<div class="wpg-element lead-bold">
<p>Texaanse wetenschappers claimen een methode te hebben gevonden om nucleair afval te vernietigen. Vervalt daarmee het belangrijkste bezwaar tegen atoomstroom?</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<p>Kernenergie zonder kernafval. Als dat wonder bestond, zouden heel wat tegenstanders als een blad aan een boom omdraaien. Neem de PvdA. Die partij &#8216;wijst het gebruik van kernenergie af omdat er nog geen oplossing voor een veilige opslag van kernafval bestaat&#8217;. Wij hebben die oplossing in handen, beweren Texaanse wetenschappers nu. In het tijdschrift Fusion Engineering and Design lanceren ze hun plan voor een hybride centrale waarin kernsplitsing én kernfusie plaatsvindt. Met een nieuwe verbrandingscyclus willen ze driekwart van het kernafval opbranden in een conventionele kerncentrale. Het resterende sludge &#8211; letterlijk droesem &#8211; zeggen ze nagenoeg volledig te kunnen vernietigen door er zeer snelle neutronen op af te vuren die vrijkomen bij kernfusie.</p>
</p></div>
<div class="wpg-element paragraph">
<h3>Plannen voor hybride centrale</h3>
<p>Kernfusie, dat is toch al decennialang de grote belofte voor de verre toekomst? Voordat de opwekking van energie door de samensmelting van atoomkernen bij zeer hoge temperatuur een commerciële optie is, is het zeker 2040, geven zelfs de fervente voorstanders toe. Maar fusie inzetten om kernafval te vernietigen, is technisch veel minder ingewikkeld, economisch aantrekkelijker en in de nabije toekomst haalbaar, stellen de Texanen. Negenennegentig procent van het afval is met hun methode op te branden, beweren ze. Ook het plutonium. En aldus nemen ze in één moeite door nog een ander pijnlijk bezwaar tegen nucleaire energie weg: er blijft geen splijtstof voor atoombommen over. De wetenschappers besluiten hun artikel trots: &#8216;De risico&#8217;s op proliferatie &#8211; nu en in de toekomst &#8211; worden geminimaliseerd.&#8217;</p>
<p>De Texanen wisten de juiste snaar te raken. &#8216;Ons afvalvernietigingssysteem zal kernenergie &#8211; een energievorm arm aan kooldioxide &#8211; helpen om haar plaats in te nemen in de strijd tegen de opwarming van de aarde,&#8217; zei Mike Kotschenreuther. De blijde tijding over afvalvrije kernenergie verspreidde zich dan ook als een lopend vuurtje over het internet. Maar hoe beloftevol en realistisch is hun idee eigenlijk?</p>
<p><b>Legomodelletje</b><br />Kernfusie vindt plaats bij een temperatuur van meer dan honderd miljoen graden. De materie bevindt zich dan in een vierde fase &#8211; voorbij vaste stof, vloeistof en gas &#8211; die plasma heet. Om te zorgen dat de extreme hitte de wanden van de reactor niet vernietigt, wordt het plasma gevangen in een zeer sterk magnetisch veld. Hun cruciale vinding is, zeggen de Texanen, de &#8216;SuperX-Divertor&#8217;. Die zou het magnetische veld zo vormgeven, dat het mogelijk is de enorme stroom van hitte en elektronen te beteugelen in een reactor die in een flinke kamer past.</p>
<p>Dat klinkt prachtig. Maar &#8216;het is alleen nog maar een legomodelletje,&#8217; relativeert Niek Lopes Cardozo van het Instituut voor Plasmafysica Rijnhuizen. Lopes Cardozo is dé fusiespecialist van Nederland. Hij is betrokken bij de ITER-proefreactor in het Zuid-Franse Cadarache en maakt deel uit van ITER-NL, het samenwerkingsverband dat Nederlandse bedrijven helpt zich te kwalificeren voor bouwopdrachten voor de Franse reactor. Daarom weet hij uit de praktijk welke technische hobbels er zijn als je een fusiereactor bouwt. De crux van de SuperX-divertor is, legt hij uit, dat extra magneetspoelen het oppervlak vergroten waar de warmte naartoe kan. De Texaanse ingenieurs claimen dat het ding daarom vijf keer zoveel hitte aankan als ITER. Ook in vermogen voorspellen ze een topprestatie. In een volume dat vierenzestig keer zo klein is, denken ze een kwart van het vermogen van ITER te kunnen opwekken.</p>
<p>Bescheiden zijn de Texanen evenmin over de duur van de reacties in het plasma. Ze mikken erop dat hun bron van snelle neutronen continu in bedrijf is, terwijl ze bij ITER al dik tevreden zijn als het lukt het systeem een half uur in de lucht te houden. Lopes Cardozo is dan ook sceptisch. &#8216;Ik kan op papier ook wel een superfusiereactor tekenen. Maar ik ben niet geneigd te geloven dat ze zoveel winst kunnen boeken. Het is aan de rand van wat technisch kan.&#8217;</p>
<p>Bob van der Schaaf van Nuclear Research and consultancy Group (NRG) in Petten heeft ook zo zijn bedenkingen. Zeker kun je met supersnelle neutronen flinke klappen uitdelen en zo het radioactieve afval effectiever afbreken, denkt hij. &#8216;Maar je moet zo&#8217;n dingetje nog wel even bouwen. Zowel in geleverd vermogen als in tijdsduur zetten ze geweldige stappen. Technologisch gezien hebben ze heel veel geluk als het lukt in tien, twintig jaar.&#8217;</p>
<p>Bovendien zijn er andere methoden, denkt Van der Schaaf, die projectleider is van de bouw van de Pallas-reactor in Petten. In die opvolger van de nu stilliggende Hoge Flux Reactor zal NRG opnieuw medische isotopen maken, die onder meer worden gebruikt bij de diagnostiek en behandeling van kanker, en wetenschappelijk onderzoek doen naar de verwerking van kernafval. &#8216;Plutonium wordt in Europa nu al opgebrand in kerncentrales die werken met zogenaamde Mixed Oxide Fuels (MOX), een mengsel van plutonium en uranium,&#8217; vertelt de NRG-medewerker. Zijn bedrijf doet nu ook onderzoek naar het met Inert Matrices Fuels (IMF&#8217;s) verbranden van andere hardnekkige afvalproducten die ontstaan tijdens het splitsingsproces, de zogenaamde actiniden. &#8216;Dat zijn de zware jongens van het periodieke systeem, stralers die een lang leven beschoren is.&#8217; Welk deel van het afval daarmee te vernietigen is? &#8216;Ik gok vijfenzeventig tot tachtig procent,&#8217; zegt Van der Schaaf. &#8216;Het hangt van je definitie af. Je krijgt eindeloze discussies over de eenheid van ellende, een soort product van levensduur en schadelijkheid.&#8217; Maar voordat dat we het nare spul op deze manier goeddeels kunnen wegwerken, zijn we zeker nog wel tien twintig jaar verder, erkent de NRG-medewerker.</p>
<p>Die schone, afvalvrije kernenergie is en blijft dus een toekomstdroom. Volgens Van der Schaaf is dat geen reden om atoomstroom af te schrijven. &#8216;Het gaat om relatief kleine hoeveelheden, die je met de IMF-benadering nog flink verder kunt reduceren. Wat overblijft, bewaren we veilig in opslagbunkers voor de laatste klap. Die lukt vroeg of laat echt wel.&#8217;</p>
</p></div>
<p> </p>


Exit kernafval?