<div class="lead">
<p>Facebook raadt een psychiater aan &#8216;vrienden&#8217; te worden met haar patiënten, en linkt haar patiënten ook maar gezellig aan elkaar. &#8216;Mensen die je misschien kent&#8217; is een griezelige functie.</p>
</div>
<p>Tijdens een interview met een onbekende actrice kwam in de Oprah Winfrey-show ooit een uitspraak langs die ik me om onduidelijke redenen altijd heb herinnerd. ‘<em>My friends are my chosen family</em>,’ zei de B-actrice, waarna Oprah even om een moment stilte verzocht om deze uitspraak van het noodzakelijke gewicht te voorzien.</p>
<p>Ik moest er onlangs weer eens aan denken, toen ik me afvroeg wat de definitie van een Facebook-vriend tegenwoordig eigenlijk is. Oprah-indachtig zou ik namelijk willen betogen: Facebook-vrienden zijn een kunstmatig gecreëerde familie. Leuk is anders en je zult het er mee moeten doen, en waar ze allemaal vandaan komen is ook nog eens volstrekt onduidelijk. En dat bedoel ik niet op een cultuurpessimistische manier, in de categorie waarin er al zo vaak is geschreven over hoe Facebook de definitie van vriend uitholt, waarom je Facebook-vrienden heus niet ‘echt’ zijn en waarom je je smartphone eigenlijk in een wc-pot zou moeten gooien om te gaan ganzenborden op de Veluwe.</p>
<p>Dat weten we inmiddels wel. Niemand gelooft dat je 739 &#8216;echte vrienden&#8217; hebt. En ach, wat maakt het label &#8216;Facebook-vriend&#8217; ook eigenlijk nog uit? Nee, het is eerder zo dat hoe langer Facebook lijkt te bestaan en hoe overheersender het netwerk wordt, hoe ingewikkelder de definitie van de Facebook-vriend is geworden. Hoe meer je eigen netwerk voelt als een suikerspin: mierzoet en verslavend, maar vooral ook hinderlijk plakkerig.</p>
<h5>Vriendsuggesties</h5>
<p>En dat komt bovenal door Facebook zelf. Deze week bracht de nieuwssite Fusion een <a href="http://fusion.net/story/339018/facebook-psychiatrist-privacy-problems/" target="_blank">beangstigend verhaal</a> over een Amerikaanse psychiater onder het pseudoniem Lisa. Het begon ermee dat Facebook haar plotseling patiënten begon aan te bevelen als vrienden. Hoe dat kwam was &#8216;Lisa&#8217; een raadsel: ze gebruikte Facebook niet bijzonder veel, had haar telefoon- of emaillijst nooit met het netwerk gedeeld en de profielen van haar patiënten nooit opgezocht.</p>
<p>Het werd nog raarder toen ze van een van haar patiënten hoorde dat hij opeens allerlei oude, onbekende mensen als vriendschapsuggesties kreeg. Één blik op die suggesties was voor &#8216;Lisa&#8217; voldoende: die kende ze uit haar praktijk. Facebook raadde haar niet alleen haar eigen patiënten aan, maar koppelde patiënten blijkbaar ook onderling. Allemaal mensen uit een kleine gemeenschap, die er plotseling achter konden komen dat ze allemaal naar dezelfde psychiatrisch hulpverlener gingen.</p>
<p>Eerder ontdekte Fusion al dat Facebook inmiddels ook suggesties doet op basis van je locatie, maar volgens het netwerk was dat slechts in een paar tests gedaan en dus kon dat hier niet de oorzaak zijn. Ook had de praktijk van &#8216;Lisa&#8217; geen gratis wifi, waarop alle patiënten konden zijn ingelogd. Hoe de patiënten dan wel aan elkaar gekoppeld waren? Facebook kon het niet zeggen. &#8216;&#8221;Mensen die je misschien kent&#8221; wordt gebaseerd op allerlei factoren,&#8217; verklaarde het netwerk. En dat was dat.</p>
<p>Volgens Fusion zijn de verbinden waarschijnlijk gelegd via het telefoonnummer dat &#8216;Lisa&#8217; ooit heeft ingevoerd. En dat is nog beangstigender, zeker nu Facebook en Whatsapp steeds dichter naar elkaar toe kruipen.</p>
<h5>Echte vrienden?</h5>
<p>Hoe Facebook de koppelingen ook gelegd heeft, feit is dat het netwerk aan iedereen voortdurend een lijstje vriendsuggesties presenteert dat niet zelden tot een Jason Bourne-achtige ervaring van volkomen verdwazing leidt. Moet ik deze mensen kennen? Je kunt je zelfs afvragen waarom Facebook überhaupt nog de moeite doet. &#8216;Laat me met rust,&#8217; wil je schreeuwen. Waren 849 vrienden nog niet genoeg?</p>
<p>Natuurlijk niet. Facebook is immers op aarde de wereld te <em>connecten</em>, en patiënten van dezelfde psychiater liggen dan erg voor de hand. Net als anonieme alcoholisten trouwens. Of vrouwen uit een Blijf van mijn Lijf-huis</p>
<p>Het probleem is vooral: dat wij vinden dat een Facebook-vriend nietszeggend is, dat de verbinding feitelijk met iedereen kan worden gelegd, dat we achteloos op &#8216;add&#8217; en &#8216;accept&#8217; klikken, doet er allemaal niet toe. Want verbindingen buiten Facebook, die doen er wel toe, die zijn wél belangrijk, precair en gevoelig. Bijvoorbeeld die van patiënten, maar ook die van (voormalig) delinquenten. Van iedereen die niet gereduceerd of achtervolgd wil worden door iets dat hij of zij niet aan de grote klok wil hangen.</p>
<p>Een Facebook-vriendschap heeft nooit veel betekend. Maar als het netwerk die nietszeggendheid ook over &#8216;echte contacten&#8217; heen legt levert dat echte problemen op. Laat me toch met rust, moeten we zeggen. Één ongekozen familie is voldoende!</p>
