<div class="wpg-element lead-bold">
Dit vermoedelijke afpersslachtoffer kan het net als Endstra niet navertellen: Kees Houtman werd op 2 november 2005 voor z’n woning in Amsterdam-Osdorp doodgeschoten. Volgens een kennis van de familie door twee mannen ‘die hem de weg hebben gevraagd’. 
</div>
<div class="wpg-element paragraph">
Voor Houtman kon antwoorden, ‘begonnen ze te ratelen. Kees is toch naar zijn voordeur gekomen. Daar hebben ze hem nog een keer beschoten, want de gaten zitten in de gevel.’ Wie de schutters waren, is inmiddels bekend: Jesse R. en Peter la Serpe. De laatste is de kroongetuige die Holleeder-vriend Dino Soerel als opdrachtgever op de achtergrond plaats. Net als de Turk Ali A., die inmiddels voor de moord op Houtman vastzit. Hoewel er verschillende theorieën de ronde doen, is het motief voor de liquidatie in augustus 2007 nog niet bekend.
Kees Houtman was een ras-Amsterdammer die opgroeide in de Kinkerbuurt en daar in de jaren zeventig van straatschoffie uitgroeide tot beroepscrimineel. In dit roemruchte deel van Amsterdam-West vormde hij begin jaren tachtig de uiterst gewelddadige Houtman-bende, met daarin aan zijn zijde onder andere een jonge John Mieremet en Sam Klepper. De groep kreeg de bijnaam ‘De Denkers’, wegens hun sluwe methoden om banken en geldtransporten te overvallen. 
Houtman deed de laatste jaren veel in vastgoed. Samen met zijn vaste zakenpartner Peter Petersen zocht hij naar lucratieve handel in stenen. Hij bezat verscheidene pandjes in de hoofdstad en was eigenaar van hotel The Bridge aan de Amsterdamse Amstel. Het leek erop dat Houtman z’n criminele inborst had laten varen, maar dat was schijn. Hij was in de jaren negentig in stilte uitgegroeid tot een grote hasjhandelaar die in het milieu luisterde naar de naam ‘Woody’ of ‘Woediewoe’ en in die periode onder andere zaken deed met de organisatie van Heineken-ontvoerder Cor van Hout. De contacten met Van Hout verliepen via hun gezamenlijke vriend Thomas van der Bijl, de kroegbaas die vorig jaar in koelen bloede werd vermoord in z’n Amsterdamse café De Hallen. Het was de stamkroeg van Houtman, die er volop rondjes gaf. ‘Soms wel tien achter elkaar’, volgens een stamgast. ‘Dan stond hij aan de zijkant, te genieten.’ 
In tegenstelling tot de andere afperscases speelt de zaak Houtman zich voornamelijk in het criminele milieu af. Daar waar Endstra, Wijsmuller en Friedländer min of meer tot de bovenwereld behoren, is het hier de hardcore penoze die elkaar naar het leven staat. 
De theorie van justitie is als volgt: Houtman is gestraft voor z’n eigenzinnige optreden. In 2004 kocht het slachtoffer in Amsterdam-Zuid een horecapand uit de Endstra-erfenis. Dat had hij beter niet kunnen doen. Rechercheurs van de hoofdstedelijke criminele inlichtingeneenheid tekenen in de periode daarna de volgende anonieme informatie op: ‘Ik hoorde dat Kees Houtman is afgeperst door Willem Holleeder en ene George (van Kleef). Zij zijn bij Kees thuis geweest en hebben de vrouw van Kees een vuurwapen in de mond geduwd. Kees moest 1 miljoen betalen. Deze boete werd opgelegd omdat Kees zich een pand had toegeëigend dat hem niet toebehoorde.’ 
Er is meer CIE-informatie die de opsporingsinstanties een bepaalde richting opstuurt. ‘Willem Holleeder heeft in de periode voordat Mieremet werd vermoord, in het criminele milieu bekendgemaakt dat men geen zaken mocht doen met John Mieremet. Holleeder heeft gedreigd anders maatregelen te zullen nemen. Kees Houtman is geliquideerd omdat hij nadien een pand of panden zou hebben gekocht van Mieremet, waarmee hij dus de waarschuwingen van Willem Holleeder naast zich neer heeft gelegd.’ 
Panden uit de stal van Endstra en/of Mieremet. Daarmee is het gedonder begonnen. Er zijn verschillende getuigen van de daaruit voortvloeiende oorlog tussen Houtman en de Heineken-ontvoerder. Holleeder zou zijn slachtoffer vlak voor diens dood hebben geterroriseerd, daarin bijgestaan door z’n handlanger George van Kleef (geliquideerd op 10 november 2005, acht dagen na Houtman) en drie andere hoofdverdachten uit in de Holleeder-zaak: René van D. en de gebroeders Richard en Mark G. 
Pikant is dat Van Kleef, Van D. en de broers G. voorheen behoorden tot de intimi van Houtman. Niet alleen de omgeving van het slachtoffer verhaalt hierover bij de recherche, ook ‘Woediewoe’ zelf laat voor zijn dood bij de politie weten mede door toedoen van voormalige ‘vrienden’ in de knel te zitten. 
Net als Willem Endstra sprak Houtman met de recherche; dat gebeurde op 24 maart 2005. Hij verhaalt weliswaar niet zo uitvoerig als Stille Willem op de Achterbank, maar wel to the point. ‘Ik wilde met Dikke Peter [Peter Petersen, red.] een blokje huizen kopen. Kort nadat dit bekend werd kwamen Jappie [George] van Kleef en Dikke Richard [G.] bij mij aan de deur en bedreigden mij met vuurwapens. Dit is inderdaad gebeurd in aanwezigheid van mijn vrouw en kinderen. Ik was overbluft en ernstig teleurgesteld in Jappie en Richard. Het zijn oude gabbers van vroeger die nu voor De Neus werken. Mij werd te verstaan gegeven dat ik moest afzien van de koop omdat de opbrengst van die panden dan in handen van Mieremet zou komen. Dat vond De Neus niet goed.’
En dus trok Woody z’n handen af van het besmette vastgoed. In een andere verklaring zegt de voormalige bankovervaller hierover: ‘Je weet ook niet of het van een Mieremet of Holleeder is, of misschien is het wel van een derde of een vierde.’ [&#8230;] ‘Ik wil geen judasrol spelen. Waarom zou je die mensen tegen de benen schoppen? Er zijn panden genoeg te koop.’ 
Ook de klusser die voor Houtman het aangekochte pand zou opknappen, laat weten dat zijn opdrachtgever gehoor heeft gegeven aan de waarschuwing. Justitie parafraseert de timmerman als volgt: ‘Kees Houtman had tegen hem gezegd dat er rottigheid was en dat hij niet kon vertellen waarom. Hij verklaarde zich te hebben teruggetrokken toen hij over Willem Endstra hoorde en dat hij hoorde dat het pandje van Willem Endstra was.’ 
Over afpersgeld rept Houtman niet. Wel voegt hij nog toe dat ‘De Neus in staat is om twee lijken ruzie te laten krijgen. Ik ben geen vriend van hem.’ Het ‘uitdrukkelijke verzoek’ van de recherche om aangifte te doen, wijst Kees Houtman nadrukkelijk af. ‘Hij zou zijn zaken zelf wel regelen.’ 
Toch is er betaald, menen meerdere getuigen. Zoals de boekhouder van Houtman: ‘Ik weet dat Kees betaald heeft voor zijn veiligheid. Dat heb ik nooit van Kees gehoord, maar wel van Maria, zijn vrouw. [&#8230;] Ik was bij Maria op het moment dat er een bericht over Holleeder op teletekst stond. Uit het commentaar begreep ik dat het uit de hoek van Holleeder kwam. Ik bedoel de liquidatie op Kees Houtman.’ 
En dus klopt de politie aan bij Maria Houtman. Maar de vrouw van het slachtoffer weigert tekst en uitleg te geven en ziet af van een verklaring. Ze zegt dat ‘iedereen het wist’ maar dat het ‘geen zin heeft en dat zij twee kinderen heeft’. Dat staat tenminste te lezen in processen-verbaal van het moordonderzoek. Pas bij het begin van de rechtszaak tegen Holleeder blijkt dat Maria Houtman volop heeft verklaard over de moord en de afpersing: zij is geheime getuige ‘A’. Ze kiest er in het voorjaar van 2007 voor om uit de anonimiteit te treden en vertelt gedetailleerd over de angst van haar man en de dreigementen die hem ten deel vielen.
Ook andere familieleden krijgen politiebezoek. Bottom line van hun verklaringen: Kees is afgeperst. Maar wie daarin welke rol heeft gehad, daarover lopen de verhalen uiteen. Een zus van Houtman is in ieder geval getuige geweest van een vreemd tafereeltje in café de Hallen, de kroeg in Amsterdam-West, eigendom van het latere liquidatieslachtoffer en Houtman-vriend Thomas van der Bijl. Het etablissement op de kruising van de Jan van Galenstraat en de Willem de Zwijgerlaan is het decor voor de publiekelijke vernedering van Kees Houtman, als hij in september 2004 binnenstapt met in zijn kielzog Willem Holleeder, Richard G., René van D. en ook Mark, de broer van Richard. ‘Ik zag dat Kees in een hoek ging zitten. Ik zag dat Willem een vuurwapen droeg. [&#8230;] Op een gegeven moment zag ik dat Kees met het groepje van Willem naar buiten liep. Ik zag dat Kees achterop een bromfiets zat.’ Later, bij de rechter-commissaris, zegt de zus dat het groepje vaker langs kwam en dat daardoor de sfeer veranderde: ‘ik zag het gezicht van Kees bedompt worden en zag dat zijn lach van zijn gezicht ging als zij binnenkwamen.’ Ze omschrijft haar broer als een ‘verschrikkelijk lieve en vrolijke man’, maar door de druk van zijn kwelgeesten was hij de laatste weken voor zijn dood ‘een krijsende zenuwbal’. 
Andere aanwezigen bevestigen de kroeganekdote en vermoeden dat Houtman niet vrijwillig meeging: het was guur weer en hij stapte zonder jas achter op de scooter van een van zijn ‘belagers’. Het gebeurt volgens getuigen meerdere keren dat de groep van Holleeder komt buurten in de stamkroeg van Houtman, steevast arriverend op scooters. Klanten stonden dan op, betaalden en vertrokken. Een stamgast noemt die ‘bromfietsclub’ spottend ‘de Kids Angels’. 
Maar nogmaals, daarmee is afpersing niet bewezen. Heeft Houtman daadwerkelijk betaald aan Holleeder en zijn handlangers? De recherche krijgt in 2005 de volgende anonieme informatie toegespeeld: Woody en zijn zakenrelatie Petersen hebben bij Moszkowicz een verklaring ondertekend dat ze niet zijn afgeperst. Als de politiemensen dat in het gesprek met Houtman aansnijden, doet deze dat af als onzin. ‘Bij Bram is door mij of Dikke Peter niets getekend. Die Bram is niet achterlijk en laat zoiets ook niet gebeuren. Wel zijn Dikke Peter en ik daar een paar keer geweest. Ook De Neus was daarbij aanwezig. Peter en ik hebben daar uiteengezet wat de bedoeling was van de aankoop van de panden en dat dat zeker niet was om de zakken van Mieremet te spekken. De opzet van Bram en die Neus was om zo inzicht te krijgen in het keukentje van Peter en mij. Uit dit verhaal begrijp ik dat Holleeder wil voorkomen dat er panden van de Endstra’s verkocht worden zodat Mieremet kan worden betaald.’
Kijk, dat is toch niet helemaal koosjer. Maar Houtman is dood en bij wie moet je dan zijn om het verhaal hard te krijgen? Natuurlijk zijn er de verklaringen van de familie, maar die zijn op z’n minst gekleurd. Daarnaast was Houtman niet het type dat zijn buitenlegale activiteiten deelde met z’n omgeving. Net als bij de afpersing van Endstra is het verhaal toch deels gebaseerd op postume hearsay. Mensen die wellicht wat meer details kunnen geven, zoals Jeroen en Toon, de twee bodyguards van Houtman, houden liever hun mond. De eerste omdat hij ‘vrouw en kinderen’ heeft. Anton, de tweede veiligheidsman, wil wel iets meer kwijt. ‘Ik kan alleen maar zeggen dat het om panden gaat. Dat is het hele verhaal. Het heeft allemaal met die Endstra te maken. Iedereen wilde zijn geld terug, maar dat kon hij niet betalen.’ 
Een andere spierbundel geeft wat meer uitleg. Als John Mieremet op 1 november 2005 in Thailand wordt doodgeschoten – een dag voor de liquidatie van Kees Houtman – heeft de Nederlandse politie kort daarop een gesprek met Mieremets bodyguard Ferry de Kok. ‘Kees Houtman heeft ook een miljoen aan Holleeder betaald’, vertelt De Kok. Dat speelde volgens hem een half jaar eerder. ‘Toen zeiden wij al, dat had hij niet moeten doen, nou wordt hij ook doodgeschoten.’ 
Dat is iets. Maar is het genoeg? Geen nood, justitie heeft nog meer troeven achter de hand. Allereerst het relaas van Thomas van der Bijl, de caféhouder die op 20 april 2006 werd vermoord. Als Van der Bijl nog had geleefd, dan was naar alle waarschijnlijkheid zijn verhaal toegevoegd aan het Holleeder-dossier als de verklaring van anonieme getuige ‘B’. Deze getuige zou immers een paar dagen na de dood van de kroegbaas worden gehoord, maar justitie blies dat verhoor bij de rechter-commissaris af: getuige B verscheen nooit. Daaruit concludeerden de pers en betrokken juristen dat hij op voorhand was vermoord. 
Anonimiteit hoeft dus niet meer; Van der Bijl is dood en zijn verhaal is nu bekend. In het diepste geheim had de caféhouder in meerdere gesprekken tegen de recherche gezegd: ‘Kijk, Kees Houtman en Petersen kochten samen panden. Op een gegeven moment hadden ze een paar panden gekocht, kwam De Neus boven water bij mij op het strand en zei: “Ja, jij werkt voor Mieremet, en dit en dat, Kees heeft panden gekocht en jij werkt daar bij die panden.”‘ Tot dusverre weinig nieuws. Maar Van der Bijl vervolgt. Hij krijgt opnieuw bezoek van Holleeder. Die ziet in hem een handlanger van Houtman: ‘Holleeder vroeg hoe wij het konden doen, omdat het pand van Mieremet was geweest en dat Mieremet toch Flip had vermoord dus dat ik nu in feite bij de moordenaar hoorde. Met Flip bedoelde hij mijn vriend Cor van Hout die in 2003 is vermoord.’ 
Dan zegt Van der Bijl wat eerder ook al in CIE-vorm bij de politie terechtkwam: ‘Toen is Willem Holleeder bij Keesie geweest, heeft hij voor de deur gestaan met twee mensen met uzi’s op een zaterdagochtend. Zijn vrouw en kinderen erbij. Ze hebben meteen gezegd, we moeten geld van je hebben, anders schieten we je neer. [&#8230;] In de loop van de week hebben we met een aantal mensen bij elkaar gezeten om te kijken hoe we het geld bij elkaar konden brengen. Kees had het geld op dat moment niet. Kees had wel ergens een partij hasj liggen. Kees heeft die partij voor kostprijs verkocht aan Engelsen om op die manier cash geld te krijgen.’ 
Volgens Van der Bijl had Holleeder meer ijzers in het vuur. De pratende caféhouder stelt dat zijn vriend Houtman in het krijt stond bij diens voormalige maten René van D. en George van Kleef. ‘Kees vertelde me dat hij met zijn rug tegen de muur stond. Hij werd opgehaald door René van D. en die bracht hem dan naar de Lange.’ 
De Lange is een bijnaam voor Holleeder. Houtman had geen keus, meent Van der Bijl. Hij werd opgebeld en hem werd verteld dat hij moest langskomen. ‘Als Kees dan zei: “Nou, liever niet” dan zeiden ze dwingend: “Hé, we zijn over vijf minuten bij je.” Er werd dan opgehangen en ze stonden dan direct voor zijn deur en dan moest hij gewoon meekomen.’ Vervolgens werd Houtman naar een plek gebracht, waar Holleeder hem opwachtte, soms naar de bekende gentlemen’s club Yab Yum.
In eerste instantie meende Houtman dat Holleeder zou bemiddelen tussen hem enerzijds en René van D. en Van Kleef aan de andere kant. Het bleek achteraf dat Holleeder er juist achter zat, vertelt Van der Bijl. ‘Want toen er betaald werd, toen bleek dat het grootste gedeelte van het geld naar Willem Holleeder werd gebracht.’ 
De Houtman-passages uit het relaas van Van der Bijl laten weinig aan duidelijkheid te wensen over. Maar de bron is dood. Het verhaal van Van der Bijl kan niet meer worden gecheckt door de verdediging en verliest daarmee deels aan kracht. Dat geldt niet voor twee andere getuigen, die nog wel leven. Dat is ook meteen de reden waarom ze in eerste instantie slechts anoniem hun verhaal willen doen. Het gaat om getuigen ‘A’ en ‘C’. 
Volstrekt onherkenbaar verschijnen ze vorig jaar bij de rechter-commissaris, afgeschermd van de aanwezige verdedigers. ‘Ik heb van Houtman gehoord dat in mei of juni 2004 Sonja Holleeder, haar dochter Francis en Willem Holleeder in café de Hallen in Amsterdam zijn geweest’, vertelt getuige A. ‘Willem Holleeder wilde met Houtman praten en wilde dat Houtman zich bij hem aansloot. Houtman wilde dat niet. Meerdere mensen hebben de ontmoeting tussen Sonja en Willem Holleeder en Houtman waargenomen. Ik heb van Houtman gehoord wat daar is gezegd. Ook heb ik van Houtman gehoord dat Houtman het wel vertrouwd vond omdat Holleeder zijn zus en nichtje had meegenomen.’ Volgens deze bron wilde Holleeder samen met Houtman in het onroerend goed beginnen. ‘Dat wilde Houtman niet.’ In een latere verklaring legt ‘A’ uit waarom Houtman weigerde. ‘Omdat zij mensen afpersten en vermoordden.’ 
Nadat Houtman gedwongen was opgehaald en per scooter naar Holleeder was gebracht, die hij volgens de getuige ‘de Bierkoning’ en ‘de Baas’ noemde, heeft de bedreigde vastgoedman annex drugshandelaar een miljoen euro betaald. ‘500.000 voor Holleeder, 200.000 voor René van D. 250.000 voor George van Kleef, en 50.000 voor Richard G.’
Getuige ‘C’ heeft er weinig aan toe te voegen: ‘Houtman heeft mij verteld dat hij ongeveer een jaar geleden door George van Kleef en René van D. is bedreigd op een zeer agressieve manier. Houtman was met de dood bedreigd. Dit was gebeurd door René van D. en George van Kleef. [&#8230;] Houtman heeft mij verteld dat hij een miljoen moest betalen aan zijn afpersers. Toen hij het over de afpersers had, noemde hij de namen van Holleeder, George van Kleef en René van D.’
Inmiddels is de identiteit van anonieme getuige ‘A’ bekend: Maria Houtman durft het aan om tegen de vermeende afpersers en moordenaars van haar man te getuigen. Ze is een krachtige troef van het OM: de weduwe was immers ooggetuige van de gruwelijkheden aan haar eigen voordeur. Maar ook voor deze vrouw geldt dat ze de verhalen vooral van haar geplaagde echtgenoot heeft gehoord. Net als in bij de andere afpersingen zal justitie het in de Hotman-zaak moeten hebben van de macht der getallen. Als maar genoeg mensen min of meer hetzelfde relaas vertellen, wordt het vanzelf waar. Maar het zijn naast Maria Houtman een anonieme getuige ‘C’, twee dode getuigen (Houtman en Van der Bijl) en verder veel verhalen uit de tweede hand en ‘van horen zeggen’. Daarnaast zijn er ook nog verklaringen van mensen die menen dat er niets speelde tussen de bezoekers van café de Hallen. Ten slotte de verdachten zelf. Die ontkennen een voor een dat ze gebrouilleerd waren met Houtman en dat ze hem hebben afgeperst. 
Daar komt nog bij dat een belangrijke getuige, Peter Petersen, de verdenkingen ook tegenspreekt. Volgens pandjeshandelaar Petersen gaat het om een ‘oud bonnetje’ dat zijn kompaan Houtman moest afrekenen en daar had De Neus niets mee te maken. Dat hij volgens CIE-informatie door Holleeder zou zijn gedwongen om seksclub Satyricon te kopen, doet Petersen ook af als onzin. Waarom hij twee vuurwapens thuis had, wil de corpulente vastgoedhandelaar niet vertellen, maar het heeft volgens hem niets te maken met de zaken van De Neus. 
Vage, halfslachtige en soms ronduit tegenstrijdige getuigenissen. Ook hier zou de angst kunnen regeren, zoals justitie dat ook bij de omgeving van andere afpersslachtoffers meent waar te nemen. Maar er speelt meer. Er ligt een breder conflict onder de Houtman-zaak. Hier komt naar bovendrijven dat de onderwereld is verdeeld in kampen, ontstaan na het schisma tussen Cor ‘Flipper’ van Hout en Willem ‘De Neus’ Holleeder. De twee bloedgabbers van weleer groeiden eind jaren negentig uit elkaar. Mensen als Houtman en Van der Bijl sloten zich aan bij het Van Hout-kamp; René van D., Richard en Mark G. en Jappie van Kleef hebben blijkbaar de zijde van Holleeder gekozen. 
Houtman, het vermeende slachtoffer, weet zelf dat feiten en fictie dicht bij elkaar liggen. In z’n verklaring bij de politie: ‘Er worden een hoop ouwehoerverhalen de wereld in geholpen.’ En dat maakt een op zichzelf staand, objectief oordeel over de moord op en de mogelijke afpersing van Kees Houtman een breinkraker.
</div>

Harry Lensink

Gerelateerd