt. Nu wil iedereen ontsnappen, op de vlucht voor de verveling. Toen was het een serieuze aangelegenheid. Voor mij was acid niets minder dan therapie.&#8217;
Ze moet even naar het toilet. Onderweg dollen de obers in het restaurant met haar en haar androgyne uiterlijk. &#8216;Nou niet naar het mannentoilet gaan, hè?&#8217; zegt een van hen. Als beloning krijgt hij van een kirrende Grace Jones een goed bedoelde stomp in zijn maag. Zestig jaar – of een jaar of wat jonger – en niet stuk te krijgen. Ze heeft een niet te stelpen levenslust, die weerklinkt in elk woord, elke lach, elke klap.
Als ze terug is, gaat het over &#8216;de uitvinding Grace Jones&#8217;. Dat zijn woorden die ze, af en toe, zelf ook gebruikt voor haar publieke imago. &#8216;Het was een kwestie van mezelf vinden,&#8217; zegt ze beslist. &#8216;En vervolgens mezelf trouw blijven. Ik wist totaal niet wie ik was toen ik van de middelbare school afkwam. Ik was een goed voorbeeld voor de kerkgangers. Maar een goed voorbeeld is nog geen mens van vlees en bloed. Ik heb zó lang moeten doen wat me opgedragen werd. Op het moment dat het kon, heb ik meteen alle obstakels uit de weg geruimd.
Alles wat pijn deed, moest verdwijnen. Voor altijd. Ik zal je een eenvoudig voorbeeld geven: eigenlijk heb ik heel dik, lastig haar. Voordat ik naar de kerk ging, moest ik dat kammen. Dat deed enorm veel pijn. Dus zodra er niemand meer was om me tegen te houden, schoor ik mijn hoofd kaal. Ik wist: ik moet de volledige controle over mijn leven nemen. Dat gaat niet in één keer, dat gaat beetje bij beetje.&#8217; Geen lach en geen klap dit keer. &#8216;Het duurt tot op de dag van vandaag.&#8217; Hurricane van Grace Jones is verschenen bij Wall Of Sound/PIAS. Donderdag 19 maart treedt ze op in Paradiso, Amsterdam.
</div>

Gerelateerd