<div class="lead">
Alle tekeningen van de Nederlandse Charlie Hebdo-tekenaar Willem worden opgenomen in de Bibliothèque nationale de France. In Nederland is er veel minder respect voor het getekende erfgoed, weet Peter van Straaten.
</div>
‘Het is rond. Ik heb nog geen cent gezien maar dat komt wel.’ Tekenaar Willem (Ermelo, 1941) had er eerder al op gezinspeeld, maar nu is het officieel: de Bibliothèque nationale de France, kortweg de BnF, heeft zijn complete archief aangekocht. Dat wil zeggen: al het werk dat hij in vijftig jaar bij elkaar heeft getekend én alle politieke tekeningen die hij in de toekomst nog zal maken voor, onder andere, het satirische weekblad Charlie Hebdo en het linkse dagblad Libération.
De tekenaar die altijd tegen instituties heeft geschopt, wordt nu bij leven bijgezet in een staatsinstelling. ‘Dat is wel een beetje raar,&#8217; meldt Willem telefonisch vanuit zijn atelier op het Bretonse eiland Groix, waar hij werkt aan zijn dagelijkse tekening voor Libération. &#8216;Maar ja, we moeten sinds een tijdje sowieso al schoppen onder politiebescherming.’ Jean-Pierre Faur van de bijzondere Parijse boekwinkel <a href="http://www.designers-books.com/un-regard-moderne/">Un Regard Moderne</a> was al een paar jaar beheerder van het grootste deel van zijn archief. Hij onderhandelde namens Bernhard ‘Willem’ Holtrop met de BnF en onlangs werden de handtekeningen gezet.
Willem zwijgt over de precieze verkoopprijs maar ontvangt naar eigen zeggen een ‘sympathiek bedrag’ zodat hij en zijn vrouw Medi zich ‘als we niet al te oud worden’ financieel geen zorgen meer hoeven te maken en ook nog iets kunnen schenken aan hun zoon en dochter. ‘Ik houd het copyright en ik kan boeken maken en exposities inrichten. Maar het belangrijkste is dat de hele boel bij elkaar blijft en toegankelijk wordt voor iedereen. Heel fijn dat het niet in de brandkast van een particulier terecht is gekomen.’
Het is geen unicum dat de BnF een compleet tekeningarchief verwerft, de bibliotheek heeft sinds enkele jaren ook zo’n tienduizend tekeningen in de collectie van Georges Wolinski, een van de collega’s van Willem die op 7 januari vorig jaar door de broers Kouachi werden doodgeschoten. ‘Ze hebben véél collecties van tekeningen, vooral veel van dode tekenaars,’ zegt Willem. En dan, toch een beetje trots: ‘Maar ik ben de enige niet-Franse tekenaar in hun collectie.’
Het betreft al zijn werk, ook een paar cartoons uit zijn Nederlandse periode toen hij onder andere zijn eigen blaadje God, Nederland &amp; Oranje maakte. ‘Ik ben niet zo weggooierig, al is er weleens wat weggeraakt bij alle verhuizingen. Wat ik voor Provo heb getekend, daarvan heb ik de originelen niet meer. En ook de tekeningen die ik in de jaren zestig maakte voor Vrij Nederland zijn allang weggeraakt.’
Frankrijk is een tekenaarsland met een lange traditie, Charlie Hebdo is een verre nazaat van begrippen als het satirische tijdschrift L&#8217;Assiette au Beurre en Honoré Daumier. In Nederland is er veel minder respect voor het getekende erfgoed. Willems collega Peter van Straaten (Arnhem 1935) weet er alles van. ‘Frankrijk en Engeland koesteren hun tekenaars, Nederland verwaarloost ze. Vroeger waren er nog weleens galeries die cartoons en illustraties aan de man wilden brengen, dat is allemaal mislukt, er is hier geen belangstelling voor.’
Zijn politieke prenten schonk Van Straaten aan het Persmuseum en zijn in Vrij Nederland verschenen literaire tekeningen aan het Letterkundig Museum. Nu zoekt hij belangstellenden voor de grote verzameling cartoons die hij decennialang dagelijks tekende voor Het Parool, inclusief de ruim vijfduizend strips over Vader en Zoon. ‘Ik probeer die tekeningen ergens onderdak te brengen, al geef ik ze op advies van mijn accountant niet meer weg, zoals de politieke en literaire tekeningen. Ooit had ik contact met de Koninklijke Bibliotheek, maar dat is op niets uitgelopen. En sinds een jaar of twee is het Stadsarchief Amsterdam op zoek naar een sponsor, tot nu toe ook tevergeefs. Het ziet ernaar uit dat ik mijn erven ermee zal moeten opzadelen.’
<div class="info-box">
Tot en met 28 maart 2016 exposeren cartoonisten Peter van Straaten en Yrrah met een dubbeltentoonstelling op Slot Zeist in Utrecht. Entree € 5.50
</div>
<div class="info-box">
Voor het winternummer sprak Mischa Cohen uitgebreid met Willem over 2015, een jaar vol rouw en verscherping van oude tegenstellingen. Lees het <a href="https://www.vn.nl/jaar-willem-tekenaar-charlie-hebdo/" target="_blank">hier</a>.
</div>

Gerelateerd