Kees van Beijnum. Zoon van. De Bezige Bij, 96 p., € 15,90
**
door Dries Muus
Eén deel sentiment, één deel mysterie, één deel krachtige beelden. Dat is vaak de verhou-ding bij Kees van Beijnum. In Zoon van, een recent heruitgegeven alternatief Boekenweekgeschenk, komt daar nog een omgekeerd chronologische vertelstructuur bij. Timo&#8217;s vader heeft een moord gepleegd. Daarmee verklap ik niks, het staat in de eerste zin. Dat is meteen de zwakte van de novelle: het is een wat voor de hand liggende manier om de lezer rechtop te laten zitten. Een paardenmiddel. Origineler is dat de nadruk niet ligt op de dader of het slachtoffer, maar op de directe familieleden van de dader. De structuur maakt dat je langzamerhand de achtergrond van de moord leert kennen. Scènes die zonder de gruwelijke voorkennis alledaags zouden zijn, worden nu geladen en wrang. De onthullende aanwijzingen zijn goed gedoseerd, met het sentiment schiet Van Beijnum af en toe uit. Even vaak mierzoet als ontroerend.
John Yeoman &#038; Quentin Blake. Beer bouwt een winterhuis. De Fontein, 28 p., € 12,50, 4+
***1/2
door Joukje Akveld
Met zijn zwierige pentekeningen en typische Britse humor bracht Quentin Blake eind jaren tachtig een hele school aan Nederlandse illustratoren op gang. De onvolprezen Roald Dahl-tekenaar bewandelt sinds de dood van de meester van de groteske fantasie zijn eigen weg met wondermooie projecten die jammer genoeg niet altijd de oversteek over de Noordzee maken. Beer bouwt een winterhuis haalde de overkant gelukkig wel. John Yeoman schreef een vriendelijk verhaal over een zachtmoedige beer en zijn adhd-achtige dierenvriendjes. Bette Westera zorgde voor de prettige vertaling (&#8216;kip heeft nog meer kippenvel dan anders&#8217;) en Blake tekende voor de altijd geslaagde illustraties, waarop een berensnuit met één pennenhaal van opgewekt naar sip transformeert. Geen ingewikkelddoenerij of artistiekerigheid, maar gewoon een lekker prentenboek over een beer die ook wel eens ongestoord wil winterslapen. Voorleessucces gegarandeerd bij alles wat kleutert.
Alison Bechdel. Fun Home. Xtra, 240 p., € 23,90
****
door Peter Breedveld
De autobiografische strip Fun Home van Alison Bechdel stond in 2006 twee weken op de bestsellerlijst van The New York Times. Het boek werd genomi-neerd voor prestigieuze prijzen en als serie gepubliceerd in Libération. De Nederlandse vertaling lijkt echter vooralsnog te worden genegeerd. Hier wil men er kennelijk nog steeds niet aan dat in een strip op literaire én pakkende wijze een complex en urgent thema kan worden uitgewerkt. Welnu, boekenliefhebbers, Fun Home is een belangrijk, baanbrekend en ontroerend werk over een homoseksueel, Bechdels vader, die niet met zichzelf en zijn omgeving in het reine kan komen. Tekst en tekeningen zijn sober en inge-togen; juist deze uiterlijke kalmte benadrukt de heftigheid en de emotionele kracht van dit boek. Het mooie is dat de lezer zelf zijn conclu-sies kan trekken. Zelf hield ik een warm gevoel over aan Bechdels vader. De man had zijn tekort-komingen, maar hij wist zijn enthousiasme voor de mooie dingen des levens te delen met zijn gezin, met de mensen van wie hij hield. Dat is meer dan menige heteroseksuele vader kan.
Eric-Emmanuel Schmitt. Adolf H. Twee levens. Atlas, vertaling Marijke Arijs, 455 p., € 29,95
*
door Aart van Zoest
Toen Hitler negentien was, werd hij afgewezen voor de Academie voor Beeldende Kunsten in Wenen. &#8216;Zou er in een wereld waarin Adolf Hitler kunstschilder zou zijn geweest, een Tweede Wereldoorlog hebben plaatsgevonden met vijfenvijftig miljoen slachtoffers, waaronder zes miljoen Joden?&#8217; Die vraagt werpt Schmitt op om zijn uitgangsidee te rechtvaardigen: twee gefictionaliseerde levensbeschrijvingen naast elkaar, van de historische Hitler en van de imaginaire Adolf H. Die laatste wordt bij Schmitt een succesvolle kunstenaar (&#8216;alle Joodse dames in New York en Los Angeles willen een Adolf H. boven de bank&#8217;). Zijn zoon geeft hij de voornaam Rembrandt. Na een uitgebalanceerd liefdesleven eindigt hij als een lieve opa in Californië. Maar Schmitt deinst er niet voor terug om ook inzicht te geven in het leven van de Führer, de niet-fictieve. Hitler gaat in bad, kijkt eerst naar zijn naakte zelf in de spiegel: &#8216;Hij glimlachte naar zichzelf. Dat was nu de man voor wie de wereld beefde. Het was belachelijk! De hele wereld was belachelijk!&#8217; Belachelijk. Het adjectief is toepasselijk om deze roman van Schmitt te kwalificeren. Dit is kitsch.
Bergman. Nagelaten werk. Liverse, 422 p., € 17,50
*
door Bouke Vlierhuis
Nagelaten werk bevat Bevond van zaken, een verzameling notities en aforismen, en Vreemdgaan, een bundel prozafragmenten. De aforismen zijn van een adembenemende mufheid en missen alle diepgang. De no-tities tonen Bergman als een zelfgenoegzaam stuk chagrijn. De dichters, de vrouwen, de schooljeugd, de rest van Nederland; er deugt allemaal weinig van. Hij houdt niet van rozen, niet van lelies, niet van duiven en niet van meeuwen. En als dat nou nog lekker puntig zou zijn geformuleerd, maar het zijn losse flodders en vaak is het zelfs niet duidelijk wat hij wil zeggen. Veel van de fictie ademt dezelfde zure lucht als de notities. Soms weet Bergman zijn misantropie lang genoeg te vergeten om een aardig verhaaltje te schrijven. Het is echter bij lange na niet genoeg om dit vervelende boek te redden.

Dries Muus

Aart van Zoest

Peter Breedveld

Gerelateerd