Anno 1970 voerde Ella Voge­laar aan de sociale academie De Horst in Driebergen aksie tegen de regentenmaatschappij. Vorige week schoof de partij die de oud-vakbondsvrouw anderhalf jaar geleden met veel tromgeroffel binnenhaalde, Vogelaar bruusk aan de kant. Ze was niet het antwoord op rechts en links populisme gebleken waarop de PvdA in 2007 hoopte.

Vogelaar kon niet omgaan met de media en nam het parlement tegen zich in, heette het inmiddels. Ze was niet in staat ‘effectief en gezagsvol’ te opereren. Terwijl dat voor een moderne politicus wel nodig is. Vogelaar had zich met andere woorden te regentesk gedragen. Ironisch verwijt aan een fervent democratiseerder uit de jaren zeventig.

In zijn boek De kunst van het ivoordraaien behandelt Bas de Gaay Fortman de vereisten waaraan een politicus moet voldoen. Sinds het verschijnen van zijn beknopte handleiding in 1979 zijn die er niet minder gecompliceerd op geworden. Een minister dient zijn of haar ambtenaren onder de duim te...