David Bezmozgis, De vrije wereld, De Bezige Bij, 320 p., vertaling Nicolette Hoek-meijer, € 19,90
* * * *
door Kristien Hemmerechts
Roman
Naar aanleiding van zijn bejubelde debuut Natasja (een verhalenbundel) nomineerde The New Yorker David Bezmozgis als een van de twintig belofte-volle schrijvers onder de veertig. Met zijn eerste roman De vrije wereld maakt Bezmozgis die belofte overtuigend waar. Hij vermijdt alle euvels waaraan ambitieuze Amerikaanse schrijvers zich nog wel eens bezondig en: hij pakt niet uit met zijn kennis, hij etaleert zijn stilistische virtuositeit niet, hij propt het boek niet vol met gedetailleerde beschrijvingen. Bezmozgis laat zijn personages schitteren. Allemaal zijn ze in 1978 uit Letland in Rome aangespoeld. Italië is een tussenstation onderweg naar de &#8216;echte&#8217; vrije wereld: Canada, Australië of de Verenigde Staten. De mooiste figuur is de vijfenzestigjarige Russische communistische Samuel, wiens bewogen levensgeschiedenis we leren kennen. Bij sommige scènes sprongen de tranen me in de ogen, bij andere barstte ik in lachen uit. Deze heerlijke roman bewijst dat de Joodse diaspora als bron van literaire inspiratie nog lang niet is opgedroogd.
Mark Schalekamp, De parvenu, De Arbeiderspers, 252 p., € 19,95
* * *
door Marjolijn Pouw
Roman
In een interview met Sweder van Wijnbergen in NRC Handelsblad kwam onlangs de vraag naar voren of ook de Nederlandse financiële sector vergeven is van prostituees en coke-snuivers. Volgens Van Wijnbergen valt het mee, maar te oordelen naar zijn romandebuut ziet Mark Schalekamp dat heel anders. Private banker Hugo Stadman is voor een dubbeltje geboren. Hoe hard deze parvenu ook zijn best doet op te klimmen, in de elitaire wereld van het grote geld heeft hij geen schijn van kans. Hij troost zich met de gedachte dat hij de onwettige zoon is van een chirurg, maar zijn moeder heeft hem over zijn afkomst maar wat voorgelogen. Haar al even leugenachtige zoon verspeelt zijn kansen, en eindigt als een aan prostituees en coke verslaafde, frauduleuze gokker. Schalekamps hilarische aanval op het geldgraaiersgilde leest lekker weg, maar de schrijver heeft zijn personage zo wurgend in de houdgreep dat diens ondergang te voorspelbaar wordt.
James Worthy, James Worthy, Lebowski Achievers &#038; Top Notch, 188 p., € 15,95
door Marjolijn Pouw
* * * 1/2
Roman
Het Amsterdamse schrijvertje uit James Worthy&#8217;s gelijknamige debuutroman wil een meesterwerk voortbrengen om zijn weggelopen geliefde Polly te heroveren. Het moet een ode aan haar worden, zoals Woody Allen in Annie Hall aan zijn verloren liefde bracht. Met de onbeholpen, subversief verlegen Allen heeft het ten tonele gevoerde schrijvertje niet veel gemeen, Worthy&#8217;s held lijkt eerder uit Oh oh Cherso weggelopen. Hij zoent en beft met verve een hele menagerie van eendagsvriendinnetjes bij elkaar om ze na elke uitspatting een sms&#8217;je naar Herman Brusselmans te laten sturen, waarin vol trots zijn onovertroffen guldenmondprestaties worden gemeld. Dat zijn bandeloze gedrag symbool staat voor zijn wanhoop, moet de lezer maar van hem aannemen. De vrolijke gevarieerdheid en woordenrijkdom waarmee Worthy de verrichtingen van zijn alter ego beschrijft, zijn verbluffend; schrijven kan dit schrijvertje wel. Het is het gebrek aan inhoudelijke variatie dat deze oeroude geschiedenis alsnog wat afgezaagd maakt.
Oscar Wilde, Gedichten, Plantage, vertaling Marja Wiebes &#038; Margriet Berg, 144 p., € 15, &#8211;
door Aart van Zoest
Poëzie
Door hun zwierige intensiteit prikkelen de gedichten van Oscar Wilde misschien nog wel meer de geest dan zijn proza en theater. De keuze die gemaakt is voor deze tweetalige uitgave maakt een literair-existentiële kennis-making mogelijk met een hoogbegaafde man die flamboyant was, beroemd en berucht. Die succes zocht en vond, die het idee van l&#8217;art pour l&#8217;art praktiseerde in zijn leven en werk. Fatsoensrakkers bezorgden hem twee jaar gevang en een treurig levenseinde. En de hartverscheurende poëzie van The ballad of Reading Goal. Geen zelfbeklag, wel de evocatie van een jonge medegevangene die moest hangen wegens een liefdesmoord. Tweemaal komen, licht gevarieerd, de woorden voor &#8216;yet each man kills the thing he loves&#8217;. Hoezeer de vertaalsters hebben willen wedijveren (het is gelukt!) met de dichter zelf, bewijst wel dat we eerst lezen &#8216;toch doodt elkeen wat hij bemint&#8217; en daarna &#8216;een ieder doodt waarvan hij houdt&#8217;. Een kleinood, deze uitgave.

Kristien Hemmerechts

Aart van Zoest

Gerelateerd