<div class="lead">
Al blijft in de VS de politieke kloof groeien, correspondent Freke Vuijst merkt dat buren elkaar niet in de haren vliegen. Integendeel. Zal de verkiezing ook zo verlopen, met waardigheid en wederzijdse erkenning?
</div>
Het was een typische herfstavond voor New England. De maan was vol, het rook naar gevallen bladeren en de lichte nachtvorst die was voorspeld hing al in de lucht. Ik stond op het grasveld achter de kleine tribune op het footballveld van de plaatselijke high school. Het volkslied speelde en ik zakte neer op een knie. Naast mij knielden mijn echtgenoot, mijn dochter, schoonzoon en mijn vijfjarige kleindochter. Voor ons stonden twee rijen teenagers, ook zij knielden. Wat er op het veld zelf gebeurde, kon ik niet zien, maar foto’s in de krant toonden de volgende dag dat ook verschillende footballspelers tijdens het volkslied hadden geknield. Verder weg op de heuvel, stonden groepjes mensen. Zij knielden niet. Niet tijdens het protest, noch daarna, kwamen de twee groepen met elkaar in botsing. Niemand schreeuwde, niemand maakte zelfs een afkeurende opmerking. We keken elkaar aan, maar we vielen elkaar niet aan.
Deze kleine lokale demonstratie had niets met de verkiezingscampagne te maken, maar wel alles met de verdeeldheid in het land. De plaatselijke leider van de burggerrechtenbeweging NAACP, de National Association for the Advancement of Colored People, had de bevolking opgeroepen om te protesteren tijdens de wedstrijd in solidariteit met een zwarte footballspeler. Die had bij een uitwedstrijd ‘een knietje gedaan’ zoals het protest van zwarte atleten tegen de discriminatie en het geweld van de politie tegen zwarte Amerikanen wordt genoemd. Wat twee maanden geleden was begonnen met het potest van de San Francisco 49er Colin Kaepernick, was inmiddels uitgegroeid tot een fenomeen dat zich niet alleen op professionele sportvelden afspeelde maar ook op de sportvelden van high schools in steden groot en klein.
De dag na het protest van de zwarte scholier had een witte scholier hardop geroepen dat de zwarte jongen gelyncht moest worden. De school, dezelfde school waar mijn dochter op heeft gezeten, was in alle staten. De witte scholier werd van school gestuurd, de schoolleiding belegde een algemene schoolvergadering om racisme binnen de school te bespreken. Presentaties over racisme en discussies in klaslokalen volgden.
<q class="pull-right">De buurman, ook al stemt hij op Trump, is een individu, een goede buur van wie je op aan kan.</q>
Ik moest hieraan denken toen ik een essay in <a href="http://www.newyorker.com/magazine/2016/11/07/red-neighbor-blue-neighbor" target="_blank">The New Yorker</a> las over de democratieёn waarin we leven, de politieke democratie en de democratie van alle dag, hoe we functioneren als buren. Ik herken het fenomeen. Ook ik keek argwanend naar mijn stadsgenoten die wel waren blijven staan tijdens het volkslied. Zat er iemand bij die ik kende? Zo kijk ik ook argwanend naar het huis twee straten verderop waar een Trump-bord in de tuin staat. Ken ik de mensen die daar wonen? Is het iemand met wie ik in het postkantoor een praatje maak, die ik in de winkel of de koffieshop begroet? De politieke wetenschapper Nancy Rosenblum heeft over dit dilemma een boek geschreven, Good Neighbors: The Democracy of Everyday Life in America. Volgens Rosenblum is onze politieke identiteit – progressief, conservatief etc – een abstracte identiteit en is ons leven in een gemeenschap, als buren, praktisch en concreet. De buurman, ook al stemt hij op Trump, is een individu, een goede buur van wie je op aan kan als je hem nodig hebt om je auto aan de praat te krijgen of om je te helpen als je de sneeuw van je stoep moet ruimen. Voor die buurman of buurvrouw doe je zelf ook kleine diensten, zoals de kat eten geven als hij er niet is, of zijn vrouw een lift geven als ze haar enkel heeft gebroken.
Rosenblum noemt dergelijke transacties in essentie anti-politiek. Omdat onze relatie met onze buren, onze gemeenschap, gebaseerd is op het principe om elkaar als buren, als individu te helpen. Alleen werkt dit principe van buurlijke transactie lang niet altijd, zoals de geschiedenis ons heeft geleerd. Ook buren kunnen onze politieke vijand worden.
Een week na ons stille protest bij de high school, gingen we opnieuw naar de highschool op een vrijdagavond. Mijn kleindochter dacht dat het inmiddels een traditie was geworden. Na het aansteken van de sjabbatkaarzen en het eten van een pizza, ga je met pappa, mamma, opa en oma naar de high school waar de lichten schijnen op het veld en wij knielen als het volkslied speelt. Dit keer waren er minder deelnemers. Minder ‘knielers’, minder ‘staanders’. Maar opnieuw was er geen confrontatie tussen beide groepen.
Misschien is dit hoe deze gepolariseerde verkiezing zal eindigen. Met de stille erkenning dat we als buren van mening verschillen en tegelijkertijd elkaar nodig hebben.
En de eveneens stille erkenning dat, ook al ben ik politiek ‘goed’, dit niet wil zeggen dat ik een beter mens ben.

Gerelateerd